Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

Vanuit onze gemeentelijke verantwoordelijkheid op het gebied van de zorg voor jeugd, volwassenen en ouderen werken wij in nauwe samenwerking met maatschappelijke partners aan een optimaal vraaggericht en preventief aanbod. De nadruk op vroegsignalering en preventie in het lokale veld is een belangrijk speerpunt met als doel de gezondheid te bevorderen en het beroep op (zwaardere) zorg te verminderen.

Activiteiten

Toelichting

01. Het bieden van preventieve opvoed- en opgroeiondersteuning

Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) is het punt waar ouders, jeugdigen en professionals terecht kunnen met al hun vragen over opvoeden en opgroeien. Deze vragen werden rechtstreeks beantwoord (face to face, telefoon) maar ook (digitale) toepassingsvormen zoals webinars en digitale workshops maakten hier deel van uit. Door corona zien we dat er minder vragen zijn gesteld door ouders/opvoeders in 2020. Met 506 vragen was dat minder dan in 2019 ( 637). Het CJG bood een speciaal op corona gerichte webinar aan. Hier waren bijna 1.700 deelnemers bij. Naar schatting waren er hiervan circa 600 Haarlemmermeerse gezinnen. Het CJG zorgde daarnaast voor ontmoeting, inspiratie, samenwerking en kennisuitwisseling tussen bij de jeugd betrokken partners. De CJG consulenten bieden lichte begeleiding en ondersteuning. Zij hebben daarbij mandaat voor het inschakelen van gespecialiseerde zorg. Door samenwerking met onder andere de schoolcoaches, leerplicht en de jeugdgezondheidszorg, draagt het CJG zorg voor een stevig preventief fundament en verbinding met de wijken. Daarnaast bood de gemeente in 2020 onverminderd een uitgebreid palet van activiteiten aan op het gebied van vrij toegankelijke opvoedondersteuning met diverse uitvoeringspartners.

02. Zorg dragen voor publieke gezondheidszorg

Samen met andere gemeenten binnen de Veiligheidsregio Kennemerland (VRK) financieren wij de GGD voor de uitvoering van de publieke gezondheidszorg. Een deel van de GGD-taken is wettelijk bepaald, zoals medische milieukunde, infectieziektebestrijding, epidemiologie en het basistakenpakket jeugdgezondheidszorg. Daarnaast stond de inzet van de GGD in het jaar 2020 nadrukkelijk in het teken van de coronacrisis.

Meer beleidsvrijheid is er in andere volksgezondheidstaken, zoals de preventieve gezondheidszorg en de keuze van activiteiten voor collectieve preventie. In 2020 hebben we met de GGD de focus gelegd op opvoed- en opgroeiondersteuning. Dit gebeurde door groepsbijeenkomsten, spreekuren en een focus op ouderschap, taal- en spraakproblemen, signalering van risico's en innovatie. Gezondheidsbevordering en preventie hebben wij in 2020 verder vormgegeven door de gezonde school methode verder uit te breiden om daarmee zoveel mogelijk jongeren te bereiken ter bevordering van een gezonde leefstijl. In 2020 is de eerste regionale nota gezondheidsbeleid geëvalueerd en is er gewerkt aan een nieuwe regionale nota gezondheidsbeleid. Deze nieuwe regionale nota is gebaseerd op de nationale nota 'Gezondheid breed op de agenda'. In de regionale nota besteden we specifiek aandacht aan de effecten van corona op de gezondheid van onze inwoners. De nieuwe regionale nota wordt in 2021 ter vaststelling aangeboden aan de gemeenteraad van Haarlemmermeer.

03. Zorg dragen voor collectieve preventie

Regionaal werkten we samen met andere gemeenten en de GGD aan de collectieve preventie vanuit de regionale nota, met als speerpunten bewegen, het verminderen van depressie/psychosociale klachten, schadelijk alcoholgebruik, roken bij jongeren en het terugdringen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen. Daarbij hebben we lokale accenten gelegd. Via het project Hartveilige gemeente is in 2020 verder gewerkt om een zo dekkend mogelijk netwerk van Automatische Externe Defibrillators (AED’s) en burgerhulpverleners te realiseren. Er is een AED dekkingsgraad van 90% behaald, mede dankzij de inzet van inwoners, de crowdfundingsactie van de Nieuwe Pioniers en Buurt AED. Het minimale aantal burgerhulpverleners (minimaal 1% van alle inwoners) is ook behaald. Er waren in december 1755 burgerhulpverleners actief.

De Gezonde Wijk aanpak is een gebiedsgerichte aanpak die naadloos aansluit bij Meer voor elkaar in de buurt, met positieve gezondheid als achterliggende visie. De Gezonde Wijk aanpak kenmerkt zich door samen denken en samen creëren op basis van ambities in de wijk of kern. In 2020 zijn er in de pilotgebieden Overbos en Rijsenhout verschillende stappen gezet: er zijn digitale verdiepingssessies georganiseerd en er is een enquête gehouden. Gezonde Levensstijl is als thema voor beide wijken gekozen. Middels digitale verdiepingssessies zijn deze thema’s verder uitgewerkt in mogelijke interventies die ondanks corona beperkingen toch ingezet kunnen worden.

We werken met lokale partners aan het versterken van een gezonde leefstijl bij onze jeugd door middel van de Jongeren Op Gezond Gewicht (JOGG) aanpak. Vanwege de coronacrisis lag de focus minder op activiteiten en meer op het bevorderen van gezonde keuzes en gezond beleid. Ook bij de Gezonde School aanpak, een methode waarbij scholen gezondheidsthema’s structureel en integraal inbedden in het onderwijs, is het effect van de coronacrisis zichtbaar. Scholen waren in 2020 aan het overleven, niet alleen de achterstanden en lerarentekorten waren hoofdbrekende punten maar ook de mentale weerbaarheid van de leerlingen kwam steeds nadrukkelijker onder spanning te staan. De bezorgdheid is zeer groot en daarom blijft de preventieve inzet op gezondheid en het signaleren van gezondheidsproblemen van belang.

04. Zorg dragen voor ouderengezondheidszorg

Ontmoeten in de wijk is belangrijk voor ouderen. In de accommodaties van Maatvast hebben de dagbesteding en laagdrempelige ontmoetingsactiviteiten voor kwetsbare inwoners een groot deel van het jaar doorgang kunnen vinden. Dat is belangrijk voor bijvoorbeeld mantelzorgers maar ook om een daginvulling te bieden aan kwetsbare inwoners. Er zijn in 2020 wekelijks 34 dagdelen ontmoeting gerealiseerd in Haarlemmermeer waardoor er een goede spreiding in Haarlemmermeer is gerealiseerd. Ontmoetingsgroepen zijn een laagdrempelige vorm van dagbesteding. Kwetsbare inwoners kunnen hier terecht voor een activiteit, een kopje koffie en een praatje onder leiding van een professional. De preventieve huisbezoeken aan inwoners die 80 jaar werden (ruim 800), gaven opnieuw voldoende response voor deelname. In verband met de coronacrisis zijn de 80-jarigen voor een groot deel telefonisch benaderd. Er wordt veel waardering uitgesproken voor het contact dat wordt gezocht en de aandacht die er voor deze groep is. Met veel van de 80 jarigen gaat het goed en het aantal ouderen met hulpvragen daalt constateert de welzijnsorganisatie. Voor casemanagement dementie in Haarlemmermeer is medio 2020 een centraal aanmeldpunt voor verwijzers gestart. Daarnaast is er extra capaciteit beschikbaar gekomen door extra casemanagers dementie op te leiden. Het project Automobiel, lokaal vervoer door vrijwilligers met eigen auto, is in 2020 verder uitgebreid naar Haarlemmermeer Zuid.

05. Zorg dragen voor openbare geestelijke gezondheidszorg

De Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGz) activiteiten van een gemeente richten zich met name op preventie en toeleiding van inwoners met psychische en psychiatrische problemen. In Haarlemmermeer voert de GGD de zorgcoördinatie uit voor kwetsbare personen en risicogroepen van deze doelgroep.

In aanvulling hierop is een pilot gestart waarbij GGZ inGeest de bemoeizorg voor inwoners met een psychische kwetsbaarheid uitvoert. In het kader van de sluitende aanpak gericht op inwoners met verward gedrag zijn we in 2020 verder gegaan met de doorontwikkeling van de spoedzorgketen. Via leertafels is ingezet op het verbeteren van samenwerkingsverbanden in de keten. De implementatie van de Wet Verplichte GGZ is heeft in 2020 geleid tot een meldpunt waar inwoners hun zorgen over iemand kunnen melden bij de gemeente. Voor de regio Kennemerland verzorgt de GGD dit meldpunt. Tevens is er een nieuwe rol voor de burgemeester door de nieuwe wet: het horen van een inwoner voor wie verplichte zorg is aangevraagd. Op Schiphol is de persoonsgerichte aanpak waarbij mensen met verward gedrag op Schiphol naar de juiste hulp en zorg geholpen worden gecontinueerd. In 2020 hebben we de subsidies aan organisaties die zich richten op het voorkomen van uitval zoals Warmline en Maatjesproject (Roads), Herstelacademie (herstelgericht) en lotgenotencontact (Zelfhelp) voortgezet.

06. Bieden van informatie en advies en lichte begeleiding

In 2020 is de samenwerking tussen MeerWaarde, gemeente en ketenpartners op het gebied van ondersteuning van inwoners in een kwetsbare situatie verder vormgegeven. Dit vroeg in 2020 om een andere aanpak omdat door de coronamaatregelen niet alles meer mogelijk was zoals bijvoorbeeld huisbezoeken. De sociaal werkers bleven wel in de wijk aanwezig en hiermee is de dienstverlening zo veel mogelijk doorgezet.

Waar nodig bieden MeerWaarde en MEE onafhankelijke professionele cliëntondersteuning aan. Dit biedt inwoners de mogelijkheid zich professioneel te laten bijstaan bij bijvoorbeeld communicatie met officiële instanties of bemiddeling bij geschillen (onafhankelijke cliëntondersteuning). Vroegsignalering zorgt ervoor dat problemen eerder in beeld komen en inwoners beter grip op hun leven krijgen; MeerWaarde is daarom actief aanwezig in de wijken en buurten.

Signaleren en toeleiden is belangrijk in het kader van een stevige sociale basis. In 2020 heeft de werkgroep informatiepunten daarom in kaart gebracht op welke plekken informatie aangeboden wordt, aan welke eisen een goed informatiepunt moet voldoen en hoe we ervoor zorgen dat inwoners niet naar verschillende plekken moeten met hun vraag. De Pluspunten (informatiepunten van MeerWaarde) zien een stijging van vragen naar ondersteuning ondanks dat er in 2020 in plaats van via inloop op afspraak werd gewerkt. MeerWaarde is in maart 2020 met het CoronaPunt gestart. Dit is een telefonisch informatiepunt waar inwoners, organisaties en bedrijven terecht kunnen met hun vragen, angsten en onzekerheden die voortkomen uit de coronacrisis. Ouderenadvies en Welzijn op Recept wordt ingezet om problemen en onveilige situaties bij zelfstandig wonende kwetsbare inwoners te voorkomen.

Voor financiële vragen van inwoners is het financieel café in Hoofddorp Overbos gecontinueerd en is Humanitas gestart met een tweede financieel café in Nieuw Vennep Linquenda.