Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

Door het actief betrekken van inwoners en ondernemers bij ruimtelijke ontwikkelingen en het creëren van draagvlak bij direct belanghebbenden maken we ruimtelijke plannen die voorzien in een stabiel evenwicht tussen diverse ruimtelijke spanningsvelden. Werken en wonen, wonen en recreëren, winkelen en wonen, uitgaan en wonen, vermaakbehoeften van diverse leeftijdscategorieën, alles moet in samenhang worden gebracht waarbij het welzijn voorop staat in de afweging van het algemeen belang. Wij staan hierbij een gebiedsgerichte aanpak voor, waarbij per gebied, samen met de in het gebied betrokkenen, integrale visies en plannen kunnen worden gemaakt. Ruimtelijke kwaliteit en een goed en gezond leefmilieu zijn daarbij onze uitgangspunten.

Activiteiten

Toelichting

01. Implementeren van de Omgevingswet

De Omgevingswet brengt een grote stelselwijziging in het omgevingsrecht en een nieuwe manier van werken in de ontwikkeling en het beheer van de fysieke leefomgeving. De reikwijdte van de wet strekt zich uit van strategische visie, gebiedsontwikkeling en beheer tot vergunningverlening, handhaving en toezicht en de bijbehorende (digitale) informatievoorziening en dienstverlening. De impact van de wet is daarmee groot. Dit jaar stond in het teken van voorbereiding op de inwerkingtreding op 1 januari 2024.

Na de vaststelling van de Omgevingsvisie Haarlemmermeer 2040 zijn drie belangrijke producten te onderscheiden waar we aan hebben gewerkt: het omgevingsplan, de omgevingsvergunning en het omgevingsloket:

• ambtelijk is verder gewerkt aan de basisregelset voor het Haarlemmermeerse model-omgevingsplan ( 2020.0001356);

• de pilot om te ervaren hoe het proces voor de standaard vergunningsverleningsprocedure van acht weken het beste ingericht kan worden, is gecontinueerd. Multidisciplinaire teams beoordelen aan zogenoemde intake- en omgevingstafels op efficiënte wijze initiatieven en aanvragen van inwoners en ondernemer;

• bij de start van de wet moet de informatie over de fysieke leefomgeving digitaal toegankelijk worden voor iedereen via het landelijke Omgevingsloket. Dit jaar hebben we gewerkt aan de standaardisatie van gegevens en het maken van diverse ICT-koppelingen. Daar waar de landelijke ontwikkelingen zover zijn, zijn wij al aangesloten op het landelijke Digitaal Stelsel Omgevingswet.

Tevens stond 2023 in het teken van de laatste voorbereidingen voordat de Omgevingswet in werking zou treden. De raad is hierover per brief geïnformeerd (X.2023.07758).

02. Versterken van ruimtelijke kwaliteit

Belangrijk onderdeel van de Omgevingswet is de zorgplicht voor de ruimtelijke kwaliteit in onze gemeente. Onder ruimtelijke kwaliteit valt onder andere aandacht voor het uiterlijk van bouwwerken, de inrichting van gebieden en aandacht voor erfgoed en monumenten. Om de advisering op ruimtelijke kwaliteit ook onder de Omgevingswet goed te kunnen waarborgen, hebben we de verordening op de gemeentelijke adviescommissie Commissie Omgevingskwaliteit Haarlemmermeer vastgesteld.
Voor de advisering op ruimtelijke kwaliteit zijn duidelijke kaders nodig. We hebben gewerkt aan de Nota Omgevingskwaliteit. Dit is een paraplunota waar alles bij elkaar komt, bestaand en toekomstig beleid, om regie te kunnen voeren op de samenhang en vanuit de integraliteit de stap naar beoordelingsregels voor het Omgevingsplan te kunnen maken. Hiermee zijn wij beter in staat om nieuwe bouwinitiatieven vanuit een integraal kader te inspireren, te adviseren en te toetsen. Het benutten en behouden van de dragers van gemeente Haarlemmermeer: het verkavelingspatroon, de polderdijken, het agrarische karakter en de historische landschappen zijn daarbij leidend.
Erfgoed is een belangrijk onderdeel van ruimtelijke kwaliteit. Door de geschiedenis zichtbaar en beleefbaar te maken, voegen we waarde toe aan de leefomgeving. Daarom hebben we acht nieuwe gemeentelijke monumenten aangewezen (zie hiervoor programma Maatschappelijke ontwikkeling, beleidsdoel D).

3. Samen met Rijk en Metropoolregio Amsterdam werken aan een leefbare en duurzame regio

De Metropoolregio Amsterdam (MRA) kent een enorme woningbouwopgave en grote ruimtelijk vraagstukken, zoals de transities op het gebied van mobiliteit, klimaat, water en energie. De urgente woningbouwopgave kan niet los worden gezien van deze ruimtelijke vraagstukken. We bouwen niet alleen woningen, maar complete en duurzame steden en samenlevingen. Het verstedelijkingsconcept MRA wordt beschouwd als ontwikkelperspectief in de Nationale Omgevingsvisie Extra (NOVEX) aanpak. Op basis van de NOVEX-systematiek is en wordt gewerkt aan een Uitvoeringsagenda MRA. Binnen de MRA zijn voor Haarlemmermeer nog die relevante NOVEX-gebieden benoemd waarvoor een specifiek Ontwikkelperspectief is opgesteld: het Noordzeekanaalgebied, de regio Schiphol en het Groene Hart. Ook in deze NOVEX-gebieden wordt toegewerkt naar een uitvoeringsagenda voor de specifieke opgaven in die gebieden.

4. Ontwikkelen van woningbouwlocaties

De druk op de woningmarkt in onze regio blijft onverminderd hoog en vanuit deze opgave zijn wij in 2017 gestart met de versnelling van de woningbouw voor de gebiedsontwikkeling van Lisserbroek Noord, Nieuw-Vennep West, Cruquius-Zwaanshoek en de transformatielocaties Cruquius-Bennebroekerdijk, Hoofddorp Noord en het Pionier-Bolsterrein. Op 30 mei 2023 hebben wij de eerste actualisatie van de Investeringsstrategie Schaalsprong wonen (7736120) vastgesteld en ter bespreking aangeboden aan de raad, waarbij ook Spoorzone Hoofddorp onderdeel is geworden van de Schaalsprong. Ook zijn er focus- en potentiegebieden voor woningbouwontwikkeling onderscheiden. Over twee jaar wordt deze wederom geactualiseerd. In de Bouwmonitor die tweemaal per jaar aan de gemeenteraad wordt aangeboden, wordt de voortgang van de woningproductie in beeld gebracht. In het voorjaar 2023 is de Bestuurlijke voortgangsrapportage Wonen gecombineerd met de Bouwmonitor (X.2023.01233) aangeboden aan de raad. De MRA Woondeal is op 15 maart 2023 ondertekend. Daarin zijn afspraken over de woningproductie vastgelegd.
Eind 2022 is een BO Mirt subsidie toegekend voor Spoorzone en Haarlemmermeer West (Lisserbroek) van € 100 miljoen onder voorwaarden van 50% cofinanciering, deze is in 2023 definitief geworden. De bijdrage is vooral gekoppeld aan mobiliteitsmaatregelen voor Spoorzone Hoofddorp. Ook is definitief een bedrag van € 13,5 miljoen toegekend voor mobiliteitsmaatregelen in Hoofddorp Stadscentrum, en hebben wij een toekenning van gebiedsbudget van € 21,9 miljoen ontvangen voor Spoorzone Hoofddorp. Met deze focus van het Rijk op Hoofddorp Centrum en Spoorzone heeft het Rijk aangegeven woningbouw op deze locatie prioriteit te geven.
Desalniettemin heeft het Rijk hulp aangeboden in het verkennen van de mogelijkheden voor woningbouw in Haarlemmermeer West. In een proces met het Rijk, provincie, VRA, marktpartijen en gemeente wordt sinds begin 2023 onderzocht wat de inhoudelijke en financiële onduidelijkheden voor de totale gebiedsontwikkeling in Haarlemmermeer West zijn. Met de partijen wordt onder meer op basis van scenario-analyses naar werkbare oplossingen gezocht en gepoogd overeenstemming te bereiken. Dit is een complexe opgave. In de eerste helft van 2024 worden de resultaten verwacht van dit proces.

De gebiedsontwikkeling van de versnellings- en transformatielocaties bevindt zich nu in verschillende fases:

• Voor de versnellingslocaties van Lisserbroek Turfspoor en Lisserbroek Noord zijn de intentie-overeenkomsten verlengd. Nadat de woningbouwimpuls (WBI) aanvraag 3^e tranche door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) een aantal jaren geleden is afgewezen, werken partijen aan een aangepast voorstel. In co-creatie met dorp, marktpartijen en de gemeente wordt gewerkt aan de afronding van de gebiedsenveloppe en essentiekaarten. Parallel daaraan wordt de dorpsconsultatie voorbereid. De planning is om de besluitvorming over de vaststelling van de gebiedsenveloppe en essentiekaarten na de zomer van 2024 in de gemeenteraad plaats te laten vinden. Ook wordt de juridisch planologische procedure voorbereid.

• Voor Nieuw-Vennep West is de intentieovereenkomst tot juli 2024 verlengd. In het gezamenlijk proces met het Rijk, provincie en de VRA, wordt aanvullend verkeersonderzoek verricht en de programmatisch, landschappelijke, stedenbouwkundige en financiële kaders verder uitgewerkt in nauwe samenwerking met de marktpartijen. Na inhoudelijke en financiële overeenstemming in het voorjaar van 2024 wordt dit alles ook uitgewerkt in anterieure afspraken. We streven naar een overeenstemming over de planologische en stedenbouwkundige kaders in de eerste helft van 2024. Besluitvorming daarop volgend in het derde kwartaal van 2024.

• Hoofddorp Noord: In de tweede helft van 2022 is de bestemmingswijziging ter besluitvorming aan het college voorgelegd, is de zienswijzeprocedure verlopen, en is parallel daaraan aanvullend onderzoek opgedragen met betrekking tot de aspecten “gezondheid” en “grondgeluid”. Een groot deel van het jaar 2023 is benodigd geweest voor met name de uitwerking (geluidmetingen), beoordeling en verwerking in het vast te stellen bestemmingsplan van de resultaten van deze onderzoeken. Een voorstel tot vaststelling zal naar verwachting in het tweede kwartaal 2024 aan de gemeenteraad worden aangeboden.

• Voor de gebiedsontwikkeling van Cruquius-Zwaanshoek en Cruquius-Bennebroekerdijk is een programma van eisen opgesteld en zijn intentieovereenkomsten afgesloten. De intentieovereenkomst voor Cruquius-Zwaanshoek is in januari 2023 verlopen en niet meer verlengd. Cruquius-Zwaanshoek is onderdeel van het proces met het Rijk om te onderzoeken of woningbouw haalbaar is op deze locatie. Het onderzoek wordt begin tweede kwartaal 2024 afgerond met een houtskoolschets waarmee het project door schuift tot na 2030. Voor Cruquius-Bennebroekerdijk stelt de initiatiefnemer op basis van een intentieovereenkomst voor één van de vijf deelgebieden (deelgebied 5: het gronddepot) een stedenbouwkundig plan op hoofdlijnen op. Bij akkoord over dit plan zal een anterieure overeenkomst worden opgesteld. Op moment dat er duidelijkheid is over de verwerving van het volledig eigendom van de andere deelgebieden, zal hiervoor de planvorming worden hervat.

• Voor het Pionier-Bolsterrein is in 2021 een WBI-subsidie toegekend door het Rijk. Het Westerdreefkwartier met 136 woningen is opgeleverd. De intentieovereenkomst met Bolskwartier BV is verlengd. Een anterieure overeenkomst voor het Bolskwartier verwachten we in tweede kwartaal van 2024. De eerste omgevingsvergunning is aangevraagd voor 110 woningen en een zorgcentrum op het Bolsterrein. Voor dit project is een Startbouwimpuls subsidie toegekend. Voor de Van Groningenkavel op het Pioniersterrein wordt een plan uitgewerkt ten behoeve van een tender in 2025. Met de ontwikkelaars wordt gesproken over integrale planvorming voor de verschillende blokken. In 2024 worden plannen gemaakt voor de openbare ruimte en aanleg infrastructuur die de komende jaren gefaseerd in uitvoering komen.

5. Ontwikkelen van Spoorzone Hoofddorp

In Spoorzone Hoofddorp (hierna: Spoorzone) is de bouw van maximaal 10.000 woningen voorzien en is ruimte voor 11.000 arbeidsplaatsen, mede mogelijk gemaakt door de komst van de Noord/Zuidlijn. De stationsomgeving van Hoofddorp biedt unieke kansen om het te ontwikkelen tot een stedelijk gebied met een mix van wonen, werken, leren, verblijven en recreëren. Daardoor ontstaat een aantrekkelijk stedelijk gebied. Station Hoofddorp zal zich met de komst van de metro ontwikkelen tot een multimodaal knooppunt waar dagelijks 40.000-50.000 reizigers in-, uit- of overstappen op metro, bus en trein. De ontwikkeling van het station en de gebiedsontwikkeling worden optimaal op elkaar afgestemd.
Ten behoeve van de ontwikkeling van Spoorzone is een concept Ontwikkelkader opgesteld dat de basis vormt voor samenwerkingsafspraken met andere overheden en marktpartijen. Het is ook de basis voor het opstellen van stedenbouwkundige plannen voor de deelgebieden van Spoorzone. Wij hebben het concept Ontwikkelkader op 26 september 2023 vastgesteld ten behoeve van communicatie, participatie en overleg met marktpartijen (8302577). Op 19 oktober 2023 is de raad over het concept Ontwikkelkader geïnformeerd. Besluitvorming over het definitieve Ontwikkelkader door de raad is in 2024 voorzien. Op 1 november 2023 werd de ‘Overeenkomst tot samenwerking met de Staat der Nederlanden en de provincie Noord-Holland voor gebiedsontwikkeling Spoorzone Hoofddorp’ ondertekend (8356257). Gedurende de looptijd van de overeenkomst onderzoeken we hoe we de noodzakelijke en gewenste samenwerking voor de ontwikkeling van Spoorzone zowel operationeel, financieel, fiscaal als juridisch zo optimaal mogelijk vorm kunnen geven. De (eventuele) samenwerkingsafspraken die uit dit onderzoek voortkomen, worden vastgelegd in een vervolgovereenkomst. In juni 2023 is in het Bestuurlijk Overleg Leefomgeving (BOL) een gebiedsbudget van € 21,9 miljoen voor het project Spoorzone toegekend. Dit budget kan ingezet worden voor de dekking van investeringen in Spoorzone en betreft vijftig procent van de gewenste dekking van het mogelijke grondexploitatietekort tot 2030.

6. Ontwikkeling van stadscentrum Hoofddorp

Met het programma Stadscentrum Hoofddorp willen we van het gebied tussen de Hoofdvaart en het station een aantrekkelijk een levendig stedelijk gebied maken waar werken, wonen, groen en voorzieningen met elkaar vermengen. Hierbij focussen wij ons op de volgende subdoelen: aantrekkelijker, levendig, sociale structuur, groen en bereikbaarheid. Om deze doelen te bereiken, brengen wij de komende jaren samenhang aan in alle ontwikkelingen:

• ruimtelijke maatregelen (integrale parkeeropgave, (ondergrondse) infrastructuur, energievoorziening);

• Hyde Park (woningbouw door diverse ontwikkelaars, Gerritshoeve);

• Stadspark (Wandelbos, De Fruittuinen, woningen op Emmaschoollocatie);

• Raadhuisplein en omgeving (Raadhuisplein, gemeentehuis, voorzetgebouw, SEM, Centrumzicht en Parkzicht , diverse initiatieven, WKO (Warmte Koude opslag);

• Binnenweg en omgeving (Binnenweg 3, Binnenweg 4, Nieuweweg 103);

• Winkelgebied (TROM, Concourslaan, Wereldhave);

• interim beheer (fysieke aanpassingen om ontwikkelingen mogelijk te maken en maatregelen om centrum leven, leefbaar en veilig te houden);

• Visie voor het stadscentrum.

In 2023 hebben we een visie voor het stadscentrum gemaakt. We werken met de geselecteerde architect en adviseurs aan het definitief ontwerp voor het nieuwe gemeentehuis. Hyde Park BV is inmiddels begonnen met bouwen en er is anterieure overeenkomst met Van Herk afgesloten.