In onderstaande tabel is een verloopoverzicht opgenomen van het jaarrekeningresultaat. De berekening start met het saldo van het begrotingsjaar 2023 conform de Programmabegroting 2023-2026. Daarna volgen de begrotingsmutaties waartoe de raad tot en met ultimo december 2023 heeft besloten. In het voorliggende jaarverslag worden de afwijkingen van de rekeningcijfers ten opzichte van de vastgestelde begroting toegelicht. In Tabel 1 zijn voor de Jaarstukken 2023 de verschillen van afgerond € 0,5 miljoen en hoger opgenomen. Verschillen die budgettair neutraal zijn (hogere lasten worden gedekt door hogere baten) zijn niet in deze tabel opgenomen.

Toelichting op de verschillen opgenomen in bovenstaand overzicht

Jeugdzorg

Als gevolg van de groei van het aantal cliënten en de toename van zorgintensiteit, zijn de uitgaven hoger dan geraamd. Deze blijven lastig om te voorspellen (zie ook de brief aan de raad van 5 maart 2024 10471899).

Bijstandsuitkeringen

Het aantal bijstandsuitkeringen is gestegen. Dit komt onder andere doordat het aantal statushouders is toegenomen. De taakstelling voor Haarlemmermeer voor het huisvesten van statushouders is het afgelopen jaar fors hoger geworden. Statushouders zijn vaak in eerste instantie aangewezen op een bijstandsuitkering tijdens hun inburgeringstraject. Daarnaast zien we ook landelijk een trend dat het aantal bijstandsuitkeringen stijgt.

Gezond en actief leven akkoord (GALA) en Integraal zorgakkoord (IZA)

Een deel van de specifieke uitkering GALA is gebruikt voor de dekking van structurele uitgaven omdat de nieuwe activiteiten nog niet compleet waren uitgewerkt. Om deze activiteiten in 2024 uit te kunnen voeren, wordt dit deel van het budget overgeheveld naar 2024. De specifieke uitkering IZA is in het laatste kwartaal ontvangen en zal worden besteed in 2024. Het budget voor de uitgaven in het kader van het IZA zal daarom worden overgeheveld naar 2024.

Project OV-verbinding Amsterdam-Haarlemmermeer

De bijdrage aan de MIRT verkenning is komen te vervallen, dit is vastgelegd in de samenwerkingsovereenkomst van 20 december 2023. Het werk aan de verkenning zelf is later op gang gekomen door onder andere opstartproblemen bij de externe projectorganisatie. Een deel van de begrote kosten bestond uit planvorming voor de diverse producten van de verkenning, die deels nog niet op gang zijn gekomen. Deze werkzaamheden verschuiven naar 2024. Voorgesteld wordt deze middelen over te hevelen naar 2024.

Energietransitie

Door capaciteitsgebrek konden niet alle projecten (volledig) opgepakt worden. Deze projecten zijn later gestart waardoor de kosten in 2024 worden gemaakt. Voorgesteld wordt deze middelen over te hevelen naar 2024.

Wabo-leges

Door de invoering van de Omgevingswet per 1 januari 2024 waren er onzekerheden met betrekking tot de inkomsten van leges uit aanvragen voor vergunningen op basis van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Aan het einde van het jaar zijn er net voor het ingaan van de Omgevingswet nog veel aanvragen onder het oude regime gedaan voor omgevingsvergunningen waardoor er meer leges zijn verantwoord.

Afvalinzameling

Voor de inzameling van huishoudelijk afval was inclusief de implementatiekosten van het project VANG een saldo voorzien van € 1,5 miljoen dat voor € 0,8 miljoen gedekt zou worden uit de voorziening tariefsegalisatie afvalstoffenheffing. Het saldo is € 0,7 miljoen geworden wat geheel gedekt is uit de voorziening. Het uiteindelijk voordeel voor de exploitatie is € 0,5 miljoen omdat door de lagere lasten er ook minder extracomptabele kosten BTW-compensatiefonds toegerekend mogen worden.

Strategische gronden, herwaardering

Een vereiste vanuit het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) is dat de strategische gronden elke twee jaar worden getaxeerd. De taxatie heeft afgelopen jaar plaatsgevonden. Uit de taxatie komt naar voren dat van een groot aantal gronden de waarde hoger is getaxeerd in vergelijking met de vorige taxatie van 2021. Hierdoor kan een deel van de gevormde voorziening vrijvallen.

Gemeentefonds (decembercirculaire)

Op 6 december 2023 is de decembercirculaire van het gemeentefonds gepubliceerd. Over de uitkomsten is de raad geïnformeerd per brief van 16 januari 2024 (X.2023.07756). De uitkering voor 2023 is met € 5,432 miljoen verhoogd. Van dit voordeel heeft € 5,069 miljoen betrekking op taakmutaties. Omdat de middelen voor deze taakmutaties pas in december zijn toegekend door het Rijk, wordt voor een aantal mutaties een voorstel tot budgetoverheveling gedaan. Verder geeft de afrekening over het uitkeringsjaar 2021 een voordeel door de stijging van de uitkeringsfactor met één punt als gevolg van de definitieve gegevens over de landelijke ontwikkeling van de belastingcapaciteit.

Toeristenbelasting

Op basis van de door de hotels in VisitorData geregistreerde overnachtingen, is een berekening gemaakt van de te ontvangen toeristenbelasting over 2023. In de Najaarsrapportage 2023 werd op basis van de gegevens over de eerste acht maanden van 2023 uitgegaan van 2,8 miljoen overnachtingen. Hiermee zou het aantal overnachtingen weer op het niveau van 2019 komen. De laatste vier maanden van het jaar heeft de Haarlemmermeerse hotelmarkt erg goed gepresteerd (als beste binnen de MRA-regio). Hierdoor wordt het totaal aantal overnachtingen voor 2023 nu geschat op 3,1 miljoen. Op basis hiervan wordt voor 2023 rekening gehouden met een opbrengst toeristenbelasting van € 15,96 miljoen. Ten opzichte van de raming in de najaarsrapportage is dit een voordeel van € 1,6 miljoen. Dit is een incidenteel voordeel omdat in het meerjarenbeeld al rekening is gehouden met een extra opbrengst oplopend tot € 2,5 miljoen in 2025.

Onroerendezaakbelastingen

Bij het berekenen van de opbrengsten van de onroerendezaakbelastingen wordt rekening gehouden met een stelpost voor een lagere opbrengst als gevolg van bezwaar- en beroepschriften. Voor de niet-woningen vallen de verminderingen als gevolg van bezwaarschriften mee. Verder is de leegstand van niet-woningen lager dan eerder ingeschat, wat ook tot een hogere incidentele opbrengst leidt. De controles op leegstand worden gedurende het tweede halfjaar uitgevoerd, waardoor de uitkomsten niet eerder bekend waren.

Personeelslasten programma's

De salarislasten van in- en extern personeel worden op basis van de voorcalculatorische ramingen doorbelast aan de programma's. Het verschil tussen de begrote en gerealiseerde salarislasten wordt verantwoord op de post saldo kostenplaatsen. Deze kosten hebben vooral betrekking op de inzet van vast en tijdelijk personeel, maar ook reis- en verblijfskosten, thuiswerkvergoedingen en overige uitgaven.

Voorziening voormalig personeel

Het aantal voormalige medewerkers dat gebruikt maakt van de Werkloosheidswet (WW) en/of een bovenwettelijke uitkering heeft, is toegenomen. Hierdoor is een extra storting in de voorziening voormalig personeel noodzakelijk om aan de verplichtingen te kunnen voldoen.