Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

Vanuit onze gemeentelijke verantwoordelijkheid op het gebied van de zorg voor jeugd, volwassenen en ouderen werken wij in nauwe samenwerking met maatschappelijke partners aan een optimaal vraaggericht en preventief aanbod. De nadruk op vroegsignalering en preventie in het lokale veld is een belangrijk speerpunt met als doel de gezondheid te bevorderen en het beroep op (zwaardere) zorg te verminderen.

Activiteiten

Toelichting

01. Het bieden van preventieve opvoed- en opgroeiondersteuning

Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) is het punt waar ouders, jeugdigen en professionals terecht kunnen met al hun vragen over opvoeden en opgroeien. Deze vragen werden rechtstreeks beantwoord (face to face, telefoon) maar ook (digitale) toepassingsvormen zoals webinars en digitale workshops maakten hier deel van uit. Het CJG zorgde daarnaast voor ontmoeting, inspiratie, samenwerking en kennisuitwisseling tussen bij de jeugd betrokken partners. In 2019 deed het CJG dit onder andere via de maandelijkse netwerklunches. De CJG consulenten bieden lichte begeleiding en ondersteuning. Zij hebben daarbij mandaat voor het inschakelen van gespecialiseerde zorg. Door samenwerking met onder andere de schoolcoaches, leerplicht en de jeugdgezondheidszorg, droeg het CJG zorg voor een stevig preventief fundament en verbinding met de wijken. De gemeente bood in 2019 onverminderd een uitgebreid palet van activiteiten aan op het gebied van vrij toegankelijke opvoedondersteuning met diverse uitvoeringspartners.

02. Zorg dragen voor publieke gezondheidszorg

Samen met andere gemeenten binnen de Veiligheidsregio Kennemerland (VRK) hebben wij de GGD voor de uitvoering van de openbare gezondheidszorg bekostigd. Een deel van de GGD-taken is wettelijk bepaald, zoals medische milieukunde, infectieziektenbestrijding, epidemiologie en het basistakenpakket jeugdgezondheidszorg.

Meer beleidsvrijheid is er in andere volksgezondheidstaken, zoals de preventieve gezondheidszorg en de keuze van activiteiten voor collectieve preventie. In 2019 hebben we met de GGD de focus gelegd op opvoed- en opgroeiondersteuning middels groepsbijeenkomsten, spreekuren, en een focus op ouderschap, taal- en spraakproblemen, signalering van risico's en innovatie. Verder is aandacht uitgegaan naar maatschappelijke zorg in de vorm van hygiënisch woningtoezicht en zorg coördinatie waarbij we ons vooral hebben gericht op de groep verwarde personen. Ook is er aandacht geweest voor statushouders en hebben we ingezet op preventieve gezondheid voor deze groep. Gezondheidsbevordering en preventie hebben wij in 2019 verder vormgegeven door de gezonde school methode verder uit te breiden om daarmee zoveel mogelijk jongeren te bereiken ter bevordering van een gezonde leefstijl. De regionale volksgezondheidsnota 2017-2019 heeft de focus gelegd op het terugdringen van sociaal-economische gezondheidsverschillen, bewegen, een rook- en alcoholvrije jeugd, en het verbeteren van de psychische gezondheid van jongeren en ouderen. Lokaal hebben wij hier de ambities voor gezonde wijken en actief ouder worden aan toegevoegd. De regionale volksgezondheidsnota wordt in 2020 geëvalueerd.

03. Zorg dragen voor collectieve preventie

Regionaal werkten we samen met andere gemeenten en de GGD aan de collectieve preventie vanuit de regionale nota, met als speerpunten bewegen, het verminderen van depressie/psychosociale klachten, schadelijk alcoholgebruik, roken bij jongeren en het terugdringen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen. Daarbij hebben we lokale accenten gelegd. In 2019 is het project Hartveilige gemeente gestart om te komen tot een zo dekkend mogelijk netwerk van AED’s en burgerhulpverleners. Het minimale aantal van de benodigde 62 AED’s is behaald (realisatie 2019: 51 24/7 en 144 AED totaal), met de kanttekening dat veel AED’s dicht bij elkaar hangen en daarmee niet bijdragen aan het realiseren van zes minuten zones. Het aantal burgerhulpverleners is gestegen met 805. Hiermee is in 2019 het minimum aantal burgerhulpverleners bereikt (minimaal 1% van alle inwoners), een betere verdeling per kern is nog een aandachtspunt.

In 2019 is de gezonde wijk aanpak gestart met twee pilots: Rijsenhout en Hoofddorp Overbos. In deze pilots ligt het accent op het integraal mogelijk maken van de gezonde leefstijl aan de hand van de schijf van vijf kwaliteit van leven. De gezonde wijk aanpak voeren we daarmee uit in dezelfde lijn als Meer voor elkaar in de buurt. We hebben ingezet op de Gezonde School aanpak, een methode waarbij scholen gezondheidsthema’s structureel en integraal inbedden in het onderwijs. De GGD adviseert en begeleidt de scholen hierbij. We hebben de JOGG aanpak (Jongeren Op Gezond Gewicht) in verschillende settingen (school, wijk, zorg, werk, thuis) geëvalueerd en besloten tot continuering. Er is ingezet op preventie van depressie en angststoornissen bij volwassenen en ouderen vanuit het principe ‘zo licht als mogelijk, zoveel als nodig’ en was gericht op het weer verder kunnen met het eigen leven. Specifieke aandacht ging uit naar nabestaanden na zelfdoding, mantelzorgers van inwoners met een psychische stoornis, mindfulness en stressreductie.

04. Zorg dragen voor ouderengezondheidszorg

Ontmoeten in de wijk is belangrijk voor ouderen. Er zijn in 2019 21 dagdelen ontmoeting gerealiseerd in Haarlemmermeer. Inwoners kunnen hier terecht voor een activiteit, een kopje koffie en een praatje. De preventieve huisbezoeken aan inwoners die 80 jaar werden, gaven opnieuw voldoende response voor deelname. In 2019 is Welzijn op recept (samen met huisartsen en sociaal makelaars) weer verder uitgebreid. In 2019 is de Alliantie Samen tegen eenzaamheid in Haarlemmermeer gestart. Partijen zorg, welzijn en bedrijven werken samen in de aanpak eenzaamheid. In de landelijke week tegen eenzaamheid is een gezamenlijk programma van activiteiten gepresenteerd en is gebruik gemaakt van landelijk beschikbaar communicatie materiaal. In 2019 zijn de projecten personenalarmering Haarlemmermeer en Compaan (een tablet voor senioren) gecontinueerd ter ontlasting van mantelzorgers en het verlagen van de ervaren eenzaamheid. Er is in november een onderzoek gestart naar de effecten van het gebruik van de Compaan op de kwaliteit van leven en ervaren eenzaamheid. De regionale visie dementie ketenzorg is vastgesteld en een lokale werkgroep heeft een aantal voorwaarden uitgewerkt met betrekking tot de opzet en organisatie van casemanagement dementie in Haarlemmermeer. Zo is er gekeken naar organisatorische aspecten (bereikbaarheid, bemensing), capaciteit en deskundigheid.

05. Zorg dragen voor openbare geestelijke gezondheidszorg

OGGz-activiteiten richten zich op het voorkomen van maatschappelijke uitval als gevolg van psychische en psychiatrische problemen. In 2019 zijn diverse activiteiten op dit terrein uitgevoerd, waaronder bemoeizorg door de GGD Kennemerland, het verder ontwikkelen van een sluitende aanpak personen met verward gedrag (onder andere Vroegsignaleringsoverleg, trainingen Mental Health First Aid), en de organisatie van ontmoetingsactiviteiten op wijkniveau voor mensen met en zonder psychische problematiek (project inclusieve wijk Bornholm). In regionaal verband is ingezet op het versterken van de spoedzorgketen. Op Schiphol is de persoonsgerichte aanpak waarbij mensen met verward gedrag op Schiphol naar de juiste hulp en zorg geholpen worden nog steeds succesvol. De sociaalpsychiatrisch verpleegkundige inzet is daarop in aanvulling effectief om deze sociale problemen op de luchthaven aan te pakken. In 2019 is subsidie verleend aan organisaties die zich richten op het voorkomen van uitval zoals Warmline en Maatjesproject (Roads) en herstel (Herstelacademie).

06. Bieden van informatie en advies en lichte begeleiding

In 2019 is de samenwerking tussen MeerWaarde, gemeente en ketenpartners op het gebied van ondersteuning van inwoners in een kwetsbare situatie verder vormgegeven. Cliëntondersteuning: veel inwoners blijken ofwel zelfstandig of met ondersteuning van het eigen netwerk gebruik te kunnen maken van de dienstverlening. Waar nodig bieden MeerWaarde en MEE onafhankelijke professionele cliëntondersteuning op afroep aan. Dit biedt inwoners de mogelijkheid zich professioneel te laten bijstaan bij bijvoorbeeld bij communicatie met officiële instanties of bemiddeling bij geschillen (onafhankelijke cliëntondersteuning). Inwoners zijn in 2019 extra geattendeerd op de mogelijkheid gebruik te maken van onafhankelijke cliëntondersteuning. Het aantal inwoners dat van dit aanbod gebruik maakt is nog laag, dit komt onder andere door onbekendheid met het aanbod. We maken de bekendheid ervan groter door onder meer in 2020 aan te sluiten bij de landelijke promotiecampagne.

Vroegsignalering zorgt ervoor dat problemen eerder in beeld komen en inwoners beter grip op hun leven krijgen; MeerWaarde is actief aanwezig in de wijken en buurten. Inwoners maken steeds meer gebruik van de informatiepunten in de wijk van Meerwaarde de zogenaamde Pluspunten. Er is 2019 een nieuw Pluspunt geopend in Bornholm en daarmee zijn er nu vijf Pluspunten in Haarlemmermeer. Sociaal werk geeft aan hier meer vragen naar ondersteuning te ontvangen.

Preventie: ouderenadvies en Welzijn op Recept wordt ingezet om problemen en onveilige situaties bij zelfstandig wonende kwetsbare inwoners te voorkomen.

Om financieel gezond te blijven is het financieel café in Overbos gecontinueerd en Humanitas is gestart met de voorbereiding van een tweede financieel café.