Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

Door het actief betrekken van inwoners en ondernemers bij ruimtelijke ontwikkelingen en het creëren van draagvlak bij direct belanghebbenden maken we ruimtelijke plannen die voorzien in een stabiel evenwicht tussen diverse ruimtelijke spanningsvelden. Werken en wonen, wonen en recreëren, winkelen en wonen, uitgaan en wonen, vermaakbehoeften van diverse leeftijdscategorieën, alles moet in samenhang worden gebracht waarbij het welzijn voorop staat in de afweging van het algemeen belang. Wij staan hierbij een gebiedsgerichte aanpak voor, waarbij per gebied, samen met de in het gebied betrokkenen, integrale visies en plannen kunnen worden gemaakt. Ruimtelijke kwaliteit en een goed en gezond leefmilieu zijn daarbij onze uitgangspunten.

Activiteiten

Toelichting

01. Implementeren van de Omgevingswet

Vanaf 1 januari 2024 is de Omgevingswet van kracht. Hoewel er nog sprake is van overgangsrecht, is het werken met de Omgevingswet onderdeel van onze reguliere werkwijze. 2024 is daarom ook het laatste jaar dat de implementatie van de Omgevingswet aan bod komt in de jaarstukken. In de Programmabegroting 2025-2028 noemen we wel het uitvoeren van de Omgevingswet, waarover we gaan rapporteren. De Omgevingswet brengt een grote stelselwijziging in het omgevingsrecht en een nieuwe manier van werken in de ontwikkeling en het beheer van de fysieke leefomgeving. De reikwijdte van de wet strekt zich uit van strategische visie, gebiedsontwikkeling en beheer tot vergunningverlening, handhaving en toezicht en de bijbehorende (digitale) informatievoorziening en dienstverlening.

In 2024 hebben we gewerkt aan de volgende activiteiten:

• ambtelijk is verder gewerkt aan de basisregelset voor het Haarlemmermeerse model-omgevingsplan (2020.0001356);

• de aanwijzing van vergunningvrije bouwwerken op en bij woningen is opgenomen in het omgevingsplan (11457068);

• de pilot om te ervaren hoe het proces voor de standaard vergunningsverleningsprocedure van acht weken het beste ingericht kan worden, is omgezet in een definitieve werkwijze. Multidisciplinaire teams beoordelen aan zogenoemde intake- en omgevingstafels op efficiënte wijze initiatieven van inwoners en ondernemers. Na deze voorbesprekingen kan een definitieve vergunningaanvraag worden ingediend;

• een eerste wijziging omgevingsvisie (ontwerp) is in gang gezet en wordt naar verwachting in 2025 definitief. In deze wijziging is de onderbouwing van de financiële bijdrage ruimtelijke ontwikkelingen opgenomen, zoals deze ook staat in het Kader Strategisch Grondbeleid (10158654).

02. Versterken van ruimtelijke kwaliteit

Belangrijk onderdeel van de Omgevingswet is de zorgplicht voor de ruimtelijke kwaliteit in onze gemeente. Onder ruimtelijke kwaliteit valt onder andere aandacht voor het uiterlijk van bouwwerken, de inrichting van gebieden en aandacht voor erfgoed en monumenten. Hierop adviseert de Commissie Omgevingskwaliteit. Voor de advisering op ruimtelijke kwaliteit zijn duidelijke kaders nodig. We hebben gewerkt aan de Nota Omgevingskwaliteit. Dit is een paraplunota waar alles bij elkaar komt van bestaand tot toekomstig beleid. Dit doen we om regie te kunnen voeren op de samenhang en vanuit de integraliteit de stap naar beoordelingsregels voor het Omgevingsplan te kunnen maken. Hiermee zijn wij beter in staat om nieuwe bouwinitiatieven vanuit een integraal kader te inspireren, te adviseren en te toetsen. Het benutten en behouden van de dragers van gemeente Haarlemmermeer: het verkavelingspatroon, de polderdijken, het agrarische karakter en de historische landschappen zijn daarbij leidend. Erfgoed is een belangrijk onderdeel van ruimtelijke kwaliteit. Door de geschiedenis zichtbaar en beleefbaar te maken, voegen we waarde toe aan de leefomgeving. Daarom hebben wij ons ingezet voor het behoud en de instandhouding van ons erfgoed, zowel door een succesvolle herziening van de subsidieverordening als door een actieve betrokkenheid bij ruimtelijke ontwikkelingsopgaves, waaronder herbestemmingen (zie hiervoor programma Maatschappelijke ontwikkeling, beleidsdoel D).

03. Samen met Rijk en Metropoolregio Amsterdam werken aan een leefbare duurzame regio

De Metropoolregio Amsterdam (MRA) kent een enorme woningbouwopgave en grote ruimtelijk vraagstukken, zoals de transities op het gebied van mobiliteit, klimaat, water en energie. De urgente woningbouwopgave kan niet los worden gezien van deze ruimtelijke vraagstukken. We bouwen niet alleen woningen, maar complete en duurzame steden en samenlevingen. Het verstedelijkingsconcept MRA wordt beschouwd als ontwikkelperspectief in de Nationale Omgevingsvisie Extra (NOVEX) aanpak. Op basis van de NOVEX-systematiek is gewerkt aan een Uitvoeringsagenda MRA.

Voor het Bestuurlijk Overleg Leefomgeving (BOL)/Bestuurlijk Overleg Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT) van november 2024 is een voorvertoning gemaakt van de NOVEX MRA Uitvoeringsagenda. Richting BOL en BO MIRT 2025 wordt er een uitgebreide NOVEX MRA Uitvoeringsagenda opgesteld. De NOVEX MRA is een meerjarig programma, waar ieder jaar nieuwe informatie en afspraken aan worden toegevoegd.

04. Ontwikkelen van woningbouwlocaties

De druk op de woningmarkt in onze regio blijft onverminderd hoog en vanuit deze opgave zijn wij in 2017 gestart met de versnelling van de woningbouw voor de gebiedsontwikkeling van diverse locaties in Haarlemmermeer West (Lisserbroek, Nieuw-Vennep West, Cruquius Wickevoort en Post van Krayenhoff), Hoofddorp Noord en het Pionier-Bolsterrein in Nieuw-Vennep. Op 30 mei 2023 hebben wij de eerste actualisatie van de Investeringsstrategie Schaalsprong wonen (7736120) vastgesteld en besproken met de raad. Daarin zijn focus- en potentiegebieden voor woningbouwontwikkeling onderscheiden. Van potentiegebieden moet de (financiële) haalbaarheid nog blijken. In 2023 is ook Spoorzone opgenomen in de Investeringsstrategie: de eerste fase als focusgebied, de tweede fase als potentiegebied. In 2024 is gestart met de actualisatie van de investeringsstrategie, welke in 2025 wordt afgerond en aan de raad wordt aangeboden. De MRA Woondeal is op 15 maart 2023 ondertekend. Daarin zijn afspraken over de woningproductie vastgelegd.

In de Bouwmonitor die tweemaal per jaar aan de gemeenteraad wordt aangeboden, wordt de voortgang van de woningproductie in beeld gebracht. Op 15 oktober 2024 is de Bestuurlijke voortgangsrapportage Wonen gecombineerd met de Bouwmonitor (XS-24092008.543) aangeboden aan de raad.

Eind 2022 is een BO MIRT subsidie toegekend voor bereikbaarheidsmaatregelen ten behoeve van hoofdzakelijk Spoorzone/Stadscentrum Hoofddorp en Lisserbroek van € 100 miljoen onder voorwaarden van 50% cofinanciering. Deze subsidie is in 2024 definitief geworden. Ook is definitief een bedrag van € 13,5 miljoen toegekend voor mobiliteitsmaatregelen in Hoofddorp Stadscentrum, en hebben wij een toekenning van gebiedsbudget van € 21,9 miljoen ontvangen voor Spoorzone Hoofddorp. Met deze focus van het Rijk op Hoofddorp Centrum en Spoorzone heeft het Rijk aangegeven woningbouw op deze locatie prioriteit te geven.

Daarnaast heeft het Rijk hulp aangeboden in het verkennen van de mogelijkheden voor woningbouw in Haarlemmermeer West. In een proces met het Rijk, provincie, VRA, marktpartijen en de gemeente is sinds begin 2023 onderzocht wat de inhoudelijke en financiële onduidelijkheden voor de totale gebiedsontwikkeling in Haarlemmermeer West zijn en is gezocht naar werkbare oplossingen. In december 2024 zijn de definitieve resultaten van dit proces bereikt in de vorm van een doorbraakaanpak op de Woontop 2024 voor versnelde realisatie van 6.500 woningen in Lisserbroek en Nieuw-Vennep West. Ook wordt doorgewerkt aan de transformaties Cruquius Post van Krayenhoff en het Werfkwartier (Dura). Voor Nieuw-Vennep West en de transformaties Cruquius, dient nog onderzocht te worden op welke wijze de dekking van de kosten voor de maatschappelijke voorzieningen en de cofinanciering van het HOV Nieuw-Vennep West – Hoofddorp Zuid plaats kan vinden. Planontwikkeling voor woningbouw in Cruquius-Zwaanshoek is nog niet aan de orde en vergt allereerst financiële middelen voor de benodigde mobiliteitsmaatregelen. Deze woningbouw wordt juridisch-planologisch niet onmogelijk gemaakt.

De gebiedsontwikkeling van de versnellings- en transformatielocaties bevindt zich nu in verschillende fases:

• Voor de versnellingslocaties van Lisserbroek Binnenturfspoor en Lisserbroek-Noord zijn er grote vorderingen gemaakt. In december 2024 zijn diverse planproducten vastgesteld door de gemeenteraad. In de voorbereiding is in co-creatie met dorp, marktpartijen en de gemeente gesproken over de gebiedsenveloppe en essentiekaarten. Na het beëindigen van deze driehoekssamenwerking heeft de gemeente samen met de samenwerkende marktpartijen in het voorjaar 2024 een brede dorpsconsultatie gehouden over de planproducten. Begin 2025 wordt het Gebiedsgericht programma en plan MER ter inzage gelegd. Ook zijn de anterieure overeenkomsten met samenwerkende marktpartijen in voorbereiding voor bijna 2.500 woningen en wordt gewerkt aan de wijziging van het omgevingsplan voor de ontwikkeling van de eerste 2.900 (van 3.600) woningen.

• Voor Nieuw-Vennep West is het co-creatieproces weer gestart. Dit wordt in het eerste kwartaal van 2025 vervolgd.

• Hoofddorp Noord: In juli 2024 heeft de gemeenteraad het bestemmingsplan voor het deelplan 'Het Nieuwe Noord' van ontwikkelaar Evast vastgesteld. Er zijn drie beroepsschriften ingediend, waarop naar verwachting in de tweede helft van 2025 door de Raad van State wordt beslist. Verzoeken om voorlopige voorziening (schorsing werking bestemmingsplan) zijn inmiddels afgewezen, zodat de werkzaamheden van bouwrijpmaken in het voorjaar van 2025 starten.

• Over Cruquius-Zwaanshoek is met het Rijk, provincie en vervoerregio bestuurlijk afgesproken in 2027 te evalueren en na te gaan of er mobiliteitsmiddelen beschikbaar zijn opdat de planontwikkeling ter hand genomen kan worden. Voor de transformaties in Cruquius (Post van Krayenhoff en Werfkwartier) zijn (ambtelijk) een programma van eisen opgesteld en een gebiedsgericht programma opgesteld. Voor het eerste deelgebied van Post van Krayenhoff is een intentieovereenkomst afgesloten. De initiatiefnemer stelt op basis hiervan voor deelgebied 5 (het gronddepot) een stedenbouwkundig plan op hoofdlijnen op. Bij akkoord over dit plan zal een anterieure overeenkomst worden opgesteld. Hierna volgt de planontwikkeling voor de andere delen van de transformaties.

• Voor het Pionier-Bolsterrein is in 2021 een Woningbouwimpuls (WBI)-subsidie toegekend door het Rijk. Het Westerdreefkwartier met 136 woningen is inmiddels opgeleverd. De anterieure overeenkomst met Bolskwartier BV is in december getekend waarmee de bouw van 875 woningen contractueel mogelijk is gemaakt. De eerste omgevingsvergunning is aangevraagd voor 110 woningen en een zorgcentrum op het Bolsterrein. Voor dit project is een Startbouwimpuls subsidie toegekend. Een tweede vergunningsaanvraag volgt voor het jaareinde. Voor de Van Groningenkavel op het Pioniersterrein wordt een plan uitgewerkt ten behoeve van een tender in 2026. Met de ontwikkelaars in De Pionier wordt gesproken over integrale planvorming voor de verschillende blokken. In 2024 zijn plannen gemaakt voor de openbare ruimte en aanleg infrastructuur die de komende jaren gefaseerd in uitvoering komen.

05. Ontwikkelen van Spoorzone Hoofddorp
In de deelgebieden Stationskwartier en Graan voor Visch Zuid in Spoorzone Hoofddorp (hierna: Spoorzone) is de bouw van 6.500 - 10.000 woningen voorzien en is ruimte voor 11.000 arbeidsplaatsen, mede mogelijk gemaakt door de komst van de Noord/Zuidlijn. De stationsomgeving van Hoofddorp biedt unieke kansen om het te ontwikkelen tot een gemengd gebied met een mix van wonen, werken, leren, verblijven en recreëren. Daardoor ontstaat een aantrekkelijk stedelijk gebied. Station Hoofddorp zal zich met de komst van de metro ontwikkelen tot een multimodaal knooppunt waar dagelijks 40.000-50.000 reizigers in-, uit- of overstappen op metro, bus en trein. Dit jaar is de verkenning ten aanzien van verschillende varianten voor de multimodale knoop Hoofddorp afgerond.

In het voorjaar zijn alle reacties uit de participatiebijeenkomsten verwerkt en in september is het Ontwikkelkader door de gemeenteraad vastgesteld (11389829). Het Ontwikkelkader vormt de basis voor de ontwikkeling van de Spoorzone. Daarnaast biedt dit kader ook handvatten voor samenwerkingsafspraken met andere overheden en marktpartijen. In 2025 wordt gestart met de stedenbouwkundige plannen voor Graan voor Visch Zuid en Stationskwartier, beiden in samenwerking met een stedenbouwkundig bureau.

06. Ontwikkelen van Stadscentrum Hoofddorp
Met het programma Stadscentrum Hoofddorp willen we van het gebied tussen de Hoofdvaart en het station een aantrekkelijk een levendig stedelijk gebied maken waar werken, wonen, groen en voorzieningen met elkaar vermengen.

Hierbij focussen wij ons op de volgende subdoelen: aantrekkelijker, levendig, sociale structuur, groen en bereikbaarheid. Om deze doelen te bereiken, brengen wij de komende jaren samenhang aan in alle ontwikkelingen:

• Ruimtelijke maatregelen (integrale parkeeropgave, (ondergrondse) infrastructuur, energievoorziening);

• Hyde Park (woningbouw door diverse ontwikkelaars);

• Stadspark (woningen op Emmaschoollocatie);

• Raadhuisplein en omgeving (Raadhuisplein en ondergrondse infrastructuur inclusief WKO (Warmte Koude opslag), gemeentehuis, fietsparkeren voorzetgebouw, SEM, parkeren Centrumzicht en Parkzicht, diverse initiatieven;

• Binnenweg en omgeving;

• Winkelgebied (woningbouw TROM, Concourslaan, Wereldhave);

• Interim beheer (fysieke aanpassingen om ontwikkelingen mogelijk te maken en maatregelen om het centrum leefbaar en veilig te houden).

Eind 2023 is de Visie Stadscentrum Hoofddorp 2040 ‘Van dorpshart naar stadscentrum’ vastgesteld (8414059). We hebben deze visie gebruikt voor het beoordelen van nieuwe ontwikkelingen en initiatieven. Daarnaast spelen er nog verschillende kleine initiatieven in verschillende stadia van planvorming en betrokkenheid.

07. Nieuw perspectief voor Rijsenhout
In de Uitvoeringsagenda NOVEX Schipholregio (december 2023) hebben Rijk, provincie en gemeente de ambitie opgenomen om in Rijsenhout 400 woningen te realiseren en de leefbaarheid te vergroten. Door het schrappen van de reservering voor de Tweede Kaagbaan en de bereidheid van het Rijk om woningen te laten realiseren in LIB-4 gebied, is er nieuw perspectief voor Rijsenhout ontstaan.

Naar aanleiding hiervan stelt de gemeente een gebiedsperspectief op. Dit is een uitwerking van het Ruimtelijke Kader Rijsenhout (vastgesteld in 2011) en de Ruimtelijk Economisch Visie Rijsenhout (vastgesteld in 2018).
Met de bouw van de woningen verbetert het draagvlak voor voorzieningen, worden kassen opgeruimd, verbeteren we de doorstroom op de woningmarkt en vergroten wij de groen- en waterstructuur. Dit project is deels gelegen op de groene en recreatieve verbinding tussen Westeinderplas en PARK21.
De nieuwe woningen worden gebouwd volgens de principes van geluidadaptief bouwen. Een deel van de woningen zal een zogenaamd living lab zijn. In het living lab wordt nader onderzoek gedaan naar de effecten van het geluidadaptief bouwen op de gezondheid van de bewoners. Met grondeigenaar en ontwikkelaar Timpaan is in het najaar van 2024 een intentieovereenkomst aangegaan en wordt onderzocht of het living lab hier gerealiseerd kan worden.