Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

Doel is dat inwoners, ondanks eventuele problemen of beperkingen, zo lang mogelijk zelfstandig deelnemen aan de samenleving en de regie over hun eigen leven kunnen behouden. Inwoners die er met hulp van het eigen netwerk niet (meer) in slagen zelfstandig thuis te wonen, zowel jeugdigen als volwassenen, kunnen een beroep doen op ondersteuning thuis. De ondersteuning thuis vanuit de Jeugdwet is gericht op gezinnen met kinderen en jeugdigen die problemen hebben van specifieke medische, gedragswetenschappelijke, psychiatrische of paramedische aard. De jeugdige wordt behandeld en/of begeleid, gericht op het ontwikkelen en aanleren van praktische, cognitieve en emotionele vaardigheden. De mogelijkheden van het kind worden optimaal benut, zodat een zo zelfstandig niveau van functioneren bereikt kan worden.

Inwoners die ondersteuning nodig hebben bij het omgaan met de effecten van de eigen beperking, kunnen een beroep doen op individuele begeleiding. Daarnaast bieden wij dagbesteding: begeleiding in groepsverband, al dan niet gericht op werk. Voor personen met verward gedrag zetten we, in nauwe samenwerking met onze maatschappelijke partners, in op preventie, het handelen in een crisissituatie, het voorkomen van escalatie en ondersteuning op maat. Wanneer ernstig nadeel dreigt voor een persoon of de omgeving kan op basis van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) besloten worden tot een crisismaatregel of verplichte zorg.

Als gemeente zijn we verantwoordelijk voor de jeugdzorg inclusief gedwongen jeugdhulp, zoals jeugdbescherming en jeugdreclassering. Onze taak is kinderen, zowel fysiek als geestelijk, veiligheid te bieden wanneer ouders/verzorgers dat niet (voldoende) doen. Dit gebeurt binnen verschillende schakels in de keten, te beginnen bij preventie. Gedwongen jeugdhulp mag alleen ingezet worden na een besluit van de kinderrechter en wordt alleen uitgevoerd door instellingen die daartoe gecertificeerd zijn.

Activiteiten

Toelichting

01. Bieden van ondersteuning thuis

Ondersteuning thuis betrof hulp en ondersteuning bij het dagelijks leven, met als doel dat iemand zo lang mogelijk zelfstandig, dan wel bij ouder(s)/gezin, thuis kon blijven wonen en zo lang mogelijk mee kon blijven doen aan de samenleving. Een deel van de zorg en ondersteuning op grond van de Wmo is in 2023 opnieuw aanbesteed en geïmplementeerd in de uitvoering. Hiermee konden we inwoners voorzien in de juiste en kwalitatieve zorg. Wij hebben gericht ingezet op lichtere vormen van ondersteuning waar dat mogelijk is. Deze mogelijkheden zijn samen met de inwoners, professionals en zorgaanbieders inzichtelijk gemaakt. We hebben ingezet op bewezen en effectieve interventies en daarnaast ook zoveel als mogelijk in de brede uitvraag naar wie in het netwerk kon ondersteunen. Daarmee zorgden we ervoor dat kinderen, jongeren, volwassenen en gezinnen op tijd passende hulp en ondersteuning ontvingen en meer regie kregen en ervaarden.

02. Aanpak personen met verward gedrag

We zorgen samen met onze ketenpartners voor een sluitende aanpak voor personen met verward gedrag. Bij complexe casuïstiek werkten we daarbij integraal samen met de GGD, de GGZ, andere zorg- en welzijnspartijen en politie, zowel op lokaal als regionaal niveau. We hebben ingezet op preventie en vroegsignalering en werkten aan het voorkomen van dreigende escalatie.

In 2023 is de levensloopregeling, die in 2022 als pilot is ingezet, verder voortgezet en geïmplementeerd. De levensloopregeling is een specifieke vorm van de aanpak voor personen met verward gedrag. In deze meerjarige aanpak werkten verschillende ketenpartners onder procesregie van het Zorg en Veiligheidshuis samen en werd zorg en ondersteuning naar behoefte op- en afgeschaald tijdens de levensfases van de client.

03. Uitvoeren Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz)

Iedereen kon een melding doen bij de gemeente als er zorgen waren rondom een inwoner en men van mening was dat verplichte zorg ingezet diende te worden. Het melden, onderzoeken en doen van aanvraag bij de rechter voor een zorgmachtiging hebben wij in de regio Kennemerland belegd bij de GGD. Wanneer een psychische stoornis leidde tot gedrag dat ernstig nadeel veroorzaakte voor de persoon in kwestie of voor anderen kon de rechter verplichte zorg opleggen. In geval van crisis kon via de burgemeester een crisismaatregel opgelegd worden.

04. Bieden van groepsondersteuning en vervoer

Onder groepsondersteuning viel zowel dagbesteding als dagbehandeling. Jeugdigen hebben voor een bepaalde periode begeleiding of behandeling ontvangen die gericht was op terugkeer naar school of naar de dagopvang. Voor volwassenen hebben we met ingang 1 juli 2023 nieuwe contracten afgesloten met zorgaanbieders. Hierbij werd onderscheid gemaakt tussen dagbesteding, arbeidsmatige dagbesteding en vervoer van en naar dagbesteding. In de contracten met de aanbieders zijn afspraken opgenomen met betrekking tot samenwerking met partners op het gebied van werk en onderwijs. Ook is ingezet op lichtere vormen van dagbesteding (ontmoetingsgroepen) om zwaardere vormen van dagbesteding te voorkomen of uit te stellen.

05. Bieden onderwijs- zorgarrangementen

Sommige jeugdigen in Haarlemmermeer hebben een speciale combinatie van onderwijs én zorg nodig om tot ontwikkeling te komen. Dit bieden wij in de zogeheten ‘onderwijs- zorgarrangementen (OZA’s). De gemeente heeft met de samenwerkingsverbanden passend onderwijs onderzocht welke OZA's er al zijn, welke nodig zijn en hoe toeleiding en bekostiging plaats moet vinden. Wij inventariseerden waar in de praktijk de belangrijkste knelpunten lagen. Met de uitkomsten daarvan zijn we gestart met vijf initiatieven. Deze bevinden zich allen in de opstartfase, de mate van implementatie en realisatie verschilt. Dit komt vooral doordat het lastig is het juiste personeel te vinden; zowel binnen het onderwijsveld als in de jeugdhulp kampt men met tekorten op dit vlak. Een voorbeeld van een gestart initiatief is een groep voor kinderen met een verstandelijke beperking die naast didactische ook pedagogische ondersteuning nodig hadden. Een ander voorbeeld is de start van specialistische jeugdhulp op school voor kinderen met ernstige gedragsproblematiek. Binnen de school kan nu naast onderzoek en diagnostiek ook (groeps-)behandeling en -begeleiding worden aangeboden. In de brief aan de raad van 19 december 2023 (10267475) staat hier meer informatie over.

06. Inzet Praktijkondersteuner Huisartsen Jeugd (POH ggz Jeugd)

POH ggz jeugd zijn ingezet om vanuit een huisartsenpraktijk of gezondheidscentrum psycho-educatie of lichte ondersteuning te bieden aan jeugdigen bij psychische klachten. Hiermee hebben we vorm en inhoud gegeven aan ‘zo zwaar als nodig, zo licht als mogelijk’.

De POH ggz jeugd hebben op verzoek van de huisarts ook onderzoek gedaan naar de hulpvraag om indien nodig te verwijzen naar de best passende zorg. In 126 hulpvragen (van de 406 afgesloten behandelingen) heeft de POH ggz jeugd ervoor gezorgd dat dit in de huisartsenpraktijk werd opgelost of werd verwezen naar (collectieve) vrij toegankelijke voorzieningen binnen het sociaal domein. Tot slot hebben we groepsaanbod opgezet waar jeugdigen onder begeleiding van POH ggz jeugd konden werken aan het verbeteren van hun mentaal welzijn.

07. Project implementatie Doorbraakmethode

Er zijn inwoners met een stapeling van problemen. In de praktijk zagen we dat sommige van deze inwoners niet de zorg en ondersteuning kregen die ze hard nodig hadden. Wij hebben hiervoor de doorbraakmethode ingezet.
In 2023 heeft deze methode voor 30 inwoners een oplossing opgeleverd, waarmee zij meer regie kregen op hun eigen leven en minder problemen ervaren.
De doorbraakmethode is in 2023 in onze manier van werken geïmplementeerd. Vanaf december 2023 is de doorbraakmethode structureel geborgd binnen de organisatie.

08. Laten uitvoeren van jeugdbescherming en jeugdreclassering

Als de veiligheid of ontwikkeling van een kind ernstig werd bedreigd, kon een gezin verplichte hulp opgelegd krijgen. De kinderrechter legt dan een jeugdbeschermingsmaatregel op.
In Haarlemmermeer doen we sinds 2022 een proef met een nieuwe manier van samenwerken in de jeugdbeschermingsketen. De eerste resultaten zijn positief en we zien dat door een betere samenwerking van organisaties, waaronder de volwassen GGZ, gezinnen met complexe problematiek meer regie ervaren en daardoor minder gedwongen maatregelen nodig zijn.

09. Veilig Thuis organiseren

Veilig Thuis is het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling in de regio IJmond, Zuid-Kennemerland en Haarlemmermeer en heeft een spilfunctie in meldingen en vermoedens van huiselijk geweld en kindermishandeling. De inzet is gericht geweest op het voorkomen van huiselijk geweld en kindermishandeling en als het zich toch voordeed, direct in te grijpen en te stoppen. Met de ketenpartners zorgden we ervoor dat er wordt toegewerkt naar een duurzaam veilige situatie.

Naast haar wettelijke taken voerde Veilig Thuis extra taken uit, zoals de tijdelijk huisverboden, de organisatie van de integrale crisisdienst Jeugd en het Centrum Seksueel Geweld.

Landelijk is het actieprogramma ‘Huiselijk Geweld Hoort Nergens Thuis’ uitgerold waarbij de regiovisie ‘Verbinden en Versterken in de aanpak van huiselijk geweld 2020-2024 Kennemerland’ (2020.0003466) is vastgesteld. Dit actieprogramma is gericht op het voorkomen van huiselijk geweld. In 2023 hebben wij in de regio samengewerkt aan de optimalisatie van het implementatieplan Geweld Hoort Nergens Thuis. Een aantal medewerkers heeft een masterclass gevolgd. Ook zijn 'aandacht functionarissen meldcode' getraind en is er gewerkt aan een update van het handelingsprotocol. Dit krijgt in 2024 een vervolg in de regionale uitvoering van het landelijke Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming.

10. Handhaving Wmo en Jeugdwet

We hebben ons het afgelopen jaar ingezet voor bestrijding van oneigenlijk gebruik in het kader van de Wmo en de Jeugdwet. Op basis van de bevindingen in de evaluatie van de pilot ‘intensivering handhaving Wmo en Jeugdwet’ (2020.0000956) is het toezicht op de rechtmatigheid Wmo en Jeugd ingericht en zijn eind 2023 twee toezichthouders aangesteld.