Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

Voor sommige inwoners is zelfstandig thuis wonen op een gegeven moment, al dan niet tijdelijk, niet meer mogelijk. Voor zowel jeugdigen als volwassenen is de gemeente verantwoordelijk voor een aantal vormen van specialistische zorg en ondersteuning met verblijf. Indien volwassenen permanent niet meer zelfstandig thuis kunnen wonen, vallen zij onder de Wet langdurige zorg (Wlz). Ons uitgangspunt is om jeugdhulp met verblijf zoveel als mogelijk naar ambulante en deeltijdvarianten om te bouwen. Hiervoor hebben we een pakket aan (preventieve) maatregelen. Als hulp met verblijf noodzakelijk is, dan heeft opvang in een gezinssituatie altijd de voorkeur boven verblijf en behandeling in een instelling. We bieden continuïteit van zorg aan jeugdigen die volwassen worden en na jeugdhulp met verblijf terugkeren naar Haarlemmermeer.

De gemeente Haarlem is als centrumgemeente verantwoordelijk voor de maatschappelijke opvang van de doelgroep OGGz (Openbare Geestelijke Gezondheidszorg) en beschermd wonen. In 2022 worden wij als gemeente zelf verantwoordelijk voor beschermd wonen. De decentralisatie van de maatschappelijke opvang is uitgesteld tot na 2025. Wij hebben in onze gemeente de (regionale) opvang voor gezinnen en vier beschermd wonen locaties. Wij zetten in op het voorkomen van dakloosheid, het ondersteunen van maatschappelijk herstel en een goede nazorg bij uitstroom uit intramurale voorzieningen, gericht op langer zelfstandig wonen.

Activiteiten

Toelichting

01. Voorzien in pleegzorg en gezinshuizen

Het is van belang dat jongeren die niet meer thuis kunnen wonen, bij voorkeur geplaatst worden in een pleeggezin of een gezinshuis. Varianten van pleegzorg zijn reguliere pleegzorg (met een onderscheid tussen een opvoedings- en een hulpverleningsvariant), weekendpleegzorg (deeltijd) en crisispleegzorg. Maatwerkondersteuning voor pleegouders is mogelijk, maar altijd in afstemming met de aanbieders van pleegzorg. Ook in 2019 hebben we ingezet op het werven van nieuwe pleegouders, omdat er blijvend behoefte is aan gezinnen die kinderen tijdelijk of voor langere tijd kunnen en willen opvangen.

Gezinshuizen zijn bedoeld voor jeugdigen met gedragsproblemen die niet in een gewoon pleeggezin opgenomen kunnen worden. In een gezinshuis wonen maximaal vier jeugdigen samen met betaalde opvoedouder(s). De opvoedouders bieden een stabiele gezinssituatie. Indien nodig wordt gezorgd voor extra (ambulante) behandeling. In 2019 zijn gesprekken gevoerd met zelfstandige gezinshuizen, om het lokale aanbod te vergroten. Deze gesprekken hebben niet geleid tot nieuwe contracten. Wel zijn enkele jeugdigen via een maatwerkcontract bij een aanbieder geplaatst.

02. Inkopen van residentiële hulp of behandeling

Ons uitgangspunt is dat kinderen die niet meer thuis kunnen wonen, zo veel mogelijk in een gezinssituatie worden opgevangen. Indien dit niet mogelijk is, is residentiële zorg nodig waar zij de begeleiding en/of behandeling krijgen die nodig is. Het gebruik van jeugdhulp met verblijf is de afgelopen jaren gedaald. Desondanks blijkt in de praktijk dat er onvoldoende mogelijkheden zijn voor kamertraining en passende zelfstandige huisvesting voor jongeren. Dit bemoeilijkt voor 18-23-jarigen de uitstroom uit de jeugdhulp naar een meer zelfstandige woonvoorziening. Hierop is in de aanbesteding in 2017 geanticipeerd door aanbieders te vragen met initiatieven te komen voor begeleid wonen in Haarlemmermeer. In 2019 heeft dit geleid tot voorbereidingen van een nieuwe locatie voor zelfstandigheidstraining die begin 2020 wordt geopend.

03. Inkopen van gesloten jeugdhulp

Gesloten jeugdhulp is een zeer intensieve vorm van gespecialiseerde jeugdhulp waarbij de vrijheden van de jeugdige kunnen worden ingeperkt, om te voorkomen dat de jeugdige zich onttrekt of onttrokken wordt aan de hulp die hij nodig heeft. Het heeft als doel jeugdigen met ernstige gedragsproblemen te behandelen en dusdanige gedragsverandering te bewerkstellingen dat de jeugdige weer kan deelnemen aan de maatschappij. Als gemeente zorgen we voor een kwalitatief en dekkend hulpaanbod voor onze inwoners. In 2019 is gestuurd op het terugdringen van het aantal plaatsingen en gedwongen afzonderingen.

04. Bieden van beschermd wonen

De gemeente Haarlem is als centrumgemeente verantwoordelijk voor de maatschappelijke opvang van de doelgroep Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGz) en beschermd wonen voor mensen met psychiatrische problematiek. Wij zetten in op het voorkomen van dakloosheid, het ondersteunen van maatschappelijk herstel en goede nazorg bij uitstroom uit intramurale voorzieningen. In 2019 is de Opstapregeling van start gegaan, waarmee inwoners vanuit beschermd wonen of een intramurale voorziening uitstromen naar een zelfstandige woning met ambulante begeleiding.

In 2022 worden wij direct verantwoordelijk voor beschermd wonen en vervalt de centrumfunctie van de gemeente Haarlem. In 2019 is in regioverband gewerkt aan de inhoudelijke voorbereiding op de doordecentralisatie. Naar verwachting biedt de meicirculaire 2020 meer duidelijkheid over de financiële consequenties van de doordecentralisatie maatschappelijke opvang en beschermd wonen.

05. Bieden van maatschappelijke opvang

De druk op de maatschappelijke opvang was in 2019 onverminderd hoog. Binnen de regionale Openbare geestelijke gezondheidszorg (OGGz) zijn wij samen met centrumgemeente Haarlem verantwoordelijk voor de maatschappelijke opvang voor gezinnen/ouders met kinderen. In Hoofddorp exploiteert RIBW-K/AM een permanente opvangvoorziening voor gezinnen. Er zijn 30 woonunits. RIBW-K/AM is tevens verantwoordelijk voor begeleiding van deze inwoners. Plaatsing geschiedt via de Brede Centrale Toegang (BCT) en is toegankelijk voor gezinnen uit de gehele veiligheidsregio (Kennemerland). De decentralisatie van de maatschappelijke opvang is uitgesteld tot na 2025.

In 2019 hebben wij een locatieonderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden van zogenaamde ‘Skaeve Huse’, een woonvorm voor inwoners die ernstige mate van overlast veroorzaken. In 2020 volgt een haalbaarheidsonderzoek.

Op Schiphol is in 2019 met succes de zorgtoeleiding van daklozen en mensen met verward gedrag gecontinueerd.

06. Bieden van kortdurend verblijf

Wij stellen bij een aantal zorgaanbieders logeeropvang (respijtzorg) beschikbaar voor jeugdigen en volwassenen met beperkingen die nog thuis wonen. Hierdoor kunnen mantelzorgers tijdelijk ontlast worden, waardoor zij uiteindelijk hun mantelzorgtaken langer vol kunnen houden. Om het gebruik van kortdurend verblijf te stimuleren en beschikbaar te houden is ingezet op de inventarisatie van Verblijf onder één dak. Dit betreft een locatie waarbij kortdurend verblijf vanuit verschillende wetgevingen en financieringsstromen wordt gecombineerd op één locatie. In de praktijk blijkt dat er voor jeugdigen onvoldoende mogelijkheden zijn voor kortdurend verblijf. Voor jeugdigen zijn in 2019 aanvullend maatwerkcontracten afgesloten met aanbieders om aan de vraag voor kortdurend verblijf te voldoen.