Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

Naast wonen, werken, sport en recreëren is een goed cultureel aanbod een essentiële pijler voor het maatschappelijke belevingsniveau van Haarlemmermeer. Wij voeren een cultureel programma uit dat aansluit bij onze inwoners, ondernemers en bezoekers. Een actief cultuurbeleid met een uitvoeringsprogramma dat ervoor zorgt dat zij nu en in de toekomst met plezier in onze gemeente wonen, werken en verblijven. De activiteiten van onze culturele instellingen, met name het Cultuurgebouw, vormen een belangrijk onderdeel van de algemene voorzieningen in de sociale basisinfrastructuur. In deze basisinfrastructuur worden verbindingen gelegd tussen cultuur, zorg, welzijn en sport waardoor samenhangende arrangementen ontstaan die sterker dan nu bijdragen aan de beweging van zwaar naar licht. In ons erfgoedbeleid stellen wij ons ten doel de cultuurhistorische waarden van Haarlemmermeer te behouden en zichtbaar maken, draagvlak te creëren en de identiteit te versterken. Musea, kunst, architectuur en cultuurhistorie tonen die landschappelijke en culturele kenmerken aan inwoners en bezoekers en leggen verbindingen tussen de sporen uit het verleden en de hedendaagse en toekomstige ontwikkelingen in onze gemeente. De erfgoedvisie gemeente Haarlemmermeer 2020-2030 ‘Erfgoed omarmen en beleven” is vastgesteld. Daarbij is een uitvoeringsprogramma opgesteld om zo vorm te kunnen geven aan de speerpunten van de Erfgoedvisie. Inspireren, in stand houden en ontwikkelen van ons erfgoed is het motto.

Toelichting

01. Implementeren van de cultuurnota ‘Ruimte voor Cultuur, kansen voor ondernemerschap'

Vanwege de coronacrisis was 2020 een ander jaar dan anders. In maart sloten als gevolg van de beperkende maatregelen de culturele instellingen hun deuren. In de loop van de zomer was sprake van voorzichtige gedeeltelijke heropening, maar al snel moesten alle locaties weer dicht. Het jaar stond in het teken van inventarisatie en omgaan met de financiële en organisatorische gevolgen van de crisis. Met het zoeken naar en wanneer mogelijk verlenen van financiële compensatie van de instellingen in zwaar weer. Door beschikbaar gestelde rijksmiddelen en het provinciale noodfonds waren we in staat de instellingen te ondersteunen. Verder stond het jaar in het teken van nagaan wat er mogelijk was conform de coronaveiligheidsvoorschriften als er stapsgewijs en onder beperkende voorwaarden een activiteit kon starten. De culturele sector heeft zich hierbij steeds flexibel, innovatief en creatief opgesteld. Er is een transformatie geweest waarbij divers cultureel aanbod digitaal is gegaan.

In 2020 hebben we de evaluatie van het cultuurbeleid ‘Ruimte voor Cultuur, kansen voor ondernemerschap (2017-2020)’ gehouden. Dit vormt de basis voor de actualisatie van het cultuurbeleid voor 2021-2024, dat in april aan de raad wordt aangeboden. Voor Het Cultuurgebouw staan versterking van de spilfunctie en de zichtbaarheid binnen het culturele veld centraal. Ook stemmen we de samenwerking binnen het sociaal domein verder af. We hebben de nieuwe vierjaarlijkse periode voor Cultuureducatie met Kwaliteit ingezet, waarbij we inzetten op cultuur op scholen, kansengelijkheid en ondersteuning van leerkrachten bij het cultuuronderwijs.

Omdat het reserveniveau van Het Cultuurgebouw niet toereikend is, bevindt Het Cultuurgebouw zich in toezicht niveau ‘code oranje’. We gaan met Het Cultuurgebouw na hoe de financiële positie te verbeteren en tegelijk om te gaan met de financiële uitdagingen die de crisis geeft.

In 2020 is de bibliotheekvestiging Zwanenburg verhuisd naar het dorpshuis. We hebben bibliotheekbeleid ontwikkelt waarbij de bibliotheek meer een maatschappelijke bibliotheek wordt. Dit vindt een plek in de actualisatie van het cultuurbeleid in 2021. Voor de vestiging in Nieuw-Vennep zijn we bezig met invulling hiervan door na te gaan welke huisvesting voor de bibliotheek daarbij past.

We nemen deel aan het programma Kunst, Cultuur en Erfgoed van de MRA. Door de coronacrisis zijn diverse activiteiten opgeschort. De regionale samenwerking is van waarde voor uitwisseling van ervaring en kennis in deze bijzondere tijd en inzet van het provinciaal noodfonds.

02. Musea en erfgoed; uitvoeren ambitieniveau 2 conform nota ‘Erfgoed op de kaart

De nota 'Erfgoed op de kaart' is vervallen. Bij de erfgoedvisie gemeente Haarlemmermeer 2020-2030 ‘Erfgoed omarmen en beleven' is er een uitvoeringsprogramma opgesteld om zo vorm te kunnen geven aan de speerpunten van de Erfgoedvisie. Inspireren, in stand houden en ontwikkelen van ons erfgoed.

Er is een top tien in voorbereiding van monumenten langs de Ringvaart Ringdijk. Deze monumenten vertellen samen het verhaal van de Ringvaart Ringdijk. Er is een gemeentelijk monument aangewezen, de boerderij aan de Hoofdvaart.

De actualisatie van het archeologiebeleid is in voorbereiding, ‘Archeologiebeleid gemeente Haarlemmermeer 2020-2030’. Als onderdeel van dit nieuwe beleid is er een Verwachtingskaart opgesteld. Deze kaart geeft aan wat het verwachtingen niveau is op archeologische vondsten. Deze kaart is opgesteld aan de hand van een studie naar oude kaarten en eerdere vondsten.

In 2020 hebben we de Open Monumentendag georganiseerd in aangepaste vorm. Als monument van het jaar kwam Stoomgemaal Halfweg als winnaar uit de bus.

Voor museum Cruquius stond 2020 in het teken van de voorbereidingen voor de realisatie van de nieuwbouw. De noodzakelijke infrastructurele en bouwtechnische aanpassingen zorgden voor verhoging van de bouwkosten. De raad heeft een besluit genomen over een compacter plan en heeft daar middelen voor beschikbaar gesteld. In het gemaal van Cruquius zijn renovatie- en herinrichtingswerkzaamheden uitgevoerd. Cruquius heeft nu een moderne interactieve presentatie.

03. Uitvoeren Visie op de Geniedijk in Haarlemmermeer en behouden en duurzaam ontwikkelen van de Stelling van Amsterdam

Fort van Hoofddorp opende na een jarenlange periode van restauratie de deuren. Door de coronacisis zijn de activiteiten helaas nog niet gestart en heeft het aldaar gevestigde restaurant haar deuren slechts kort kunnen openen. Doel van Fort van Hoofddorp is om het fort aan de inwoners terug te geven en er diverse culturele activiteiten te ontplooien.

Voor Fort Aalsmeer is samen met Stadsherstel gewerkt aan de planvorming. Met Museum Crash zijn afspraken in de maak over de herhuisvesting. In 2021 komen we met een voorstel voor renovatie en herontwikkeling.

04. Stimuleren cultureel ondernemerschap

Ook in 2020 is het bereiken van minder afhankelijkheid van gemeentelijke subsidie als belangrijke doelstelling van (het vergroten van) cultureel ondernemerschap benoemd. Door de coronacrisis is het uitbreiden van de verdiencapaciteit van organisaties tot stilstand gekomen Onverlet de eigen verantwoordelijkheid van organisaties voor het inrichten van de exploitatie op de door de subsidiegever gestelde kaders, gaan wij na wat haalbaar is en onder welke voorwaarden de eigen inkomsten kunnen worden verhoogd.

05. Uitvoering programma Beeldende Kunst en Vormgeving, waaronder de gedecentraliseerde BKV-gelden

De chimney pots, kunstzinnige schoorstenen, in Tudorpark zijn gerealiseerd. In 2020 hebben wij de voorbereidingen gecontinueerd voor de beeldende kunst in PARK21. Het is de bedoeling dat het beeld Ida hierin een beeldbepalend element wordt. Er is een nieuwe polderfiguur in PARK21 gerealiseerd. De Beeldende Kunst en Vormgeving (BKV)-gelden zijn ook aangewend voor het Kunstfort Vijfhuizen. De onafhankelijke klankbordgroep is tot stand gekomen, waarin bewoners uit de gemeente participeren. Door de coronabeperkende maatregelen heeft deze groep nog niet actief kunnen adviseren over de aankoop en plaatsing van beeldende kunst. Er is een nieuwe toeristische nota opgesteld "Toerisme, evenementen en promotie Haarlemmermeer 2020-2025" waarin kunst, cultuur en erfgoed een prominente rol spelen.