In de notitie meerjarig financieel inzicht voor de raad van de commissie BBV is aangegeven dat de belangrijkste indicatoren en kengetallen van de balans en van de baten en lasten in samenhang dienen te worden gepresenteerd en toegelicht. De ontwikkeling van deze samenhang in de loop van de tijd wordt hierin verwerkt en de trends worden geduid. In de notitie Schuldpositie 2023 heeft de raad besloten drie kernindicatoren schuldpositie aan te wijzen. In de programmabegroting en jaarstukken worden deze aangevuld met een aantal ondersteunende indicatoren, welke de kernindicatoren nuanceren, of in breder perspectief plaatsen. De toelichtingen op de manier hoe de indicatoren dienen te worden berekend staan in de notitie Schuldpositie 2023.

De indicatoren geven in een oogopslag een beeld van de financiële gezondheid van onze gemeente. Opvallend is dat in 2023 alle indicatoren zich richting groen of sterker in het groen bewegen. De robuuste financiële positie van Haarlemmermeer is daarmee verder versterkt. Dit geeft ook een goede uitgangspositie voor de aanpak van de vanaf 2026 voorziene tekorten.

Bij de kernindicatoren valt op dat twee van de drie kernindicatoren eind 2023 op groen staan. De netto schuldquote is op basis van de werkelijkheid eind 2023 hoger dan gemiddeld, maar bevindt zich in de categorie minst risicovol. Deze is zo'n 15% hoger dan bij de gemiddelde gemeente van vergelijkbare omvang. Echter zijn de verschillen binnen de vergelijkingsgroep groot. Gezien de groeiambities heeft Haarlemmermeer in het verleden meer geïnvesteerd. Ook blijven investeringen in onze gemeente noodzakelijk om verder te groeien. Een dalende nettoschuldquote geeft in de de toekomst meer tijd en ruimte totdat de signaalwaarde wordt bereikt. Eind 2022 bedroeg onze grondexploitatiequote bijna 18,5%, terwijl de gemiddelde gemeente in deze categorie zo'n 10% heeft. De overdracht van de gronden aan GEM A4 zone west heeft er toe geleid dat kengetal verder is gedaald tot nabij het gemiddelde. De solvabiliteit bevind zich in oranje (neutraal). Opvallend is hier dat de vergelijkingsgroep zich in het geheel in de categorie oranje (neutraal) bevind. De indicator lasten schuldpositie bevind zich eind 2023, net als de afgelopen jaren, stabiel in de categorie minst risicovol. Al met al geeft de versterking van de kerinindicatoren in 2023 Haarlemmermeer een sterkere positie in tijden van financiële tegenspoed. De weerstandsratio bevestigt dit beeld. Ondanks de daling die door de afboeking van de kosten van de bijdrage omlegging A9 in 2022 veroorzaakt werd, heeft de ratio zich in 2023 na de storting van het resultaat van 2022 weer hersteld tot het niveau van voor de afboeking.

De lage gemiddelde rente op de bestaande leningenportefeuille (1,45%, in 2022: 1,53%) en het weerstandsvermogen van de gemeente maken dat de last van de schuld op de langere termijn houdbaar is en blijft. De spreiding binnen de leningenportefeuille voorkomt dat de gemeente kwetsbaar is voor een renteschok. Dit blijkt ook uit de onderschrijding van de renterisiconorm. De exploitatie was de afgelopen jaren meer dan sluitend zoals blijkt uit de indicator structurele exploitatieruimte. De daling van de inkomsten vanuit het gemeentefonds vanaf 2026 maakt dat hierbij waakzaamheid in de toekomst wel een vereiste is. De daling van de inkomsten zal ook doorwerken in de netto schuldquote, lasten schuldpositie en grondexploitaitiequote aangezien zij berekend worden op basis van de totale baten.