Strategische heroriëntatie
Gelet op het geprognostiseerde tekort in het meerjarenbeeld over de jaren 2022-2025 heeft de raad op 1 juli 2021 besloten tot een pakket maatregelen oplopend tot € 13,2 miljoen in 2025 (2021.0001203).
Oorzaken van het voorspelde tekort zijn met name de kosten van de jeugdzorg en de Wmo, vervangingsinvesteringen in de openbare ruimte en structureel minder middelen van het Rijk na de herijking van de verdeling van de algemene uitkering van het gemeentefonds. In januari 2021 is daarom via een strategische heroriëntatie gestart om op alle beleidsterreinen te zoeken naar ombuigingen die bijdragen aan een toekomstbestendig meerjarenbeeld. Uitgangspunt daarbij was dat de keuzes waar te bezuinigen steeds voortvloeien uit het antwoord op de vraag 'Wat voor gemeente willen we zijn?'. Daarbij gelden de volgende drie overkoepelende uitgangspunten:
wij proberen individuele voorzieningen voor de minima in onze samenleving zoveel mogelijk te ontzien;
wij zijn een gemeente die kan en wil groeien en daarin staat het realiseren van woningen voor onze inwoners centraal;
wij proberen inwoners en ondernemers zoveel mogelijk te ontzien met lastenverzwaring.
Ontwikkelingen 2023
In het coalitieakkoord 2022-2026 is het voornemen opgenomen de ombuigingen vanaf 2024 te verzachten. In de financiële effecten van het akkoord is hiervoor structureel € 2 miljoen per jaar geraamd vanaf 2024.
De verdeling van de verzachting van € 2 miljoen is gericht op de meest kwetsbare inwoners en betreft onder andere jeugd(preventie), eenzaamheid en participatie in sport en cultuur. Besloten is om de verzachting voor 2024 te verdelen over 2023 en 2024 om te voorkomen dat in 2023 ombuigingen moeten worden doorgevoerd die later vanwege verzachtingen weer teruggedraaid gaan worden.
De voor 2023 geraamde verhoging van inkomsten uit het reclamebeleid is niet gerealiseerd. Hierover is in de Voorjaarsrapportage 2023 gerapporteerd. Om vanaf 2024 de extra inkomsten wel te realiseren is per 1 januari 2024 de reclamebelasting ingevoerd (raadsbesluit van 23 november 2023 8325722). De ingeboekte ombuiging op de kosten van de jeugdzorg is niet gerealiseerd. Er zijn wel maatregelen ingezet, maar desondanks zijn de kosten gestegen. Verder is het heffen van leges voor advisering ruimtelijke initiatieven nog niet geïmplementeerd.
In Tabel 4 is een recapitulatie van de geraamde en gerealiseerde ombuigingen voor 2023 opgenomen.
Tabel 4
Omschrijving (bedragen x € 1.000) | 2023 |
Totaal maatregelen conform raadsvoorstel 2021.0001203 | 6.497 |
Mutaties: | |
Programmabegroting 2022-2026 | |
- verlaging fractievegoedingen | 22 |
- verhoging inkomsten vastgoed en gronden | 153 |
Voorjaarsrapportage 2022 | |
- pachtinkomsten | 243 |
- versnellen verkoop niet-kernportefeuille vastgoed | 100 |
- verzachten ombuigingen Welzijn | -364 |
- verzachten ombuigingen Cultuur | -100 |
Totaal geraamde ombuigingen 2023 | 6.551 |
Mutaties Voorjaarsrapportage 2023 | |
- Verlagen bijdragen gemeenschappelijke regelingen (VRK en OD NZKG) | -189 |
- Verhogen van inkomsten vastgoed en gronden | -55 |
- Verhogen inkomsten reclamebeleid | -1.058 |
Totaal te realiseren ombuigingen 2023 | 5.249 |
Gerealiseerd | 4.099 |
Verschil | -1.150 |
Specificatie ombuigingen 2023
Bestuur, samenleving en publiekscontact | ||
|---|---|---|
Ombuigingen | 2023 | |
Taakstelling dienstverlening | 59 | |
Maatschappelijk effect | Hoog | |
Realisatie | Gerealiseerd | |
Fractievergoedingen | 22 | |
Maatschappelijk effect | Laag | |
Realisatie | Gerealiseerd | |
Veiligheid | ||
|---|---|---|
Ombuigingen | 2023 | |
Verlagen bijdragen gemeenschappelijke regelingen (VRK en OD NZKG) | 0 | |
Maatschappelijk effect | Gemiddeld | |
Realisatie | Gerealiseerd | |
In de Voorjaarsrapportage 2023 is een mutatie doorgevoerd op deze ombuiging. Binnen OD NZKG is er aandacht voor de bezuinigingsdoelstellingen, maar worden geen specifieke bezuinigen genoemd. Binnen de VRK is € 500.000 bezuinigd door middel van het project Vergroten Maatschappelijk Rendement, waarvan circa € 148.500 is toe te rekenen aan de gemeente Haarlemmermeer. Met de bezuinigingen bij de VRK en de aandacht voor de bezuinigingsdoelstellingen binnen de OD NZKG is voldaan aan de ombuigingsdoelstelling. | ||
Minder handhaving inzetten op bijvoorbeeld wildplakken en kladden en collecteren | 126 | |
Maatschapelijk effect | Gemiddeld | |
Realisatie | Volgens planning | |
Zorg en werk | ||
|---|---|---|
Ombuigingen | 2023 | |
Beperken kosten jeugdzorg | 850 | |
Maatschappelijk effect | Laag | |
Realisatie | Niet gerealiseerd | |
De realisatie van de strategische heroriëntatie ‘Beperken kosten Jeugdzorg’ is niet gehaald. We hebben de volgende maatregelen om de kosten te beperken ingezet: multi-probleemaanpak Hestia en praktijkondersteuners JGGZ bij de huisartsen. Echter, de huidige omstandigheden in het zorglandschap, waaronder aanpak wachtlijsten, personeelstekorten en inflatie, hebben ervoor gezorgd dat het mogelijk dempende effect van deze maatregelen teniet is gedaan. We hebben het idee dat deze maatregelen wel effect hebben gehad, maar dat de overige omstandigheden tot meer kosten hebben geleid. Doordat verschillende oorzaken door elkaar heenlopen, is het niet mogelijk om hier een bedrag aan te koppelen. | ||
Maatschappelijke ontwikkeling | ||
|---|---|---|
Ombuigingen | 2023 | |
Maatregelen culturele onderwerpen | 200 | |
Maatschappelijk effect | Gemiddeld | |
Realisatie | Gerealiseerd | |
Versoberen topsport | 120 | |
Maatschappelijk effect | Gemiddeld | |
Realisatie | Gerealiseerd | |
Beperken bovenwettelijke onderwijsactiviteiten | 400 | |
Maatschappelijk effect | Laag | |
Realisatie | Gerealiseerd | |
Versoberen ondersteuning (doelgroep)activiteiten | 159 | |
Maatschappelijk effect | Hoog | |
Realisatie | Gerealiseerd | |
Verlaging Wijkbudgetten | 96 | |
Maatschappelijk effect | Gemiddeld | |
Realisatie | Gerealiseerd | |
Ruimtelijke ontwikkelingen | ||
|---|---|---|
Ombuigingen | 2023 | |
Heffen van leges voor advisering ruimtelijke initiatieven | 350 | |
Maatschappelijk effect | Laag | |
Realisatie | Niet gerealiseerd | |
In de uitvoering is gebleken dat het invoeren van leges op initiatieven complexer is dan verwacht. Voor deze ombuiging wordt op dit moment een bedrag van maximaal € 50.000 als opbrengst verwacht. Dit is lager dan het oorspronkelijke bedrag van € 350.000. Het restantbedrag van €300.000 zal worden betrokken bij een breder onderzoek naar de hoogte van de leges(tarieven). | ||
Kwaliteit fysieke omgeving | ||
|---|---|---|
Ombuigingen | 2023 | |
Besparen op afhandeling meldingen openbare ruimte | 63 | |
Maatschappelijk effect | Hoog | |
Realisatie | Gerealiseerd | |
Risicogestuurd onderhoud openbare ruimte | 315 | |
Maatschappelijk effect | Gemiddeld | |
Realisatie | Gerealiseerd | |
Uniformering straatreiniging - Verlaging beeldkwaliteit openbare ruimte | 300 | |
Maatschappelijk effect | Laag | |
Realisatie | Gerealiseerd | |
Kostendekkend maken rioolheffing | 300 | |
Maatschappelijk effect | Laag | |
Realisatie | Gerealiseerd | |
Economische zaken | ||
|---|---|---|
Ombuigingen | 2023 | |
Verhogen van inkomsten vastgoed en gronden |
| |
Totaal | 341 | |
Maatschappelijk effect | Laag | |
Realisatie | Gerealiseerd | |
Versnellen verkoop niet-kernportefeuille vastgoed | 100 | |
Maatschappelijk effect | Laag | |
Realisatie | Gerealiseerd | |
Verhogen inkomsten reclamebeleid | -8 | |
Maatschappelijk effect | Laag | |
Realisatie | Vertraging | |
In de Voorjaarsrapportage 2023 is gemeld dat de extra inkomsten niet gerealiseerd worden in 2023. Om deze begrote extra inkomsten toch te realiseren is met ingang van 2024 de reclamebelasting ingevoerd. De raad heeft de betreffende belastingverordening op 23 november 2023 vastgesteld. | ||
Verhogen leges | 200 | |
Maatschappelijk effect | Laag | |
Realisatie | Volgens planning | |
Overzicht algemene dekkingsmiddelen | ||
|---|---|---|
Ombuigingen | 2023 | |
Verhogen parkeertarieven/vergunningen | 1.256 | |
Maatschappelijk effect | Hoog | |
Realisatie | Gerealiseerd | |