Bij de vaststelling van de Programmabegroting 2024-2027 werd voor het begrotingsjaar 2024 een positief saldo geraamd van € 6,0 miljoen. Dit was inclusief de uitkomsten van de septembercirculaire 2023 gemeentefonds. Het werkelijke nettoresultaat (na budgetoverhevelingen) over 2024 is € 15,1 miljoen. Een verschil van € 9,1 miljoen. In de tussentijdse rapportages was al sprake van een positieve ontwikkeling van het resultaat over 2024. Bij de voorjaarsrapportage werd rekening gehouden met een resultaat van € 8,5 miljoen en in de najaarsrapportage liep dit op tot € 23,6 miljoen.

Een deel van de voordelen is structureel van aard, maar werden pas in de loop van 2024 bekend. Dit betreft onder andere de meicirculaire 2024 gemeentefonds. De bijdrage van het Rijk steeg met € 6,8 miljoen. Omdat dit pas begin juni bekend werd, was besteding in 2024 niet meer mogelijk. Met het structureel effect van de meicirculaire kon in de Programmabegroting 2025-2028 wel rekening gehouden worden.

In de Najaarsrapportage 2024 was sprake van een groot bedrag aan incidentele meevallers. Dit betrof onder andere de verkoop van de Waterwolf (€ 2,5 miljoen) en de vrijval van de voorziening dubieuze debiteuren (€ 2,6 miljoen). Ook werden er hogere leges voor vergunningen op basis van de Omgevingswet geraamd (€ 1,9 miljoen).

Ten opzichte van de najaarsrapportage is het rekeningresultaat € 5,4 miljoen lager. Dit is inclusief € 3,1 miljoen veroorzaakt door werkzaamheden die in 2024 niet zijn uitgevoerd, maar die in 2025 alsnog opgepakt worden. Hiervoor zijn budgetoverhevelingen aangevraagd. Exclusief deze budgetoverhevelingen is het rekeningresultaat € 8,5 miljoen lager. Dit wordt onder andere veroorzaakt doordat de verkoop van de Waterwolf niet meer in 2024 worden afgerond. De notariële acte is in 2025 getransporteerd, waardoor ook de geraamde opbrengst van € 2,8 miljoen in 2025 verantwoord moet worden. Verder is een groot verschil ten opzichte van de ramingen de leges voor vergunningen die op basis van de Omgevingswet waren geraamd. Waar in de najaarsrapportage nog rekening werd gehouden met een hogere opbrengst, is de verantwoorde opbrengst € 5,3 miljoen lager. Door een aantal onjuiste uitgangspunten in de tussentijdse rapportage van de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied zijn de legesopbrengsten lager uitgevallen dan de prognose. De verwachting is dat het hier om een incidenteel nadeel gaat wat mede is veroorzaakt doordat eind 2023 net voor het ingaan van de Omgevingswet nog veel aanvragen onder het oude regime zijn gedaan. Dit gaf toen een eenmalig voordeel van € 4,8 miljoen.

De grote verschillen ten opzichte van de najaarsrapportage worden hierna toegelicht onder Resultaat overzicht baten en lasten.

Zoals hiervoor aangegeven is met de structurele voordelen die in de loop van 2024 in beeld kwamen rekening gehouden in het meerjarenbeeld 2025-2028 waarvan de raad kennis heeft genomen in de Programmabegroting 2025-2028 en de Najaarsrapportage 2024. Ondanks deze structurele voordelen blijft het meerjarenbeeld vanaf 2026 negatief. Dit wordt vooral veroorzaakt door lagere inkomsten van het Rijk via de algemene uitkering uit het gemeentefonds.

Bij de Voorjaarsrapportage 2025 wordt het meerjarenbeeld geactualiseerd. Een zorg blijft de ontwikkeling van de kosten van de jeugdzorg. In de najaarsrapportage is voor deze taak een nadeel gemeld van € 2,9 miljoen. In deze jaarstukken is daar nog € 1,6 miljoen bijgekomen. In totaal een nadeel van € 4,5 miljoen. In de Voorjaarsrapportage 2025 zullen we de raad informeren welk deel van dit bedrag structureel van aard is en dit verwerken in het meerjarenbeeld.

Gezien het negatieve meerjarenbeeld hebben we aan de raad maatregelen voorgesteld om te komen tot een sluitende begroting voor de jaren 2026 en 2027 (11753909). De raad heeft op 13 maart 2025 ingestemd met deze voorstellen, die worden verwerkt in de Voorjaarsrapportage 2025.

Voor het beoordelen van de financiële weerbaarheid van de gemeente wordt verwezen naar het onderdeel Financiële positie en kengetallen. Deze indicatoren worden getoond in grafieken, waardoor een trend is af te lezen. Het algemene beeld is dat op basis van deze jaarstukken de financiële weerbaarheid van de gemeente goed is. Dit wordt ook bevestigd door de benchmarks over de Jaarstukken 2023 die zijn uitgevoerd door de VNG en BDO (zie de brief aan de raad van 4 februari 2025, XS-25012410.809).