Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

Inwoners die er met hulp van het eigen netwerk niet (meer) in slagen zelfstandig thuis te wonen, zowel jeugdigen als volwassenen, kunnen een beroep doen op ondersteuning thuis. Doel is dat inwoners, ondanks eventuele problemen of beperkingen, zo lang mogelijk zelfstandig deelnemen aan de samenleving en de regie over hun eigen leven kunnen behouden.

De ondersteuning thuis vanuit de Jeugdwet is gericht op gezinnen met kinderen en jeugdigen die problemen hebben van specifieke medische, gedragswetenschappelijke, psychiatrische of paramedische aard. De jeugdige wordt behandeld en/of begeleid gericht op het ontwikkelen en aanleren van praktische, cognitieve en emotionele vaardigheden. De mogelijkheden van het kind worden optimaal benut, zodat een zo zelfstandig niveau van functioneren bereikt kan worden. De ondersteuning bieden wij zoveel mogelijk thuis of in de buurt aan.

Inwoners die ondersteuning nodig hebben bij het omgaan met de effecten van de eigen beperking, kunnen een beroep doen op individuele begeleiding. Daarnaast bieden wij dagbesteding, begeleiding in groepsverband, al dan niet gericht op werk. Voor personen met verward gedrag zetten we, in nauwe samenwerking met onze maatschappelijke partners, in op preventie, het voorkomen van escalatie en ondersteuning op maat. Wanneer ernstig gevaar dreigt voor een persoon of de omgeving kan op basis van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) besloten worden tot een crisismaatregel of verplichte zorg.

Als gemeente zijn we verantwoordelijk voor de jeugdzorg inclusief gedwongen jeugdhulp, zoals jeugdbescherming (JB) en jeugdreclassering (JR). Onze taak daarbij is kinderen, zowel fysiek als geestelijk, veiligheid te bieden wanneer ouders dat niet (voldoende) doen. Dit gebeurt binnen verschillende schakels in de keten, te beginnen bij preventie. Gedwongen jeugdhulp mag alleen ingezet worden na een besluit van de kinderrechter en wordt alleen uitgevoerd door instellingen die daartoe gecertificeerd zijn.

Activiteiten

Toelichting

01. Bieden van ondersteuning thuis

Ook in 2021 is de invloed van corona zichtbaar in het aanbod zorg en ondersteuning. Er heeft meer individuele begeleiding plaatsgevonden om de beperkte mogelijkheden van groepsbegeleiding en dagbesteding op te vangen.

Vanaf 2021 is er sprake van een structurele inzet van praktijkondersteuners jeugd GGZ (POH jGGZ) in Haarlemmermeer. Van de trajecten die tot en met het derde kwartaal zijn afgesloten (483), zijn door tussenkomst van de praktijkondersteuners 184 jongeren niet doorverwezen naar Basis GGZ of Specialistische GGZ. 71% van deze jongeren is van mening dat de begeleiding door de POH jGGZ heeft bijgedragen aan klachtvermindering.

Het project ‘Hestia’ heeft als doel om met gerichte aandacht kwetsbare gezinnen integraal te ondersteunen en tegelijkertijd effectiever en daarmee kostenbesparend te werken. Het gaat om een relatief klein aantal gezinnen, met een hoog zorggebruik (en hoge zorgkosten), die vaak bekend zijn bij één of meer hulpverleners. In 2021 is de maatwerkmethode ontwikkeld en vastgesteld. Er zijn met de maatwerkmethode 28 dossiers opgepakt en er is voor acht gezinnen een doorbraak gerealiseerd op basis van een maatwerkplan. Maatwerkplannen zijn gemiddeld goedkoper dan de eerder geboden zorg en ondersteuning. In 2022 implementeren we de aanpak in onze reguliere manier van werken.

In 2021 zien we een sterke stijging van de kosten op ambulante begeleiding en behandeling jeugd. Een groot deel van deze stijging zit in de toename van zorg die in onderwijstijd wordt geboden. Met aanbieders die deze zorg leveren, zijn in 2021 kwartaalgesprekken gevoerd en afspraken gemaakt over budgetsignalering. Daarnaast zijn met de samenwerkingsverbanden van primair - en voortgezet onderwijs gesprekken gevoerd over het grijze gebied Jeugdzorg en Passend Onderwijs en de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de ondersteuning van deze jongeren. We zien ook dat door toename van cliënten en tekorten aan zorgpersoneel bij aanbieders steeds meer wachtlijsten ontstaan en meer overbruggingszorg geleverd wordt.

02. Sluitende aanpak personen met verward gedrag

De sluitende aanpak personen met verward gedrag is, zoals afgesproken, in 2021 voor de derde maal geëvalueerd. Het gaat hierbij om inwoners die verward/overlastgevend gedrag vertonen als gevolg van een psychische kwetsbaarheid, een (licht) verstandelijke handicap of geriatrische aandoening. In de evaluatie is gekeken in hoeverre Haarlemmermeer en haar ketenpartners voldoen aan de geformuleerde doelen van de aanpak. De grootste stappen zijn sinds de start van de aanpak gezet in de organisatie rondom een crisissituatie. Er is een spoedzorgketen ingericht waarbinnen partijen elkaar op een laagdrempelige manier weten te vinden in geval van een crisis. In de laatste twee jaren is de regisseursrol door de gemeente verder ontwikkeld. In Haarlemmermeer gaat het hierbij om de 1 + 1 = 3 aanpak waarbij een procesregisseur van de gemeente een actieteam van zorgaanbieders aanstuurt in geval van een complexe casus. Een andere vorm is de ketenveldnorm die in 2021 regionaal is voorbereid en ingevoerd wordt per januari 2022. De ketenveldnorm richt zich op het organiseren van een geïntegreerd en domeinoverstijgend zorgaanbod voor personen van 18 jaar en ouder die verward gedrag vertonen en een hoog veiligheidsrisico hebben.

De GGD Kennemerland heeft een meldpunt waar inwoners hun zorgen kunnen uitspreken rondom inwoners met verward gedrag. De openingstijden van dit meldpunt zijn in 2020 verruimd, dit om het melden laagdrempeliger te maken. Uit een evaluatie die eind 2021 gedaan is, blijkt dat de verruiming van de openingstijden goed gewerkt heeft en wordt voorgesteld dit structureel te maken.

03. Uitvoeren Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz)

De Wvggz is in 2020 geïmplementeerd. Samen met de regiogemeenten in Kennemerland en de ketenpartners hebben we eind 2020 een evaluatie uitgevoerd waaruit bleek dat de implementatie succesvol verlopen is en er een goedwerkend netwerk ontstaan is. Er is op regelmatige basis overleg met de ketenpartners. De gemeenten Haarlem, Haarlemmermeer en Velsen hebben een trekkersrol voor de regio. Een knelpunt dat in 2021 opgepakt is, is het beginsel van wederkerigheid. De gemeente is volgens dit beginsel in geval van verplichte zorg verantwoordelijk voor de continuering van zorgaanbod en voorzieningen. Denk daarbij aan behoud van een woonplek of een uitkering. Een nieuwe rol voor de gemeenten sinds de invoering van de wet is de hoorplicht bij het opleggen van een crisismaatregel. Doordat de crisisbeoordelingslocatie van de regio in Haarlem is, voert de burgemeester van Haarlem het merendeel van het horen uit.

04. Bieden van groepsondersteuning en vervoer

Onder groepsondersteuning valt zowel dagbesteding als dagbehandeling (alleen voor jeugd). Wanneer jeugdigen of volwassenen niet zelfstandig kunnen reizen naar de dagbesteding of dagbehandeling, of waarvan ouders of het netwerk dit ook niet kunnen, kan vervoer worden ingezet.

RegioRijder voerde het Wmo- en leerlingenvervoer uit voor acht gemeenten. In 2020 fluctueerde het vervoer, door de coronamaatregelen, enorm. In 2021 is het vervoer nog herstellende en de landelijke trend van tekort aan chauffeurs geldt ook in onze regio.

Naast aandacht voor operationele zaken is dit jaar veel aandacht gegeven aan sturing en werken aan strategische partnerschappen met regiecentrale en vervoerders. We nemen deel aan het landelijk platform opdrachtgevers doelgroepenvervoer dat ressorteert onder de VNG. We delen kennis en behartigen onze belangen richting betrokken partijen, waaronder brancheorganisaties.

05. Laten uitvoeren van jeugdbescherming en jeugdreclassering

In 2021 heeft het Rijk op voordracht van de inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) de gehele provincie Noord-Holland onder interbestuurlijk toezicht (ITB) geplaatst. Aanleiding hiervoor waren de hoge aantallen jeugdigen met een maatregel die wachtten op passende hulp, zoals is beschreven in het inspectierapport ‘kwetsbare kinderen onvoldoende beschermd’. Ook Haarlemmermeer is hiermee onder toezicht geplaatst, hoewel de aantallen hier heel laag zijn en onze manier van samenwerken in de jeugdbeschermingsketen goed loopt. Het ITB loopt naar verwachting begin 2022 af, maar is een vliegwiel geweest voor een stevige bovenregionale samenwerking die niet zal ophouden na ITB.

Per juli 2021 zijn nieuwe contracten afgesloten met de Gecertificeerde Instellingen (GI's), waarbij we reële tarieven hebben afgesproken. Jeugdbescherming Regio Amsterdam (JBRA) voert op dit moment preventieve jeugdbescherming uit (een vorm van drang). Preventieve jeugdbescherming heeft echter geen juridische basis en moet daarom op termijn weg bij de gecertificeerde instellingen. JBRA heeft in 2021 de opdracht gekregen om voor de preventieve jeugdbescherming een overdrachtsplan te maken. Het gesprek hierover is in de afgelopen maanden breder getrokken, waarbij we als gezamenlijke keten ook naar het toekomstscenario aan het kijken zijn. Dus niet alleen: naar wie zou de preventieve jeugdbescherming overgedragen kunnen worden, maar juist: hoe veranderen we onze huidige ketensamenwerking in een netwerksamenwerking?

06. Veilig Thuis organiseren

Veilig Thuis, het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling in de regio IJmond, Zuid-Kennemerland en Haarlemmermeer, heeft een spilfunctie in meldingen en vermoedens van relationeel geweld en kindermishandeling. Naast haar wettelijke taken voert Veilig Thuis extra taken uit zoals de Tijdelijk Huisverboden en de organisatie van de Integrale crisisdienst Jeugd.

Met ingang van 2020 is de stichting Veilig Thuis onderdeel van de Veiligheidsregio Kennemerland. In 2021 is de governance van de organisatie verder opgelijnd. De contractuele afspraken zijn hierbij leidend. Verbonden aan de stuurgroep Veilig Thuis is ook het programma Geweld Hoort Nergens Thuis. De regioprojectleider heeft in 2021 een start gemaakt met de regiovisie en deze wordt in 2022 met alle gemeenten en partners verder uitgewerkt en uitgerold.