Het financiële beeld
Het jaar 2023 sluiten we af met een positief netto-rekeningresultaat (na budgetoverhevelingen) van € 7,3 miljoen. Bij de vaststelling van de Programmabegroting 2023-2026 werd een positief saldo van € 4,0 miljoen geraamd. Ten opzichte van de vastgestelde programmabegroting is het verschil € 3,3 miljoen. Een afwijking van 0,5%. Bij de tussentijdse rapportages is wel sprake geweest van grote mutaties op het geraamde resultaat. Bij de Voorjaarsrapportage 2023 werd nog een nadelig saldo van € 7,7 miljoen geraamd en bij de Najaarsrapportage 2023 was het saldo nagenoeg nihil. Nu sluit de jaarrekening met een positief resultaat. Het verschil betreft vooral incidentele oorzaken en wordt hierna toegelicht onder Resultaat overzicht baten en lasten. Een deel van het resultaat heeft betrekking op activiteiten die alsnog in 2024 uitgevoerd moeten worden. Hiervoor wordt voorgesteld € 9,6 miljoen aan budget beschikbaar te stellen in 2024. Dit wordt toegelicht in het hoofdstuk Budgetoverhevelingen. De grootste overheveling betreft het budget voor de uitbetaling van de energietoeslag, € 4,4 miljoen. Door de late besluitvorming bij het Rijk zijn deze middelen pas bij de decembercirculaire gemeentefonds beschikbaar gekomen.
Na deze budgetoverhevelingen resteert een nettoresultaat van € 7,3 miljoen.
Het hogere rekeningresultaat dan gemeld bij de najaarsrapportage wordt voor een belangrijk deel net als vorig jaar veroorzaakt doordat het Rijk nog laat in het jaar budgetten toekent. Zo is op basis van de decembercirculaire de algemene uitkering € 5,6 miljoen hoger en geeft de specifieke uitkering die is toegekend voor het Gezond en actief leven akkoord (GALA) en het Integraal zorgakkoord (IZA) een verschil van € 1,8 miljoen. Voor deze beide voordelen wordt voorgesteld het overgrote deel over te hevelen naar 2024, zodat de beschikbaar gestelde bedragen kunnen worden besteed aan het doel waarvoor het Rijk de budgetten beschikbaar heeft gesteld.
Een ander niet voorzien voordeel is de hogere ontvangsten van leges voor vergunningen op basis van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) van € 4,8 miljoen. Omdat deze wet per 1 januari 2024 wordt vervangen door de Omgevingswet zijn er aan het einde van het jaar, net voor het ingaan van de Omgevingswet, nog veel aanvragen onder het oude regime gedaan. Aanvragers hebben hier voor gekozen omdat er veel vraagtekens waren over de soepele invoering van de nieuwe wet. De te ontvangen leges moeten worden verantwoord in het jaar dat de vergunningaanvraag ontvangen wordt. Of dit incidentele voordeel in 2023 leidt tot een incidenteel nadeel in 2024 moet in de loop van 2024 duidelijk worden.
De financiële weerbaarheid van de gemeente Haarlemmermeer blijft goed. Dit is ook weer gebleken uit de benchmarks over de Jaarstukken 2022 die zijn uitgevoerd door de VNG en BDO (zie de brief aan de raad van 12 februari, X.2024.00614). Verder zijn er in het onderdeel Financiële positie en kengetallen meerdere indicatoren opgenomen om de raad meer inzicht te geven in de financiële positie. Deze indicatoren worden getoond in grafieken, waardoor een trend is af te lezen. Het algemene beeld is dat op basis van deze jaarstukken de financiële weerbaarheid van de gemeente goed is. Dit geeft ook een goede uitgangspositie voor de aanpak van de vanaf 2026 voorziene tekorten.