Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

Samen met onze maatschappelijke partners werken we aan een optimaal vraaggericht en preventief aanbod voor onze inwoners, jeugd en jongeren, ouderen en kwetsbare bewoners in het bijzonder. Hierbij hanteren we positieve gezondheid als uitgangspunt. Vroegsignalering en preventie zijn belangrijke speerpunten, met als doel de gezondheid te bevorderen en het beroep op (zwaardere) zorg te verminderen.

Gezondheid en het stimuleren van gezond leven maken daarom integraal onderdeel uit van het sociaal domein en de stevige sociale basis. Door het verstevigen van wijken en kernen met gericht aanbod van praktische en lichte ondersteuning maar ook door mensen te activeren, ontstaan wijken waar genoeg te doen is, waar inwoners betrokken zijn bij elkaar, mee kunnen doen en zich prettig voelen. (Positieve) gezondheid gaat namelijk niet voornamelijk over de afwezigheid van ziekte, maar over welbevinden, meedoen en ertoe doen, veerkracht en het vermogen om met tegenslagen om te gaan.

Activiteiten

Toelichting

01. Het bieden van preventieve opvoed- en opgroeiondersteuning

Vanuit het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) is er veel aandacht voor preventieve ondersteuning. Bij het CJG kunnen ouders, jeugdigen en professionals terecht met al hun vragen over opvoeden en opgroeien. Hiervoor is geen verwijzing nodig. De vragen werden rechtstreeks beantwoord. Face to face, telefonisch of via social media, maar ook via workshop en webinars. In 2023 zijn er bijvoorbeeld CJG webinars geweest over het omgaan met emoties van pubers, maar ook over hoe je je kind door een scheiding heen helpt. De CJG-consulenten bieden niet alleen lichte, vrij toegankelijke ondersteuning, maar hebben ook mandaat om gespecialiseerde zorg in te schakelen. Het CJG werkt daarin samen met schoolcoaches, leerplicht en de jeugdgezondheidszorg. Ook biedt het CJG ruimte voor ontmoeting, inspiratie en kennisuitwisseling tussen bij de jeugd betrokken partners. Daarbij is de gemeente ook in 2023 blijven inzetten op vrij toegankelijke opvoedondersteuning met een veelheid aan verschillende activiteiten die aansluiten op vragen die onder onze inwoners leven. Wij hebben bijvoorbeeld extra ingezet op mentale weerbaarheid bij jeugdigen en echtscheidingsproblematiek. Deze activiteiten worden uitgevoerd met diverse uitvoeringspartners. In 2023 is er veelvuldig overleg geweest met de verloskundigen om het proces rondom prenatale huisbezoeken verder uit te bouwen. In 2023 zijn er 27 prenatale huisbezoeken geweest.

02. Zorg dragen voor publieke gezondheidszorg

Veel taken op gebied van de publieke gezondheid en de afstemming ervan met de curatieve gezondheidszorg hebben we regionaal belegd bij GGD Kennemerland, zoals geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen (GHOR), jeugdgezondheidszorg, medische milieukunde, forensische geneeskunde, technische hygiënezorg, seksuele gezondheid, infectieziektenbestrijding en reizigersadvies en vaccinatie. Daarnaast monitort GGD Kennemerland regelmatig de gezondheid van onze inwoners.

De eerdere ambities uit ons lokale preventieakkoord hebben we verwerkt in het GALA. In 2023 hebben we voor het GALA een lokaal plan opgesteld met vier ambities op het gebied van:

• informele zorg;

• meedoen/participatie;

• mentaal welbevinden;

• gezonde leefstijl.

In zowel het GALA en als het IZA is de aanpak van gezondheidsachterstanden een belangrijk uitgangspunt. In het GALA hebben we op basis van gezondheidsgegevens aangegeven welke wijken en kernen extra aandacht verdienen. Dit zijn: Graan voor Visch, Overbos en Toolenburg in Hoofddorp, Linquenda en Centrum in Nieuw-Vennep, Zwanenburg en Lijnden/Boesingheliede in Haarlemmermeer-Noord, Lisserbroek en Cruquius in Haarlemmermeer-West en Rijsenhout en Abbenes/Buitenkaag in Haarlemmermeer-Zuidoost. Eind 2023 is het IZA regioplan opgesteld dat er ook op is gericht om de zorg in de toekomst toegankelijk en betaalbaar te houden. De uitvoering volgt in 2024.

03. Zorg dragen voor collectieve preventie

Regionaal werkten we samen met andere gemeenten, de GGD, Prezens en Brijder aan collectieve preventie, met als speerpunten bewegen, het verminderen van depressie/psychosociale klachten, schadelijk alcoholgebruik, roken bij jongeren en het terugdringen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen.

In het kader van het Meerjarenprogramma Depressiepreventie hebben we meegedaan aan de pilot Niet alleen ziek om de samenwerking tussen formele en informele steun aan gezinnen met een chronisch zieke ouder te bevorderen en het gesprek over ouderschap en langdurige ziekte aan te gaan.

Via de ”Gezonde School” zijn in 2023 23 scholen in Haarlemmermeer door de GGD ondersteund bij het structureel aandacht besteden aan gezondheid en preventie, waarbij mentale gezondheid een belangrijk thema is. Dit sluit aan bij de recente onderzoeken onder jeugdigen, waaruit het verslechterde mentale welbevinden onder jongeren en jongvolwassenen blijkt.

Met de lokale JOGG-aanpak zetten we ons samen met verschillende netwerk partners in om de leefomgeving waar kinderen en jongeren zich in bewegen gezonder te maken. Samen met onder andere MeerWaarde, Team Sportservice Haarlemmermeer, Maatvast, Stichting Kinderopvang Haarlemmermeer, Zorg en Zekerheid en scholen zijn er verschillende projecten uitgevoerd om het drinken van water, gezonde voeding en voldoende bewegen onder de jeugd te stimuleren.

Ook zijn er activiteiten gestart die gericht bijdragen aan het verminderen van gezondheidsachterstanden, zoals beweegactiviteiten voor vrouwen in een kwetsbare situatie en voorlichtingen over gezondheid aan bewoners met een migratieachtergrond.

In 2023 is verder gewerkt aan het bestendigen van het netwerk van Automatische Externe Defibrillators (AED's) en burgerhulpverleners. Begin 2023 is het bestand burgerhulpverleners opgeschoond. Daardoor is het aantal burgerhulpverleners gedaald van 2.165 naar 1.751. Sinds een aantal jaar beheren wij 16 AED's en 26 buitenkasten. Het totale aantal AED’s in de gemeente is met 16 toegenomen tot 174.

04. Zorg dragen voor ouderengezondheidszorg

In 2023 zijn er weer preventieve huisbezoeken gepleegd bij de tachtigjarigen uit de gemeente door de vrijwilligers in dienst van MeerWaarde. In deze huisbezoeken werd men geïnformeerd over het beschikbare aanbod aan zorg en ondersteuning.

De Slimotheek (in Hoofddorp, Nieuw-Vennep en Badhoevedorp) was het gehele jaar beschikbaar voor uitleen van welzijnstechnologieën ter ondersteuning van prettig thuis wonen. Om de Slimotheek extra onder de aandacht te brengen hebben we drie presentaties gehouden aan geïnteresseerde professionals.

We hebben dit jaar onze rol in het dementienetwerk ‘Dementieketen Amstelland en Meerlanden’ vergroot. We hebben een start gemaakt met een vernieuwing van de website met informatie voor mensen met dementie en naasten. Ook hebben we onder begeleiding van Alzheimer Nederland een 'dementiescan' uitgevoerd. Deze scan laat de sterke en zwakke punten zien op het gebied van dementiezorg- en ondersteuning in de gemeente.

We hebben een start gemaakt met de ‘Thematafel Ouderen’, een overlegstructuur die voortvloeit uit het IZA. Samen met belangrijke stakeholders uit het zorg- en welzijnsdomein hebben we knelpunten besproken en vijf opgaven geformuleerd waar we de komende jaren gezamenlijk aan gaan werken. De opgaven beslaan:

• gezond ouder worden;

• zorgzame, gezonde en inclusieve wijk;

• passende ondersteuning en zorg op de juiste plek;

• innovatie en digitalisering;

• aantrekken en behoud van personeel.

05. Zorg dragen voor openbare geestelijke gezondheidszorg

De Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) activiteiten van de gemeente richten zich met name op preventie en toeleiding van inwoners met psychische en psychiatrische problemen. In Haarlemmermeer voert de GGD de zorgcoördinatie uit voor kwetsbare personen en risicogroepen van deze doelgroep. In aanvulling hierop zorgt GGZ inGeest voor de bemoeizorg voor inwoners met een psychische kwetsbaarheid. Dit doen zij door het inzetten van een sociaal psychiatrisch verpleegkundige. We hebben de activiteiten rondom de sluitende aanpak personen met verward gedrag voortgezet. Inmiddels is er sprake van een goedwerkend netwerk (de spoedzorgketen) rondom de inwoner die in een crisissituatie verkeert. De implementatie van de Wet Verplichte GGZ (WVGGZ ) heeft geleid tot een meldpunt waar inwoners met zorgen voor iemand in hun omgeving terecht kunnen. Voor de regio Kennemerland verzorgt de GGD dit meldpunt. Sinds 2022 zijn de openingstijden van dit meldpunt structureel verruimd. Op Schiphol is de persoonsgerichte aanpak waarbij mensen met verward gedrag op Schiphol naar de juiste hulp en zorg geholpen worden, gecontinueerd. We hebben de subsidies aan organisaties die zich richten op het voorkomen van uitval zoals Warmline en Maatjesproject (Roads), Herstelacademie (herstelgericht) en lotgenotencontact (Zelfhelp) voortgezet.

06. Bieden van informatie en advies en lichte begeleiding

Op het gebied van ondersteuning van inwoners in een kwetsbare situatie werkten wij met MeerWaarde en ketenpartners. MeerWaarde is alliantiepartner in het kader van Meer Voor Elkaar (partners in sociaal domein), de aanpak van eenzaamheid, (Samen tegen eenzaamheid), de Regenboogagenda, Gezond&Meer (lokaal gezondheidsakkoord), lokaal Sportakkoord en Welzijn op Recept. Een aantal van deze onderdelen valt met ingang van 2023 onder het GALA.

We faciliteerden Humanitas in het op locatie beschikbaar stellen van vrijwilligers die hielpen bij de thuisadministratie. Humanitas opende een derde Financieel café in Vijfhuizen en verplaatste het Financieel Café in Nieuw-Vennep naar de bibliotheek. Humanitas en Schuldhulpmaatje boden verder ook individuele hulp aan via huisbezoeken door tientallen vrijwilligers. Daarnaast boden vrijwilligers hulp in het inloopspreekuur van de samenwerkende zelforganisaties voor inwoners met een migratieachtergrond.