Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

Wij stimuleren inwoners, jong en oud, om prettig en zelfstandig te leven in hun woonomgeving en een actieve bijdrage te leveren aan de samenleving. Activiteiten en diensten worden op maat in wijken en kernen uitgevoerd, gebruikmakend van een uitgebreid en divers netwerk van sociaal-culturele accommodaties. Wij vinden het belangrijk dat inwoners van jong tot oud zelf initiatief nemen, vrijwilligerswerk doen alsmede gevraagd en ongevraagd het gemeentebestuur adviseren over zaken die zij belangrijk vinden.

Activiteiten

Toelichting

01. Zorgen voor en exploiteren van sociaal-culturele accommodaties

Door de coronacrisis zijn de dorpshuizen, wijk- en jongerencentra niet optimaal gebruikt vanwege de aangescherpte maatregelen. De programmering in de sociaal-culturele accommodaties is grotendeels of geheel stil komen te liggen vanwege de beperkingen en Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne (RIVM) richtlijnen. Vanaf juni 2020 zijn de meeste dorpshuizen, wijk- en jongerencentra weer deels opengesteld voor activiteiten en ontmoeten. Voor de openstelling van de sociaal-culturele accommodaties is er hard gewerkt en geïnvesteerd om de inrichting coronaproof te maken. Maatvast, die een groot aantal van de dorpshuizen, wijk- en jongerencentra beheert en exploiteert, heeft met man en macht gewerkt om deze accommodaties gebruiksklaar te maken voor de activiteiten en ontmoeten. Ook de zelfstandige dorpshuizen hebben moeten investeren om de accommodatie coronaproof te maken. De openstelling van de accommodatie was niet voor lange duur. Vanaf december 2020 moesten alle dorpshuizen, wijk- en jongerencentra weer sluiten vanwege de tweede lockdown. Tijdens de sluiting heeft Maatvast altijd contact weten te onderhouden met haar bezoekers en vrijwilligers door bijvoorbeeld acties zoals Maatvast laat u niet in de kou staan, bezoek en kaarten acties.

In juni 2020 is het Integraal Accommodatieplan (IAP) geamendeerd door de raad vastgesteld. In de tweede helft van 2020 is gewerkt aan de beantwoording van het amendement in de vorm van een beoordelingskader. In de uitvoering van de werkwijze van het IAP gaan we na hoe maatschappelijk vastgoed (publiek en privaat) zo optimaal mogelijk ingezet kan worden voor maatschappelijke activiteiten.

02. Zorgen voor een breed aanbod van sociaal-culturele activiteiten

Vanwege de coronacrisis zijn vanaf medio maart 2020 alle sociaal-culturele activiteiten tot stilstand gekomen. Sommige seniorenverenigingen hebben vanaf de zomer met aanpassingen op beperkte schaal wel weer ontmoeting en activiteiten opgestart.

Diverse organisaties hebben in 2020 met gemeentelijke subsidie voor zover als mogelijk sociaal-culturele activiteiten uitgevoerd, gericht op ontplooiing, ontspanning en ontmoeting. Hiermee stimuleren we het meedoen aan de samenleving en verminderen we eenzaamheid en sociale uitsluiting. Er zijn op creatieve wijze digitale bijeenkomsten georganiseerd door onze partners en zeker rond de feestdagen hebben medewerkers en vrijwilligers hun best gedaan om verbinding te houden met inwoners. Zo kregen kinderen een 'thuisknutsel tasje' in plaats van de activiteit in het dorpshuis in Beinsdorp en heeft het cultuurgebouw podcasts gemaakt.

03. Lokale Inclusie Agenda

In 2020 is gewerkt aan de speerpunten in de Lokale Inclusie Agenda. Met het begrijpelijk schrijven op B1-niveau bereiken we 85% van de inwoners. Een aantal medewerkers heeft daarom een schrijftraining gevolgd en leden van de Participatieraad hebben ons geadviseerd over de leesbaarheid van brieven voor de sociale dienstverlening. Er is tevens een meldpunt geïntroduceerd voor inwoners die onduidelijke brieven van de gemeente krijgen. We zijn een samenwerking gestart met nieuwe aanbieders: ‘Samen Sterker Eigen Plan', dat inwoners ondersteunt bij het uitwerken van een familieplan en 'Stichting Ontdec' die met de 'Ervaringscoaches' een pool van ervaringsdeskundige jongeren inzet en begeleidt. We concretiseerden onze ambities op het gebied van toegankelijk maatschappelijk vastgoed en hebben bijgedragen aan de inspiratiebundel 'Wonen is hoofdzaak, het VN Verdrag Handicap in jouw gemeente' van het VNG-Koploperprogramma voor inclusie. De organisatie van Ongehinderd toetste tientallen locaties voor eerstelijnsgezondheidszorg op verzoek van de Belangengroep Gehandicapten Haarlemmermeer (BGH). Voor het Nederlands Keurmerk van Toegankelijkheid kwamen twee huisartsenpraktijken en een fysiotherapiepraktijk al in aanmerking.

In 2020 zijn er door de coronacrisis slechts twee fysieke Alzheimercafé’s georganiseerd. Ook intern zijn de dementie trainingen stilgelegd. Met Samendementievriendelijk.nl is er gekeken welke stappen nog gezet kunnen worden. Gemeente Haarlemmermeer draagt het predicaat Dementievriendelijk en blijft hier nadrukkelijk aandacht aan besteden.

Wij vormden een brede Regenboogalliantie met 40 partners voor het bevorderen van sociale acceptatie van lhbti's (lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, biseksuelen, intersekse- en transgenderpersonen), en hesen door de gemeente op vele locaties regenboogvlaggen. We informeerden onze inwoners over belangrijke organisaties op de Meer voor Elkaar-pagina en de Sociale Kaart, onder de trefwoorden van ‘discriminatie’ en ‘opvoeden en opgroeien’. We maakten ondanks verscherpte coronamaatregelen een Coming Out Day-weekend mede mogelijk, met programma-aanbod in het Cultuurgebouw, acties op de sportvelden voor verschillende sporten en een kleurrijk beweegaanbod op basisscholen. We produceerden een nieuw campagnefilmpje, ‘In Haarlemmermeer moet iedereen zichzelf kunnen zijn’, voor meerjarig gebruik. We maakten meer inclusief lesmateriaal mogelijk, bruikbaar voor scholen in basis- en voortgezet onderwijs.

04. Stimuleren en ondersteunen van vrijwilligerswerk en vrijwillige inzet

In 2020 is de visie ‘Informele zorg en vrijwillige inzet in Haarlemmermeer, Samen Sterk en In Balans 2020-2023’ door de raad vastgesteld. Deze visie is tot stand gekomen middels een samenwerkingstraject met partners uit het sociaal domein. De implementatie van de visie met en door partners gaat in 2021 plaatsvinden.

Door de coronamaatregelen en alle beperkingen die dit met zich meebracht en zorgen om de kwetsbaren was er een grote toename in het aantal inwoners dat zich aanmeldde voor het vrijwillig helpen van een ander via het platform Haarlemmermeer voor elkaar. Vooral gezelschap, contact en hulp bij praktische klussen in en rond huis werd op prijs gesteld. De vraag om vrijwillige inzet voor ondersteuning bleef achter; waarschijnlijk door vraagverlegenheid van veel inwoners. Dit beeld was een landelijke trend.

Lokale evenementen als NL DOET en de Beursvloer die normaal gesproken de aandacht vestigen op vrijwillige inzet zijn niet doorgegaan. Wel is rond 7 december (Dag van de Vrijwilliger) waardering uitgesproken vanuit het gemeentebestuur en vrijwilligersorganisaties voor de inzet van vele vrijwilligers in Haarlemmermeer. Er werden vouchers te besteden bij lokale ondernemers aan vrijwilligers verstrekt.

De Vrijwilligers Academie heeft geen fysieke trainingen kunnen aanbieden. In de eerste periode is het aanbod ontwikkeld, er zijn vanwege de coronamaatregelen meer webinars georganiseerd en is het e-learning aanbod uitgebreid waardoor een groot bereik is gecreëerd.

05. Bevorderen van inwonersinitiatieven en sociale samenhang in de wijk

Het bevorderen van inwonersinitiatieven is belangrijk voor de Sociale Basis. Wij faciliteerden initiatieven van inwoners en organisaties om te komen tot een actieve inzet in de eigen wijk of kern om zo de sociale samenhang in wijken te versterken. Door de coronacrisis waren er vooral kleine lokale initiatieven zoals tekeningen via basisscholen voor ouderen in de wijk. In de prestatieafspraken met organisaties als Stichting MeerWaarde, Sportservice Haarlemmermeer, Stichting Maatvast en het Centrum voor Duurzaamheid (NMCX) hebben wij opgenomen dat zij (groepen) buurt- en wijkbewoners en vrijwilligersorganisaties helpen door ze te versterken en te activeren tot het nemen van initiatieven, participatie en het zelfstandig functioneren. Via de in 2020 gecontinueerde Meer voor elkaar aanpak in acht kernen/wijken Hoofddorp (Centrum, Graan voor Visch, Overbos en Bornholm), Nieuw-Vennep, Zwanenburg/Halfweg, Badhoevedorp en Spaarndam, Haarlemmerliede en Penningsveer is het netwerk in de wijk verstevigd en zijn ambities opgepakt waar dat mogelijk was. Zo zijn de netwerklunches digitaal weer opgepakt om elkaar toch te blijven zien en informeren.

In Haarlemmermeer was er in 2020 ondanks het vele thuiswerken en thuis zijn geen sprake van een grote toename in het aantal meldingen van burenoverlast. De werkwijze van de (getrainde vrijwillige) buurtbemiddelaars is aangepast Bemiddelen per video call vond alleen in uitzonderingsgevallen plaats, bemiddelingsgesprekken zijn uitgesteld naar een periode dat het wel kon. Bij 76% van de gevallen heeft bemiddeling geleid tot herstelde communicatie en voorkoming van escalatie.

06. Stimuleren van jeugdparticipatie

Het digitale Jongerenpanel is in 2020 drie keer uitgenodigd om een vragenlijst in te vullen om zo meningen, ideeën en ervaringen van jongeren te verzamelen over uiteenlopende onderwerpen. MENES, het platform voor jeugdparticipatie, heeft 12 projecten van jongeren gefaciliteerd (initiatieven en adviezen). Daarnaast is gewerkt aan twee jaarthema’s. Er is telkens binnen de geldende coronamaatregelen gekeken hoe de projecten alsnog uitgevoerd konden worden. Sommige projecten konden geen doorgang meer vinden en zijn vervangen door nieuwe initiatieven van jongeren. Voor vragen en advies over uiteenlopende onderwerpen konden jongeren laagdrempelig en kosteloos terecht bij het Jongereninformatiepunt (JIP). Vanwege de coronamaatregelen waren de spreekuren voor een groot deel van 2020 alleen online mogelijk. De pauzebezoeken van het JIP konden slechts een paar keer op locatie in het voortgezet onderwijs plaatsvinden. Waar mogelijk is gewerkt aan een digitale variant van het aanbod van het JIP. De Dag van de Kinderraad heeft in 2020 vanwege de coronamaatregelen niet plaatsgevonden. De Jongerengemeenteraad voor jongeren van 12 tot 21 jaar is in 2020 grotendeels digitaal voortgezet en heeft adviezen gegeven over uiteenlopende onderwerpen zoals de campagne "Youchoose" tegen steekwapens en de Regenboogagenda.

07. Stimuleren van talent- en sociale ontwikkeling bij kinderen, tieners en jongeren

Het kinder- en jongerenwerk richt zich op de sociale ontwikkeling van kwetsbare en risicokinderen. Doelstelling daarbij is het vergroten van de eigen mogelijkheden van kwetsbare jeugd in hun persoonlijke, sociaal-emotionele en communicatieve ontwikkeling en het versterken van zelfredzaamheid en weerbaarheid. De sociale impact van de coronacrisis was in 2020 ook zichtbaar onder de jeugd. Vanwege de toenemende jeugdoverlast werd het jongerenwerk geïntensiveerd in verschillende wijken in Haarlemmermeer. Als gevolg van de sluiting van scholen, sportclubs en –verenigingen is de eenzaamheid en psychosociale problematiek onder de jeugd toegenomen. De sociaal makelaar jeugd is in 2020 bij 54 casussen ingezet om jongeren met eenzaamheids- en of psychosociale problematiek toe te leiden naar passende hulp. Daarnaast zijn er 163 jongeren in individuele trajecten ondersteund door jongerenwerkers. Ook is het jongerenwerk actiever online en heeft een groot netwerk opgebouwd onder jongeren en netwerkpartners.

De jongerencentra van Maatvast waren tijdens de eerste lockdown gesloten. De fysieke activiteiten werden vervangen door online-activiteiten. Tijdens de tweede lockdown moesten ook de jongerencentra sluiten. Vanaf oudejaarsdag 2020 zijn de jongerencentra, onder bepaalde voorwaarden, weer open voor de jongeren tot 18 jaar.

In 2020 is het Haarlemmermeers jeugdonderzoek 'Een nieuwe eeuw in de kinderschoenen' afgerond. In maart is het onderzoek gepresenteerd in een expertmeeting met alle partners en op basis daarvan is het preventie- en jeugdbeleid opgesteld waarbij positief opvoeden en opgroeien centraal staat.

08. Voorkomen en verminderen van jeugdoverlast en -criminaliteit

Onder regie van de gemeente hebben gemeente, MeerWaarde, politie, justitie en hulpverlenende instanties samengewerkt om jeugdoverlast en –criminaliteit tegen te gaan. De aanpak heeft zich gericht op de aanpak van hinderlijke, overlastgevende en criminele jeugdgroepen en omvat speciale maatregelen: veelal (een combinatie van) preventie, zorg en/of repressie gericht op de groep, de persoon/het gezin en/of de omgeving (fysiek en sociaal). De aanpak heeft zich gericht op jeugd in de leeftijd van circa 12 tot en met 23 jaar die overlast veroorzaakten en/of (dreigden) af (te) glijden naar criminaliteit.

De coronamaatregelen hebben met name voor jongeren veel consequenties gehad voor hun ontwikkeling. Deze groep, zit in een leeftijdsfase zit waarin het voor hen van groot belang is om bijvoorbeeld leeftijdgenoten te ontmoeten en zich los te maken van ouders. De jeugdoverlast op straat is toegenomen doordat veel jongeren elkaar op straat ontmoeten, waar zij dat eerst elders konden doen. Dat veroorzaakte overlast en irritatie bij andere mensen die weer sneller overlast ervaren doordat ook zij meer thuis waren. Dit heeft veel inzet gevraagd van handhaving, jongerenwerk en politie.

Op 2 september vond de kick-off plaats van de campagne YouChoose. Deze campagne is gericht op het ontmoedigen van steekwapenbezit onder jongeren. Dat doen we enerzijds door jongeren en ouders bewust te maken dat het dragen van een mes niet bijdraagt aan veiligheid. Anderzijds willen we jongeren een alternatief bieden, zodat zij hun skills op andere vlakken kunnen ontwikkelen, zoals op het gebied van sport, muziek, kunst en theater.

09. Uitvoering geven aan de nota Spelen, sporten en ontmoeten in de buitenruimte

Ook in 2020 is aan de hand van de nota 'Spelen, sporten en ontmoeten in de buitenruimte' bijgedragen aan een passend speelruimteaanbod, door middel van de aanleg, renovatie en omvorming van speelplekken. Speelplekken zijn aangepast in samenspraak met lokale jeugd en omwonenden, zodat deze aansluiten bij hun behoeften en wensen. Er is daarnaast geadviseerd over de inrichting van speelruimte in de ontwikkelingsprojecten van nieuwe woongebieden. In 2020 zijn er 17 speelplekken gerenoveerd. Ook is een start gemaakt met het opstellen van een nieuwe visie op speelruimte, zodat het speelruimtebeleid vanaf 2021 nog beter aansluit bij de toekomstige ontwikkelingen in de openbare ruimte.

10. Bevorderen van integratie van diverse doelgroepen

Stichting Vluchtelingenwerk biedt ondersteuning aan vergunninghouders om de zelfredzaamheid, participatie en eigen regie te stimuleren. De begeleiding berust op maatwerk en bestaat uit verschillende trajecten. Zo bestaat het traject ‘Maatschappelijke begeleiding’, met als doel de bevordering van de participatie van statushouders in de gemeente, bijvoorbeeld door het bevorderen van vrijwilligerswerk. Vluchtelingenwerk heeft tevens trajecten omtrent mentale en financiële gezondheid en participatiecursussen aangeboden. In verband met de coronacrisis hebben deze cursussen grotendeels online plaatsgevonden. Aanvankelijk was het uitdagend om het cursusaanbod online aan te bieden, maar tijdens de tweede lockdown wist men online beter de weg te vinden. Dit resulteerde in hogere opkomsten tijdens de online cursussen ten tijde van de tweede lockdown.

De coronacrisis heeft ertoe geleid dat het Taalhuis niet alle activiteiten heeft kunnen laten plaatsvinden omdat de bibliotheek dicht was. Via het Taalhuis zijn er 25 taalkoppels geformeerd en leren nieuwkomers beter de Nederlandse taal spreken en schrijven. Daarnaast heeft het Taalhuis diverse andere activiteiten georganiseerd, zoals de ‘Taalzomer’ waarbij diverse taalactiviteiten zijn georganiseerd zoals een Taalcafé, Taalwandeling en een spelletjesochtend in de bibliotheek. Ook was er in september een bijeenkomst voor laaggeletterden en statushouders in het kader van de Dag van het Lezen en Schrijven.

Diverse migrantenorganisaties hebben zich ingezet voor ondersteuning van hun achterban tijdens de coronacrisis zoals uitleg geven, boodschappen doen voor kwetsbare ouderen, het inzetten van burgervaders en het organiseren van activiteiten voor jongeren. Het spreekuur van de samenwerkende Migrantenorganisaties (MOI) is telefonisch voortgezet.

11. Ondersteunen van mantelzorgers en het bieden van respijtzorg

In 2020 hebben we digitaal via Meer voor Elkaar aandacht besteed aan mantelzorgen en mantelzorgers in coronatijd. Het doel was meer inwoners bewust maken van hun rol als (jonge) mantelzorger. Er is een bloemenactie georganiseerd waarbij mantelzorgers bezocht zijn aan de deur met een bloemetje en informatie. Rond de Dag van de Mantelzorger is er via reclameborden, advertenties en social media aandacht gevraagd voor mantelzorg. Er is in 2020 een groei gerealiseerd van 217 nieuwe ingeschreven mantelzorgers bij Mantelzorg&Meer (M&M); waarvan 10 jonge mantelzorgers. De week van de jonge mantelzorger in juni zag er iets anders uit in verband met de coronacrisis. In plaats van een fysieke bijeenkomst heeft M&M alle jonge mantelzorgers die bij hen bekend zijn bezocht en is er in oktober een extra ‘week voor de jonge mantelzorger’ georganiseerd met online activiteiten voor kinderen en jongeren. In november is het mantelzorgcompliment uitgereikt aan de bij M&M ingeschreven mantelzorgers die zorgen voor een inwoner van Haarlemmermeer en zijn er diverse digitale activiteiten aangeboden. Per 1 januari 2020 is de organisatorische eenheid M&M overgegaan van Stichting Amstelring naar Stichting MEE (MEEr-Groep). In 2020 is er, gedurende het hele jaar, bij 118 mantelzorgers een vrijwilliger ingezet als vorm van respijtzorg.

12. Het aanpakken en verminderen van eenzaamheid

De Alliantie "Samen tegen eenzaamheid Haarlemmermeer" is in 2020 verder uitgebreid naar 35 maatschappelijke organisaties en 15 bedrijven. Dit zijn partijen op het gebied van zorg, welzijn en ondernemers die samenwerken in de aanpak van eenzaamheid. Begin 2020 is het gezamenlijke actieplan "Samen tegen eenzaamheid 2020-2023" vastgesteld door de regiegroep van de Alliantie. Het doel van de gezamenlijke aanpak is dat het huidige eenzaamheidspercentage van 42% in Haarlemmermeer niet verder toeneemt. Bij voorkeur is dit afgenomen in 2024 en blijft het gelijk of onder het landelijke percentage. Acties zijn gericht op maatschappelijke bewustwording, het taboe doorbreken, zorgen dat inwoners meer naar elkaar omkijken en zorgen dat inwoners actief mee kunnen doen en zingeving kunnen realiseren. De Alliantie kent een regiegroep met een vertegenwoordiging van partijen en een aantal initiatiefgroepen gericht op een specifieke doelgroep zoals jeugd, migranten en senioren. Daarnaast is er een initiatiefgroep sport en communicatie gestart. In de landelijke week tegen eenzaamheid is een gezamenlijk programma van activiteiten gepresenteerd en is gebruik gemaakt van landelijk beschikbaar communicatiemateriaal. Om de lokale aanpak te bevorderen zijn er portretten gemaakt van eenzame inwoners die een doelgroep vertegenwoordigen die met de gebiedsnetwerken Meer voorElkaar worden besproken. Door de coronacrisis is het thema eenzaamheid maatschappelijk hoog op de agenda gekomen en zijn er meer inwoners die zich voor elkaar in willen zetten. In 2020 zijn de projecten personenalarmering Haarlemmermeer en Compaan (een tablet voor senioren) gecontinueerd ter ontlasting van mantelzorgers en het verlagen van de ervaren eenzaamheid. Juist in de coronatijd is de Compaan tablet extra ingezet voor welzijn en zorg op afstand zodat ouderen kunnen beeldbellen, spellen doen en foto’s delen. In oktober 2020 is de Slimotheek geopend, een uitleenpunt in de Bibliotheek voor slimme hulpmiddelen die inwoners thuis kunnen uitproberen.