Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

Vanuit onze gemeentelijke verantwoordelijkheid op het gebied van de zorg voor jeugd, volwassenen en ouderen werken wij in nauwe samenwerking met maatschappelijke partners aan een optimaal vraaggericht en preventief aanbod. De nadruk op vroegsignalering en preventie in het lokale veld is een belangrijk speerpunt met als doel de gezondheid te bevorderen en het beroep op (zwaardere) zorg te verminderen.

Gezondheid maakt een integraal onderdeel uit van het sociaal domein en de Stevige Sociale Basis in het bijzonder. Door het verstevigen van wijken en kernen met gericht aanbod van praktische en lichte ondersteuning maar ook door mensen te activeren ontstaan wijken waar genoeg te doen is, waar inwoners betrokken zijn bij elkaar, mee kunnen doen en zich prettig voelen. We hebben de ambitie dat wij inwoners eerder en sneller, meer in de buurt en met lichtere vormen van ondersteuning kunnen bijstaan, zodat zij minder een beroep hoeven te doen op zwaardere zorg. De Stevige Sociale Basis vormt het fundament van de samenleving in Haarlemmermeer met een focus op zelfredzaamheid, meedoen en preventie.

Activiteiten

Toelichting

01. Het bieden van preventieve opvoed- en opgroeiondersteuning

Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) vormt een spil in het bieden van preventieve ondersteuning voor de jeugd. Het is het punt waar ouders, jeugdigen en professionals terecht kunnen met al hun vragen over opvoeden en opgroeien. Deze vragen werden rechtstreeks beantwoord (face to face, telefoon) maar ook (digitale) toepassingsvormen zoals webinars en digitale workshops maakten hier deel van uit.

De CJG consulenten bieden lichte begeleiding en ondersteuning. Zij hebben daarbij mandaat voor het inschakelen van gespecialiseerde zorg. Door samenwerking met onder andere de schoolcoaches, leerplicht en de jeugdgezondheidszorg, draagt het CJG zorg voor een stevig preventief fundament en verbinding met de wijken. Daarnaast zorgde het CJG voor ontmoeting, inspiratie, samenwerking en kennisuitwisseling tussen bij de jeugd betrokken partners.

Tot slot bood de gemeente onverminderd een uitgebreid palet van activiteiten aan op het gebied van vrij toegankelijke opvoedondersteuning met diverse uitvoeringspartners. Hierbij wordt afgegaan op de resultaten uit de Gezondheidsmonitor die uitgevoerd wordt door de GGD. In 2022 is op basis van deze monitor extra aandacht uitgegaan naar echtscheidingsproblematiek en mentale weerbaarheid bij jeugdigen.

02. Zorg dragen voor publieke gezondheidszorg

Samen met andere gemeenten binnen de VRK bekostigen wij de GGD voor de uitvoering van de publieke gezondheidszorg. Een deel van de GGD-taken is wettelijk bepaald.

Meer beleidsvrijheid is er in de preventieve gezondheidszorg en de keuze van activiteiten voor collectieve preventie. Gezondheidsbevordering en preventie hebben wij verder vormgegeven door de gezonde school methode, een methode waarbij scholen gezondheidsthema’s structureel en integraal inbedden in het onderwijs, verder uit te breiden om daarmee zoveel mogelijk jongeren te bereiken ter bevordering van een gezonde leefstijl. De bezorgdheid over de (mentale) gezondheid van leerlingen is onverminderd groot en daarom blijft de preventieve inzet op gezondheid en het signaleren van gezondheidsproblemen van belang.

In 2022 is op basis van de regionale nota gezondheidsbeleid ‘Samen gezond in Kennemerland’ uit 2021, het overdrachtsdocument ‘Gezondheid: geen luxe maar noodzaak’ opgesteld. Dit overdrachtsdocument beschrijft de opgaven waar we in de regio Kennemerland en Haarlemmermeer voor staan om voor onze inwoners van -9 maanden tot 100+ de beste kansen te geven voor een gezond en vitaal leven. Deze opgaven sluiten goed aan op het in 2022 breed ondertekende Integraal Zorg Akkoord (IZA). Belangrijk is dat de GGD met dit overdrachtsdocument een actievere rol neemt in het adviseren en meedenken op het vlak van preventie, integraliteit en leren. De komende jaren staan gemeenten voor een grote uitdaging om in lijn van reeds eerder gemaakte afspraken met zorgverzekeraars, het preventie en sportakkoord en de nieuwe akkoorden (IZA en het Gezond en Actief Leven Akkoord) tot een robuuste preventiestructuur te komen.

03. Zorg dragen voor collectieve preventie

Regionaal werkten we samen met andere gemeenten en de GGD aan de collectieve preventie vanuit de regionale nota, met als speerpunten bewegen, het verminderen van depressie/psychosociale klachten, schadelijk alcoholgebruik, roken bij jongeren en het terugdringen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen. Daarbij hebben we lokale accenten gelegd in ons preventieakkoord ‘Gezond & Meer’ waarmee we streven naar een gezondheidsbeweging die de inwoners betrekt bij, en het gesprek start over, een gezonde leefstijl; en het bestaande huidige aanbod versterkt en uitbreidt. We zijn gestart met de 'Gezonde Tour' waarbij vanaf de zomer elke maand één van de ambities van het preventieakkoord werd uitgelicht. Tijdens deze maanden werden concrete activiteiten georganiseerd en lokaal samenwerkingsverbanden aangegaan. Tevens werd via sociale media aandacht aan de activiteiten besteed en achtergrondinformatie verspreid. Rondom station Hoofddorp hebben we 11 Rookvrije Generatie-tegels geplaatst. Het Team Sportservice Haarlemmermeer is met steun van Zorg en Zekerheid met beweeggroepen voor vrouwen in kwetsbare situatie gestart.

Via het project Hartveilige gemeente is in het afgelopen jaar verder gewerkt aan het bestendigen van het netwerk van Automatische Externe Defibrillators (AED's) en burgerhulpverleners. In 2022 is het aantal burgerhulpverleners met tien procent gestegen (van 1.968 naar 2.165). De gemeente voorzag via HartslagNU in de koppeling tussen meldkamer en de burgerhulpverleners en de support en nazorg van de burgerhulpverleners. Ook beheert de gemeente 16 AED's en 26 buitenkasten (waarin de AED’s zijn geplaatst). De dekkingsgraad van AED's in Haarlemmermeer ligt boven de 90%.

Conform ons beleidskader voor het sociaal domein 2019-2023 '`Koersvast steeds beter’ richten wij ons op meer samenwerking in de wijk. De visie daarbij is om door de multidisciplinaire samenwerking in de wijk te optimaliseren en inwoners gezondheidsvaardigheden aan te reiken, meer gezondheidswinst te bereiken en mensen zo lang mogelijk gezond en gelukkig thuis te laten wonen. Het tekort aan huisvestingsmogelijkheden voor huisartsen zet deze visie helaas onder druk en daarom is een bestuurlijke opdracht uitgewerkt die gaat onderzoeken op welke wijze de gemeente hierin een meer faciliterende rol kan oppakken.

04. Zorg dragen voor ouderengezondheidszorg

Met ontmoeting bieden we laagdrempelige dagbestedingsactiviteiten voor kwetsbare inwoners. Ontmoeten in de wijk voor kwetsbare inwoners is belangrijk. Met contacten in het netwerk die beperkt zijn, bieden de ontmoetingsactiviteiten regelmaat voor deze inwoners en een ontlasting voor de mantelzorgers van deze kwetsbare inwoners. Er zijn wekelijks 34 dagdelen ontmoeting per week gerealiseerd verspreid over 19 locaties in Noord, Midden en Zuid-Haarlemmermeer. De activiteiten worden zowel in locaties van Maatvast als in locaties van zorgaanbieders of Pier K georganiseerd. Daarnaast werden laagdrempelige ontmoetingsactiviteiten georganiseerd door de seniorenorganisaties.

Het project Automobiel, lokaal vervoer door vrijwilligers met eigen auto, was een aanvullende voorziening op het openbaar vervoer en het doelgroepenvervoer. Het richtte zich met name op reizigers met beperkte mobiliteit en/of te weinig persoonlijk netwerk. Het is verder uitgebreid en kwam in geheel Haarlemmermeer beschikbaar. De telefooncentrale waar ritjes konden worden aangevraagd, werd bediend door de stichting Service Thuiswonen, en de coördinatie van vrijwillige chauffeurs werd duurzaam bij Amstelring ondergebracht. Reizigers waarderen het persoonlijke contact.

De preventieve huisbezoeken aan inwoners die 80 jaar werden zijn uitgevoerd door MeerWaarde, 80-jarigen zijn telefonisch benaderd nadat er een informatieve brief was toegestuurd begin 2022. Na de coroncrisis hebben er weer meer fysieke huisbezoeken plaatsgevonden, waarbij allerlei nuttige informatie is verstrekt. Er zijn honderden mensen thuis bezocht en met honderden is via telefonisch contact de vragenlijst doorgenomen en informatie verstrekt over onder andere de sociale kaart. Als mensen niet bezocht zijn is dat vanwege: geen belangstelling, niet bereikbaar, reeds onder begeleiding bij praktijkondersteuner huisarts, overleden/zorgcentrum. In Haarlemmermeer is voor casemanagement dementie een centraal aanmeldpunt voor verwijzers ingericht zodat deze groep ouderen zo lang mogelijk thuis kan wonen en ondersteuning kan krijgen.

05. Zorg dragen voor openbare geestelijke gezondheidszorg

De Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGz) activiteiten van een gemeente richten zich met name op preventie en toeleiding van inwoners met psychische en psychiatrische problemen. In Haarlemmermeer voert de GGD de zorgcoördinatie uit voor kwetsbare personen en risicogroepen van deze doelgroep.

In aanvulling hierop voert GGZ inGeest de bemoeizorg voor inwoners met een psychische kwetsbaarheid. Door het inzetten van een sociaal psychiatrisch verpleegkundige. Deze inzet wordt middels een subsidie vanuit ons aan GGZ inGeest gefinancierd.

We hebben de activiteiten rondom de sluitende aanpak personen met verward gedrag voortgezet. Inmiddels is er sprake van een goedwerkend netwerk (de spoedzorgketen) rondom de inwoner die in een crisissituatie verkeert. In juni van 2022 hebben we vanuit Openbare Orde en Veiligheid (OOV) en Maatschappelijke Ondersteuning en Zorg (MOZ) een presentatie gegeven over de uitkomsten van de evaluatie van de aanpak. Bij deze presentatie, die we samen met het meldpunt Zorg en Overlast van de GGD hebben gegeven waren vooral huisartsen en eerstelijns zorgverleners aanwezig. Uit de reacties van de huisartsen en eerstelijns zorgverleners bleek een grote betrokkenheid en ook het signaal dat zij meer betrokken zouden willen zijn maar dit gezien de beperkte beschikbare tijd niet altijd mogelijk is. De implementatie van de Wet Verplichte GGZ (WVGGZ) heeft geleid tot een meldpunt waar inwoners die hun zorgen over iemand kunnen melden bij de gemeente. Voor de regio Kennemerland verzorgt de GGD dit meldpunt. Sinds 2022 zijn de openingstijden van dit meldpunt structureel verruimd. Inmiddels is op landelijk niveau de WVGGZ geëvalueerd en zijn hier aanbevelingen uit naar voren gekomen. Mogelijk gaat dit leiden tot wetswijzigingen. Op Schiphol is de persoonsgerichte aanpak waarbij mensen met verward gedrag op Schiphol naar de juiste hulp en zorg geholpen worden, gecontinueerd. We hebben de subsidies aan organisaties die zich richten op het voorkomen van uitval zoals Warmline en Maatjesproject (Roads), Herstelacademie (herstelgericht) en lotgenotencontact (Zelfhelp) voortgezet.

Het door GGZ inGeest gegeven trainingsprogramma ‘Eerste hulp bij psychische problemen’ is succesvol afgerond. Deze training werd bekostigd met ZonMw middelen. De training helpt inwoners om psychisch leed bij mensen in hun omgeving te herkennen, hen te benaderen, te ondersteunen en te verwijzen naar passende hulp. De 67 professionals die hebben deelgenomen zijn werkzaam bij MeerWaarde en bij Handhaving en Toezicht van de gemeente Haarlemmermeer.

06. Bieden van informatie en advies en lichte begeleiding

Op het gebied van ondersteuning van inwoners in een kwetsbare situatie werken wij met MeerWaarde en ketenpartners. De organisatie is alliantiepartner in het kader van MeervoorElkaar (partners in sociaal domein), de aanpak van eenzaamheid, (Samen tegen eenzaamheid), Regenboogagenda, Gezond&Meer (lokaal gezondheidsakkoord) en lokaal Sportakkoord.

MeerWaarde werkte samen met meer huisartsen om naar sociale oplossingen voor psychosociale problemen te zoeken. Ook werkt MeerWaarde samen met Humanitas in het aanbieden van hulp bij thuisadministratie; met Plangroep en met ons zijn er gezamenlijk huisbezoeken afgelegd en we bereikten goede resultaten. Door de extra inzet voor het project ‘Eropaf’ zijn er voor een groot deel huisuitzettingen voorkomen. De organisatie maakte nieuwe afspraken met ons en de zorgaanbieder voor het project ‘GGZ in de wijk’, gericht op het bevorderen van inclusie van wijkbewoners met een psychische kwetsbaarheid. Waar nodig boden MeerWaarde, MEE en Eigen Plan onafhankelijke professionele cliëntondersteuning aan. Dit bood inwoners de mogelijkheid zich professioneel te laten bijstaan bij bijvoorbeeld communicatie met officiële instanties of bemiddeling bij geschillen (onafhankelijke cliëntondersteuning). De Pluspunten, de fysieke punten voor advies, informatie en ondersteuning in de wijk, in Nieuw - Vennep, Hoofddorp en Zwanenburg beantwoordden duizenden vragen van inwoners. MeerWaarde werkte aan intensiever samenwerking met ketenpartners in het Pluspunt Zuid en verhuisde het Pluspunt in Zwanenburg naar het dorpshuis Zwanenburg-Halfweg.

De dienstverlening van Slimotheek werd op drie locaties mogelijk: in Hoofddorp, in Nieuw-Vennep en Badhoevedorp. Slimotheek is een advies- en uitleenpunt voor slimme (technische) hulpmiddelen, waarvan de meeste door inwoners thuis kunnen worden uitgeprobeerd. Op afspraak konden inwoners advies krijgen over de hulpmiddelen; dit werkte effectiever dan continue bemanning.

Humanitas zette de activiteiten voort in de beide Financiële Cafés, in Hoofddorp Overbos en in Nieuw-Vennep, en kon meer vrijwilligers werven na een tijdelijke afname als gevolg van perioden van coronamaatregelen.