Kwaliteit fysieke omgeving

Samenvatting

	lasten in €	70.393
	% totale realisatie lasten	15,5%
Portefeuillehouder: Sedee-Schuitemaker, Steffens-van de Water	baten in €	30.212
	% totale realisatie baten	6,6%

Maatschappelijk doel:
Een schone, duurzame, hele en veilige openbare ruimte.

(bedragen × € 1.000)	Rekening 2019 baten	% verschil baten t.o.v. begroting	Rekening 2019 lasten	% verschil lasten t.o.v. begroting
Beleidsdoel A: Goed onderhouden openbaar groen en bomen, die bijdragen aan een positieve beleving van de openbare ruimte.	849	0%	9.932	0%
01. Het duurzaam onderhouden van openbaar groen en bomen.
02. Het vergroten van de betrokkenheid van de gebruikers van openbaar groen en bomen.
03. Het duurzaam en klantgericht beheren van de gemeentelijke begraafplaatsen.
Beleidsdoel B: Het sturen van afvalstromen naar maximaal hergebruik.	18.400	0%	15.201	1%
01. Het communiceren met inwoners over hergebruik van grondstoffen en afvalpreventie.
02. Het inzamelen van huishoudelijk afval, grof huishoudelijk afval en gesorteerde grondstoffen.
03. De extra inzet zwerfafval.
04. Het toezicht op de naleving inzake illegale stort en zwerfvuil.
Beleidsdoel C: Zorgen voor een adequaat beheer in de openbare ruimte van grondwater, hemelwater en afvalwater.	9.809	-4%	6.282	6%
01. Het verstrekken van advies en voorlichting aan inwoners, instellingen en bedrijven over (grond)waterbeleid.
02. De aanleg en het onderhoud van drainage en de monitoring van grondwater ter verbetering van het grondwaterbeheer.
03. Het klimaatbestendig maken van de leefomgeving voor wat betreft water.
04. Het duurzaam beheren en onderhouden van afvalwaterstelsels en oppervlaktewater (kolken, riolering, en gemalen).
05. Het duurzaam beheren van de watergangen en waterbodembeheer.
Beleidsdoel D: Gemeentelijke wegen, straten en pleinen zijn goed begaanbaar, schoon en veilig.	929	23%	28.718	-28%
01. Het op duurzame wijze beheren en onderhouden van wegen, straten, pleinen.
02. Het beheren, onderhouden en verder verduurzamen van de civieltechnische kunstwerken.
03. Het schoonhouden van straten.
04. Het beheren, onderhouden en verduurzamen van openbare verlichting.
05. Het duurzaam beheren en onderhouden van de VRI’s.
06. Het op duurzame en efficiënte wijze bestrijden van gladheid.
Beleidsdoel E: Haarlemmermeer biedt een gezond leefklimaat.	225	453%	10.261	-1%
01. Zorgdragen dat bedrijven op de hoogte zijn van de geldende regels uit het omgevingsrecht, zodat zij in staat zijn deze spontaan na te leven.
02. Zorgdragen dat initiatieven van bedrijven worden getoetst aan (plannen,) beleid en wet- en regelgeving, zodat vooraf bekend wordt of deze passen binnen een gezond leefklimaat.
03. Zorgdragen dat juiste- en actuele voorschriften uit het omgevingsrecht gelden voor bedrijven, zodat de belangen, waarvoor deze gesteld zijn ook handhaafbaar zijn.
04. Het houden van toezicht en het handhaven op naleving van omgevingsvoorschriften, zodat het belang van een gezond leefklimaat voor inwoners is gewaarborgd.
05. Het voorbereiden op de komst van de Omgevingswet.
06. Het saneren van bodemverontreiniging.
07. Het toepassen van een duurzaam bodembeheer.
08. Het klimaatbestendig inrichten van de fysieke leefomgeving.

Verbonden partijen
Beleidsdoel A: De Waterwolf Dienstverlening Buitenruimte BV
Beleidsdoel B: Meerlanden Holding NV
Beleidsdoel C: De Waterwolf Dienstverlening Buitenruimte BV
Beleidsdoel D: Meerlanden Holding NV, De Waterwolf Dienstverlening Buitenruimte BV
Beleidsdoel E: Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied

Een schone, duurzame, hele en veilige openbare ruimte.

Onze doelstelling voor de fysieke leefomgeving is een schone, duurzame, hele en veilige openbare ruimte. Wij streven ernaar de kwaliteit van de fysieke leefomgeving op duurzame wijze, meerjarig in stand te houden en deze waar nodig te verbeteren. Dit alles tegen zo laag mogelijke en maatschappelijk acceptabele kosten en binnen de kaders van de wettelijke bepalingen.

Wij hebben de beheerplannen voor de Fysieke Leefomgeving geactualiseerd. Deze worden in het eerste kwartaal van 2020 aangeboden aan de raad.

Wij passen duurzaamheid en innovaties toe bij het onderhoudsproces, onder andere door het gebruik van duurzame materialen, het inzamelen van grondstoffen en het klimaatbestendig maken van het watersysteem en de leefomgeving.

Het gebruik van de openbare ruimte is niet los te zien van de maatschappelijke context. Daarom richten wij ons bij het beheer ervan zoveel mogelijk op de belevingswereld van inwoners en ondernemers, door beeldkwaliteit te hanteren, inwoner- en gebiedsgericht te werken en maatwerk te leveren.

Voor wat betreft de fysieke omgeving zijn de volgende areaalgegevens noemenswaardig.

Tabel 49

Kengetallen	2018¹	2019
Bomen ²	92.650 stuks	90.516 stuks
Groenvlakken (gras en beplanting) ³	10,5 km²	11.4 km²
Kunstwerken (bruggen, tunnels, kademuur, enz.)	649 stuks	727 stuks⁴
Openbare Verlichting (lichtpunten)	40.458 stuks	41.777 stuks
Riolering lengte vrijverval riool ⁵	831,1 km	863 km
Riolering lengte mechanisch riool	148,4 km	184 km
Verhardingen gesloten (asfalt)	3,8 km²	4,0 km²
Verhardingen open (bestrating)	4,7 km²	4,9 km²
Speelplekken	651	692
Verkeersregelinstallaties	69 stuks	73 stuks

De areaalgegevens in 2018 zijn inclusief de areaalgegevens van Haarlemmerliede en Spaarnwoude.
Bomen in beheer gemeente, inclusief recreatiegebieden, begraafplaatsen, parkmanagement. Het aantal bomen is afgenomen door het kappen van bomen langs de voormalige A9 (Badhoevedorp) en in het Wandelbos (Hoofddorp),. Daarnaast zijn veel onveilige bomen verwijderd en zijn veel jong aangeplante bomen dood gegaan door de droogte (vervanging is nog niet afgerond) en bij renovaties worden de bomen verder uit elkaar geplant zodat ze meer ruimte hebben om uit te groeien.
Groenvakken (gazon, heesters, hagen, bosplantsoen, etc.) in beheer gemeente, inclusief recreatiegebieden, begraafplaatsen, parkmanagement.
Het aantal kunstwerken in 2019 is hoger omdat hierbij de kunstwerken geteld zijn die wij in eigendom hebben, maar die wij door andere partijen laten beheren.
Dit betreft het areaal exclusief drainage.

Verbonden partijen

De verbonden partijen voor het programma Kwaliteit Fysieke Omgeving zijn de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied, Meerlanden Holding NV en De Waterwolf Dienstverlening Buitenruimte BV.

Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied

De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) voerde in onze opdracht taken uit op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving van het omgevingsrecht. De financiering van de OD NZKG vindt plaats op grond van de methodiek van prestatiegerichte financiering (PGF). Deze systematiek biedt meer transparantie, waardoor meer inzicht ontstaat in de kwaliteit en kwantiteit van de producten die de OD NZKG aan ons levert. De OD NZKG heeft kengetallen opgebouwd en werkpakketten omschreven. Die kengetallen zijn, in relatie tot het uniforme uitvoeringsniveau en de daaraan gerelateerde uren/kosten, in de jaren 2017 en 2018 gevalideerd. Die validatie is in 2019 afgerond en de algemene conclusie luidt dat de kengetallen bruikbaar en valide zijn.

Meerlanden

Meerlanden voerde werkzaamheden uit die vooral betrekking hadden op een schone en veilige openbare ruimte (afvalinzameling, straatreiniging, ongediertebestrijding en verwijderen zwerfafval). De door Meerlanden uitgevoerde gladheidbestrijding was mede gericht op het veilig kunnen gebruiken van de openbare ruimte. Bij de uitvoering van de werkzaamheden heeft Meerlanden veel aandacht besteed aan duurzaamheid op basis van het Programma Circulaire Economie 2016-2020 middels duurzaam afval- en grondstofffenbeheer. Voor de periode 2020-2024 heeft Meerlanden het strategiedocument 'Samen Sneller Circulair' opgesteld waarin de rol van Meerlanden voor de komende periode wordt beschreven als dienstverlener en grondstoffenregisseur.

Daarnaast heeft Meerlanden Social Return toegepast om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt deel te laten nemen aan het arbeidsproces.

Met ingang van 2019 hanteert Meerlanden voor de aandeelhoudende gemeenten uniforme tarieven voor afvalverwijdering. De mogelijkheden zijn onderzocht om ook voor straatreiniging en gladheidbestrijding uniforme tarieven te hanteren. In 2020 wordt dit verder uitgewerkt.
Tijdens de voorbereiding van de uitrol van de nieuwe inzamelsystematiek Van Afval- naar Grondstofinzameling (VANG) hebben wij een onvoorziene en aanzienlijke stijging van de kosten gesignaleerd. Wij hebben de mogelijkheden onderzocht om VANG zodanig aan te passen, dat de hoeveelheid restafval wordt gereduceerd en de kosten worden beperkt, waarbij tevens recht wordt gedaan aan de resultaten van het doorlopen participatieproces voor VANG. Meerlanden adviseerde bij deze aanpassing.

De Waterwolf

De Waterwolf zorgde voor het heel en veilig houden van de openbare ruimte door het uitvoeren van diverse onderhoudswerkzaamheden. Dit betrof het groenonderhoud via beeldbestekken, maar ook het afhandelen van meldingen van gebruikers van de openbare ruimte. Via een integrale raamovereenkomst met De Waterwolf, waarin herstel en gepland civieltechnisch onderhoud is opgenomen, hebben wij De Waterwolf gebiedsgericht ingezet. Daarnaast hebben zij het beheer en onderhoud van de gemeentelijke begraafplaatsen verzorgd, de beweegbare bruggen bediend en de besturing van de pontverbinding tussen Rijsenhout en Aalsmeer verzorgd.

De Waterwolf heeft naast reguliere werkplekken voor de uitvoering van het beheer en onderhoud van de openbare buitenruimte een leerwerkplek of (tijdelijke) baan geboden aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt (Social Return).
Het afgelopen jaar hebben wij een onderzoek laten doen naar het toekomstperspectief van de Waterwolf. Naar aanleiding van de onderzoeksresultaten is geadviseerd het percentage Social Return voor het groenonderhoud te verlagen naar een marktconform percentage tussen de 2% en 5%.

Relevant beleid

Beheerkwaliteitplan 2009 (B&W 2009.0019558), geactualiseerd in 2017 (2016.0069196)
Leidraad Duurzame Inrichting Openbare Ruimte (DIOR) 2014 (2014.0004100)
Beheerplannen Fysieke Leefomgeving (2015.0027513)
Visie Boombeleid 2015 (2014.0056392)
Kadernota Beheer Monumentale en Waardevolle Toekomstbomen 2013 (2013/0000130)
Kadernota Vervanging en Herplant 2015 (2014.0056392)
Kadernota Boomveiligheid en Zorgplicht 2015 (2014.0056392)
Kadernota Beheer en Overlast van bomen 2015 (2015.0053367)
Beheersverordening gemeentelijke begraafplaatsen Haarlemmermeer (2011) (2011.0035034) en eerste wijziging (2016.0053740)
Verordening op de heffing en invordering van rechten voor het gebruik van de gemeentelijke begraafplaatsen in de Haarlemmermeer (2015) (2014.0042883)
Uitvoeringsregeling Beheersverordening gemeentelijke begraafplaatsen 2016 (2016.0053740)
Extra inzet zwerfafval 2017-2023 (2016.0069291)
Afvalstoffenverordening gemeente Haarlemmermeer 2006 (2006/692096)
Gladheidsbestrijdingsplan 2017-2020 (2017.0058479)
Strategische Samenwerkingsagenda Haarlemmermeer-Rijnland 2015-2030, inclusief het Waterplan Haarlemmermeer 2015-2030 (2015.0008009)
Gemeentelijk Rioleringsplan 2015 tot en met 2019 (2015.0040910)
Gemeentelijk Rioleringsplan 2015-2020 Haarlemmerliede en Spaarnwoude (RUI15/011)
Duurzame Openbare Verlichting (2012.0011763)
Programmatische aanpak Energietransitie Haarlemmermeer (2019.0037699)
Aanpak ‘Van afval- naar grondstofinzameling' (2018.0030093)
Nota Bodembeheer gemeente Haarlemmermeer, beleidskader voor grondverzet (2018.0014079)
Actualisatie Beleidsregel PFOS en PFOA gemeente Haarlemmermeer (2018.0014073)
Bodemkwaliteitskaart Haarlemmerliede en Spaarnwoude (collegebesluit 866)