Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

Het doel is dat inwoners zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. Wij leveren zorg en ondersteuning thuis aanvullend op wat het eigen netwerk van de inwoner biedt. Voor sommige inwoners is zelfstandig thuis wonen op een gegeven moment niet meer mogelijk. Op het gebied van de jeugdhulp zorgen we voor een dekkend en kwalitatief aanbod voor jeugdhulp met verblijf. We versterken de kracht van ouders, jeugdigen en hun sociale omgeving door opvoedprogramma's en het versterken van respijtzorg. Ons uitgangspunt is jeugdhulp met verblijf zoveel mogelijk naar ambulante hulp en deeltijdvarianten om te bouwen. Als jeugdhulp met verblijf noodzakelijk is, heeft opvang in een gezinssituatie (zoals pleegzorg of een gezinshuis) altijd de voorkeur boven verblijf en behandeling in een instelling. Voor de continuïteit van zorg aan jeugdigen die volwassen worden, besteden we specifiek aandacht aan jeugdigen die na een verblijf in een residentiële instelling terugkeren naar Haarlemmermeer.

De gemeente Haarlem is op dit moment als centrumgemeente verantwoordelijk voor maatschappelijke opvang en beschermd wonen voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Wij zijn zelf verantwoordelijk voor het voorkomen van dakloosheid, het ondersteunen van maatschappelijk herstel en goede nazorg bij uitstroom uit intramurale voorzieningen. Indien volwassenen permanent niet meer thuis kunnen wonen en in een instelling moeten worden opgenomen, vallen zij onder de Wet langdurige zorg (Wlz).

Activiteiten

Toelichting

01. Voorzien in pleegzorg en gezinshuizen

Het is van belang dat jeugdigen die (tijdelijk) niet thuis konden wonen, een zo thuis mogelijke plek kregen om op te groeien, zoals bij een pleeggezin of een gezinshuis. Gezinshuizen zijn bedoeld voor jeugdigen met vaak meerdere en ingewikkelde problemen. In een gezinshuis woont een maximaal aantal jeugdigen samen met een of beide betaalde opvoedouder(s), die voor verzorging, opvoeding en behandeling zorgen. Er zijn verschillende vormen van pleegzorg: voor korte of voor langere tijd, zeven dagen per week of een dag(deel) per week, voor weekenden en vakanties of tijdens crisissituaties. Pleegouders hebben de begeleiding en ondersteuning gekregen die zij nodig hebben van de pleegzorgaanbieder.

02. Bieden van residentiële hulp of behandeling

Soms vraagt een hulpvraag van een jeugdige meer expertise en zorg dan een pleeggezin of gezinshuis kan bieden. Jeugdigen werden dan geholpen op een leef- of behandelgroep waar ze verbleven en de begeleiding en behandeling vanuit verschillende disciplines werd vormgegeven. We vinden het belangrijk dat jeugdigen in één keer de juiste zorg ontvangen en na een uithuisplaatsing niet opnieuw moeten verhuizen. We werken daarvoor op schaal van de provincie Noord-Holland samen met aanbieders, Gecertificeerde instellingen (GI's) en samenwerkingsverbanden voortgezet onderwijs om waar nodig de residentiële hulp kleinschaliger vorm te geven. Hiermee realiseerden we een passend aanbod voor jeugdigen met weinig voorkomende, maar zeer complexe problematiek, dat zoveel als mogelijk aansloot op het gewone leven. Het ministerie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) stuurde op eenzelfde beweging voor de open drie milieus voorzieningen, waar behandeling met verblijf, onderwijs of dagbesteding en vrije tijd op één locatie wordt geboden. Binnen de ontwikkeling naar kleinschalige zorgaanbod stuurden we op een realistisch en uitlegbaar tarief.

03. Voorzien in gesloten jeugdhulp

Gesloten jeugdhulp is een zeer intensieve vorm van gespecialiseerde jeugdhulp waarbij de vrijheden van de jeugdige kunnen worden ingeperkt, om te voorkomen dat de jeugdige zich onttrekt of onttrokken wordt aan de hulp die hij nodig heeft. Het heeft als doel jeugdigen met ernstige gedragsproblemen te behandelen en dusdanige gedragsverandering te bewerkstelligen dat de jeugdige weer kan deelnemen aan de maatschappij. Met behulp van de Regeling specifieke uitkering vastgoedtransitie gesloten jeugdhulp 2020 van het ministerie van VWS werd medio 2022 de overgang naar kleinschalige gesloten voorzieningen gerealiseerd. Een eerste stap naar de afbouw van gesloten jeugdhulp is hiermee gezet. In 2023 heeft deze ontwikkeling in onze gemeente concreet vorm gekregen, doordat er in Hoofddorp een kleinschalige woonvoorziening is opgericht waar drie kinderen met zeer complexe problematiek kunnen wonen. Hierdoor hoeven zij niet in een grote gesloten instelling geplaatst te worden en kunnen zij zo dicht mogelijk bij huis en school opgroeien.

04. Voorzien in beschermd wonen

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor Beschermd Wonen op basis van de Wmo voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. De bekostiging en uitvoering loopt op dit moment nog via centrumgemeente Haarlem. Het Rijk wil deze middelen geleidelijk uitkeren aan alle gemeenten. De Wet Woonplaatsbeginsel en het daaraan gekoppelde nieuwe verdeelmodel is controversieel verklaard en het is daarmee nog onduidelijk wanneer de wet ingevoerd gaat worden. Samenwerking tussen gemeenten is nog steeds gewenst en op een aantal punten ook verplicht. De Gemeenschappelijke Regeling die de regio Zuid- Kennemerland, IJmond en Haarlemmermeer hiervoor hebben opgesteld is gewijzigd, zodat het Gemeenschappelijk Orgaan per 1 januari 2024 van start gaat, ook als de Wet woonplaatsbeginsel nog niet is ingevoerd (8356374). Daarnaast is in 2023 regionaal verder vormgegeven aan de inkoop van voorzieningen Beschermd wonen en Maatschappelijke opvang.

05. Voorzien in maatschappelijke opvang

De doordecentralisatie van maatschappelijke opvang volgt mogelijk in 2026. Tot dan is centrumgemeente Haarlem verantwoordelijk voor de maatschappelijke opvang. Wij zijn zelf verantwoordelijk voor het voorkomen van dakloosheid, het ondersteunen van maatschappelijk herstel en goede nazorg bij uitstroom uit intramurale voorzieningen. Wij werkten met de Opstapregeling. Dit is een samenwerking tussen woningcorporatie Ymere, een aantal zorgaanbieders en de gemeente. Jaarlijks kunnen 60 inwoners via een driehoekscontract vanuit beschermd wonen of maatschappelijke opvang uitstromen naar zelfstandige woonruimte. We hebben in 2023 29 inwoners actief bemiddeld naar een passende woning. In de eerste twee jaren wordt ambulante begeleiding gericht op zelfstandig kunnen wonen geboden. Dit traject is voor 35 inwoners succesvol verlopen en zij hebben na twee jaar begeleiding een vast huurcontract op eigen naam gekregen.

06. Kortdurend verblijf organiseren

Wij hebben bij een aantal zorgaanbieders logeeropvang (respijtzorg) beschikbaar gesteld voor jeugdigen en volwassenen met beperkingen die nog thuis woonden. Hierdoor kunnen mantelzorgers tijdelijk ontlast worden, waardoor zij uiteindelijk hun mantelzorgtaken langer vol kunnen houden. Hier is afgelopen jaar geen gebruik van gemaakt. Daarom is gekeken hoe we de ondersteuning beter kunnen laten aansluiten op de behoefte van jeugdigen en volwassenen met beperkingen en hun mantelzorgers. Hiervoor is in het vierde kwartaal een start gemaakt met een inventarisatie van de samenhang tussen de vraag en het aanbod.