Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

Wij zijn intensief blijven participeren met onze inwoners, instellingen en ondernemers. Wij hebben hen betrokken bij beleidsontwikkeling en uitvoeringsplannen onder meer in de Energietransitie. De structurele rol van participatie is in de organisatie verder doorgedrongen, onder meer door het gebruik van vaste instrumenten (maatwerkadvisering, vragen en standaardstappen) bij nieuwe planvorming.

Wij passen al langer digitale en offline-instrumenten toe. De proef met het e-participatieplatform, OpenStad, dat wij voor het energietransitie-project Warm Rijsenhout inzetten, blijkt een goede toevoeging op ons instrumentarium. OpenStad is inmiddels toegevoegd aan ons instrumentarium als standaard e-participatieplatform en is geborgd in de gemeentelijke organisatie.

De gemeenteraad bepaalt zijn rol voorafgaand aan planvorming, door kaders te stellen bij participatie. Dit heeft zij voor het eerst gedaan bij de participatie voor de kanaalstrategie naar aanleiding van de Visie dienstverlening. De gemeenteraad maakte daarvoor voor het eerst gebruik van haar ‘Werkwijze gemeenteraad bij participatie’ in een raadsessie.

Wij hebben de verbinding tussen diverse opgaven in een gebied verder versterkt in het continue gesprek tussen gemeentebestuur en inwoners, instellingen en ondernemers om te weten wat er leeft en welke ontwikkelingen wij verwachten op middellange termijn in het gebied (gebiedsprogrammering). Op basis hiervan is een agenda met dorps- en wijkraden gemaakt, die ook digitaal is te raadplegen.

In 2022 hebben wij de kennis van en interactie met het gebied versterkt door online- en fysieke bijeenkomsten. In Nieuw-Vennep is de Energiemarkt gehouden. Ook zijn over diverse thema's, zoals het Verkeerstructuurplan en Stadscentrum Hoofddorp, meerdere bijeenkomsten gehouden. De netwerklunches met onze partners in het sociale domein hebben wij sinds de coronaperiode weer fysiek kunnen houden. De digitale vaardigheden, die vergroot zijn door de coronatijd, zorgen ervoor, dat wij de dorps- en wijkraden meer kunnen spreken. Naast de reguliere fysieke afspraken zijn er nu korte digitale afstemmingen over diverse onderwerpen.

De gemeenteraad heeft op 10 november 2022 met een eigen initiatiefvoorstel een Langetermijnvisie Participatiedemocratie vastgesteld.

Activiteiten

Toelichting

01. Het doen van generiek onderzoek

De gemeente Haarlemmermeer is dynamisch en divers. Kennis van de verschillende gebieden en de ontwikkeling van onze bevolking zijn cruciaal om beleid op maat te kunnen ontwikkelen. Om het onderzoek zo effectief en efficiënt mogelijk in te zetten, werken wij met een onderzoeksprogramma. Wij bouwen gestaag aan een lokale kennisinfrastructuur en een accuraat gegevensbeheer. Zodat ons beleid toegerust is op veranderingen in leefsituatie, wensen en behoeften van onze inwoners, instellingen en ondernemers. De publicatiereeksen Kijk op de Wijk en Staat van Haarlemmermeer zijn voorbeelden van deze programmatische aanpak. De te onderzoeken onderwerpen worden vastgesteld op basis van de accenten en prioriteiten van het coalitieakkoord.

De volgende onderzoeker zijn afgerond (zie ook: https://onderzoek.haarlemmermeergemeente.nl/):

- Een verkenning naar Gebied Noord;

- Resultaten van de bevolkingsenquête;

- Onderzoek naar opkomst bij gemeenteraadsverkiezingen in Haarlemmermeer;

- Bevolkingsprognose.

Het veldwerk voor het onderzoek naar Jongeren met een beperking en naar Verschillende identiteiten van Haarlemmermeer (Kijk op de Wijk 6) is afgerond. Het resultaat van deze onderzoeken wordt in de eerste helft van 2023 gepubliceerd.

02. Standaardisering van de aanpak van participatie bij beleidsvorming en -uitvoering

Bij beleidsontwikkeling en uitvoering maken wij gebruik van de kennis en ervaring van onze inwoners, instellingen en ondernemers. Wij hebben een herkenbare aanpak ontwikkeld, die wij blijven verbeteren. Wij hanteren bij planvorming een aantal vaste vragen en standaardstappen om te komen tot een participatieproces. Dit is toegepast in bijvoorbeeld Stadscentrum Hoofddorp en bij de plannen voor transformatorstations. E-participatieplatform OpenStad is in gebruik genomen als standaard instrument door digitale participatie. Door de verschillende soorten instrumenten voor participatie luisteren wij naar meerdere, verschillende geluiden in onze samenleving. Wij bereiken meer doelgroepen.

03. Opstellen en uitvoeren van gebiedsprogramma's

De programmering per gebied vormt de basis voor afspraken over concrete acties op de korte termijn, die samen de gebiedsagenda vormen Deze agenda is ook vertaald op een digitale kaart, het digitale gebiedsprogramma. Deze digitale kaart is hier te raadplegen.

04. Uitwerking rol dorps- en wijkraden

Wij hebben gesproken met de dorps- en wijkraden over de rollen en participatieve democratie bij beleidsontwikkeling en plannen voor uitvoering. De afspraken hebben wij deels in de samenwerkingsafspraken vastgelegd en deels in afspraken die wij bespreken in onze regelmatige overleggen met de dorps- en wijkraden. Verder heeft het bestuur de halfjaarlijkse overleggen met de dorps- en wijkraden, waarvoor ook de gemeenteraadsleden zijn uitgenodigd, weer fysiek kunnen houden op 17 mei en 9 november 2022. Bij het organiseren van de bijeenkomsten zijn de dorps- en wijkraden van tevoren gevraagd om thema’s en onderwerpen aan te dragen voor de agenda. Ook zijn de bijeenkomsten meer interactief georganiseerd om tot een dialoog te komen tussen bestuur en dorps- en wijkraden. De gemeenteraad heeft daarnaast actie ondernomen om meer in contact te komen met de dorps- en wijkraden en zo vorm te geven aan de participatieve democratie.

05. Het onderhouden en faciliteren van adviesorganen ter ondersteuning van de gemeenteraad

De gemeenteraad bestaat uit 39 leden, die zich tot de gemeenteraadsverkiezingen verenigd hadden in elf fracties en een lid. Voorafgaand aan de gemeenteraadsverkiezingen, met de kenmerkende afrondende besluitvorming, heeft de gemeenteraad, evenals bij de drie vorige gemeenteraadsverkiezingen, additionele middelen en instrumenten ingezet om zowel betrokkenheid bij de lokale politiek als de opkomst bij de gemeenteraadsverkiezingen verder te stimuleren, zoals het Kieskompas inclusief programmavergelijking tussen de partijen, Stemwijzer, de Verkiezingskrant, diverse online Verkiezingsdebatten, gerichte stemoproepen en -uitnodigingen aan first-time-voters, een interactieve tour over de gemeente en lokale politiek speciaal gericht op jongeren, peilingen, en aandacht in lokale media door advertenties en free-publicity. Desondanks stokte de opkomst bij 46,5%. De gemeenteraad wordt na de verkiezingen gevormd door dertien fracties, waarbij twee partijen voor het eerst vertegenwoordigd zijn in de raad. Na de verkiezingen is door de griffie aandacht besteed aan het inwerkprogramma van aanstaande en nieuw benoemde raadsleden en fractieassistenten in de vorm van acht introductie-avonden, alsmede het vorm geven van het afscheid van zeventien raadsleden en de installatie van de nieuw gekozen raadsleden. Bovendien is na de verkiezingen de coalitievorming ondersteund, en de installatie van zowel het nieuwe college, als de daardoor ook te installeren opvolgende raadsleden verzorgd.

De gemeenteraad kent een aantal structurele commissies en werkgroepen, die allen tot doel hebben het functioneren van en de besluitvorming door de raad te ondersteunen, te faciliteren of voor te bereiden. Dit zijn het Presidium, het Seniorenconvent, de Auditcommissie, de Werkgroep Werkwijzen Raad, de werkgroep Communicatie, de werkgroep Omgevingswet (opgeheven na de verkiezingen), de werkgroep AM-MRA (de deelname aan het MRA raadsledenplatform en de MRA-raadstafel), de werkgroep Bereikbaarheid Bollenstreek, de begeleidingsgroep Referendumcommissie (voor de verkiezingen), de klankbordgroep Rekenkamercommissie, de Commissie van Wijzen (sinds de verkiezingen), de werkgroep Opening Politiek Jaar (sinds de verkiezingen), en de werkgeverscommissies van de griffier en de burgemeester. De griffie ondersteunt deze en overige activiteiten van de gemeenteraad (zoals de externe Referendumcommissie), en bewaakt de wettelijke en lokale kaders waarbinnen de raad wordt geacht te functioneren. Alle stukken die bij de raadspleinvergaderingen horen, waren openbaar en digitaal toegankelijk.

De gemeenteraad vergadert binnen het raadsplein-model van Haarlemmermeer. Er hebben 26 raadspleinen plaatsgevonden, waarvan er twintig plenair waren en het restant uit sessie-avonden bestond. Tijdens deze raadspleinen hebben er 59 sessies plaatsgevonden en zes plenaire raadsdebatten, zijn er 43 moties aangenomen, evenals 25 amendementen. De openbare raadspleinvergaderingen van de gemeenteraad zijn via webcasting/livestreaming uitgezonden op internet. 2022 is het eerste jaar waarin bezoekersaantallen van de nieuwe website integraal werden gemeten; hieruit blijkt dat de website van de gemeenteraad in totaal (webcasting, verkiezingen, koppenbord, nieuws, Ibabs, et cetera) 24.000 unieke bezoekers kende. Door corona zijn sommige fysieke raadscommunicatie-activiteiten helaas vervallen, zoals Ervaar de Raad. Andere activiteiten konden evenwel toch in beperkte mate doorgang vinden; zoals Raadslid in de Klas, De Raad Fietst en het Haarlemmermeers Scholieren Debattoernooi.

06. Het bieden van informatie aan inwoners en ondernemers

De gemeente Haarlemmermeer is toegankelijk, transparant en actueel. Wij communiceren in heldere taal, tijdig en op maat gesneden. Wij blijven onderzoeken hoe en wanneer wij met zowel offline als online middelen, zoveel mogelijk inwoners, ondernemers en relevante doelgroepen kunnen bereiken en kunnen oproepen tot deelname aan die participatieprocessen waar dit nodig of gewenst is.

Het algemene informatieaanbod van de gemeente via de lokale krant, internet en sociale media is voortgezet, met extra aandacht voor brieven in heldere taal. Daartoe hebben wij onder meer inwoners uitgenodigd om brieven van de gemeente te becommentariëren. Er zijn opnieuw medewerkers opgeleid om zelf beeldmateriaal te maken en te monteren. Daardoor konden wij vaker en sneller filmpjes publiceren over actuele ontwikkelingen. Ten behoeve van participatietrajecten hebben wij het platform ‘OpenStad’ in gebruik genomen. Het platform is met succes ingezet in Rijsenhout. Inwoners hebben via OpenStad ideeën voor de energietransitie uitgewisseld en onderling becommentarieerd. Daarbij konden zij budget toekennen aan de beste ideeën.

Om te komen tot een uitvoeringsagenda dienstverlening 2023-2024 is een uitgebreid participatietraject uitgevoerd. Dit om na te gaan met welke onderwerpen wij aan de slag gaan om uitvoering te geven aan de visie dienstverlening.

07. Het ondersteunen van de Jongerengemeenteraad en Kinderraad

De jongerengemeenteraad wordt door de griffie ondersteund bij het organiseren van zijn vergaderingen en zijn contacten met de gemeenteraad. De inhoudelijke en overige ondersteuning wordt geleverd door de ambtelijke organisatie en de onafhankelijke begeleider. De Jongerengemeenteraad heeft in 2022 acht maal vergaderd, en telde aan het einde van het jaar 2022 in totaal dertien leden.

De Dag van de Kinderraad kon helaas niet doorgaan in verband met de coronacrisis in de aanloop, en de gemeenteraadsverkiezingen en de daarop volgende ambtelijke verhuizing tijdens de reguliere periode waarin dit normaliter plaatsvindt. Desalniettemin is er wel een kinderburgemeester en een loco-kinderburgemeester benoemd.