Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

Vanuit onze gemeentelijke verantwoordelijkheid voor de zorg voor jeugd, volwassenen en ouderen werken wij in nauwe samenwerking met maatschappelijke partners aan een optimaal vraaggericht en preventief aanbod. De nadruk op vroegsignalering en preventie in het lokale veld is een belangrijk speerpunt met als doel de gezondheid te bevorderen en het beroep op (zwaardere) zorg te verminderen. Gezondheid maakt een integraal onderdeel uit van het sociaal domein en de sociale basis in het bijzonder. Dit doen we door het versterken van wijken en kernen met gericht aanbod van praktische en lichte ondersteuning - maar ook door mensen te activeren. Zo ontstaan wijken waar genoeg te doen is, waar inwoners betrokken zijn bij elkaar, mee kunnen doen en zich prettig voelen. Voor preventie is het daarnaast belangrijk om de samenwerking tussen de partners in de sociale basis en de eerstelijnszorg wijkgericht vorm te geven en verder te versterken. We hebben de ambitie dat wij inwoners eerder en sneller, meer in de buurt en met lichtere vormen van ondersteuning kunnen bijstaan, zodat zij minder een beroep hoeven te doen op zwaardere zorg. De sociale basis vormt het fundament van de samenleving in Haarlemmermeer met een focus op zelfredzaamheid, meedoen en preventie.

Activiteiten

Toelichting

01. Het bieden van preventieve opvoed- en opgroeiondersteuning

Vanuit het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) zijn in 2024 veel ouders geholpen met hun vragen rondom opvoeden en opgroeien. Naast het bereiken van ouders via telefonische consulten en huisbezoeken zijn er ook webinars georganiseerd. In 2024 waren dit vier webinars die door honderden ouders zijn bezocht. Het CJG werkte ook in 2024 nauw samen met schoolcoaches, leerplicht en de jeugdgezondheidszorg om samen gespecialiseerde zorg in te schakelen. Ook heeft het CJG ruimte geboden voor ontmoeting, inspiratie en kennisuitwisseling tussen bij de jeugd betrokken partners. Daarbij is de gemeente in 2024 blijven inzetten op vrij toegankelijke opvoedondersteuning met een veelheid aan verschillende activiteiten die aansluiten op vragen die onder onze inwoners leven. Wij hebben bijvoorbeeld extra ingezet op de mentale gezondheid van jongeren door de inzet van Jongeren ervarings coaches, waarbij een jongere wordt gematcht met een vrijwilliger die hetzelfde heeft meegemaakt. Ook hebben wij de sociale vaardigheidstrainingen voor basisschoolkinderen uitgebreid. Dit vrij toegankelijke aanbod werd uitgevoerd door diverse uitvoeringspartners. Ook de GGD is een belangrijke partner in de opvoed- en opgroeiondersteuning. Zij zijn in 2024 een nieuwe pilot gestart, waarbij zij het succesvolle programma ‘Stevig ouderschap’ hebben uitgebreid tot de leeftijdsgroep tot en met zes jaar.

02. Zorg dragen voor publieke gezondheidszorg

In 2024 werd de gezondheidsmonitor jeugd opgeleverd, hieruit bleek dat onverminderd aandacht voor de mentale gezondheid van onze jeugd nodig is. Deze input hebben wij meegenomen in de Opgroeien in een Kansrijke Omgeving (OKO) aanpak, onze preventieve aanpak ter verbetering van het mentaal welbevinden bij jongeren en die risicogedrag (zoals middelengebruik) tegengaat. Naast het monitoren van de gezondheid van onze inwoners, voerde GGD Kennemerland in 2024 veel taken op het gebied van publieke gezondheid voor ons uit, zoals de jeugdgezondheidszorg en vaccinaties, advisering en hulp wat betreft seksuele gezondheid en infectieziektenbestrijding.

We hebben in 2024 binnen het programma gezond, actief en veilig leven voor alle inwoners in Haarlemmermeer uitvoering gegeven aan de opgaven Integraal Zorg Akkoord (IZA) en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). In samenwerking met diverse zorg- en welzijnsorganisaties hebben we belangrijke stappen gezet in de richting van een gezond, actief en vitaal Haarlemmermeer en in de transitie van zorg naar gezondheid. Vanuit het programma zijn diverse projecten en activiteiten gestimuleerd en bekostigd die bijdragen aan het verminderen of voorkomen van gezondheidsachterstanden in de gebieden waar we de meeste problemen signaleren. Voorbeelden hiervan zijn ontmoetingsbijeenkomsten, informatiebijeenkomsten en interventies rondom gezondheid en terugdringen van gezondheidsachterstanden en sport- en beweegaanbod voor inwoners met een migratieachtergrond. In 2024 zijn alle vijf de ketenaanpakken zoals deze genoemd worden in het GALA gestart, in uitvoering en/of doorontwikkeld. Voorbeelden zijn Gezonde Start en Kind naar Gezonder Gewicht. Een andere mijlpaal was de kick-off positieve gezondheid en daaropvolgende reeks trainingen voor professionals van zorg- en welzijnsorganisaties en van de gemeente. Daarmee zijn professionals bewuster gemaakt van de breedte van het begrip gezondheid, de wijze waarop deze gestimuleerd kan worden én hoe de inwoner daarin maximale eigen regie kan voeren. In 2024 hebben we een eerste aanzet gedaan voor het inrichten van de monitoring en evaluatie van het programma, die we in 2025 verder zullen ontwikkelen. We zien dat de samenwerkingsstructuur zorg en welzijn zich in 2024 verder heeft ontwikkeld ten opzichte van 2023 door onze inspanningen en die van onze zorg- en welzijnspartners, waardoor we samen de stap hebben kunnen zetten van planvorming naar uitvoering.

03. Zorg dragen voor collectieve preventie

In 2024 hebben we onze inzet op ‘de gezonde school’ voortgezet. Twintig scholen in Haarlemmermeer hebben ondersteuning gekregen om structureel aandacht te besteden aan gezondheid en preventie. Daarnaast hebben twaalf scholen in Haarlemmermeer ondersteuning gekregen bij het aanvragen van een landelijke gezonde school subsidie. Naast mentale gezondheid zijn mediagebruik, sociale veiligheid en middelengebruik (inclusief vapen) belangrijke thema’s geweest. Op het gebied van mentale gezondheid en middelengebruik zijn we in samenwerking met Prezens en Brijder Jeugd verdergegaan met het organiseren van een breed aanbod aan interventies, vaak preventief van aard. Hierbij zoeken wij in toenemende mate de samenwerking op met andere (vrijwilligers)organisaties in het sociaal domein, om zo veel mogelijk inwoners te bereiken die gebaat zijn bij het aanbod.
Ook hebben we in 2024 samengewerkt met de GGD in het regionale project huidkankerpreventie. Naast een publiekscampagne voor bewustwording, zijn er in het zonseizoen op vijftien plekken uitgiftevoorzieningen voor gratis zonnebrandcrème geplaatst.
In 2024 hebben we een nieuwe subsidieregeling voor de Automatische Externe Defibrillatoren (AED's) vastgesteld. Per 1 januari kan er ook subsidie worden aangevraagd voor de aanschaf van een AED en kunnen naast dorps- en wijkraden ook vrijwilligersorganisaties, sportverenigingen en geloofsgemeenschappen subsidie ontvangen voor het organiseren van een training in het gebruik van AED's.

04. Zorg dragen voor zorg- en ondersteuning van ouderen

We hebben verschillende acties ondernomen met een preventieve werking. In de aanpak tegen eenzaamheid hebben we voor de week van de ontmoeting activiteiten ondersteund die gericht zijn op het verminderen van eenzaamheid onder ouderen. Getrainde vrijwilligers hebben preventieve huisbezoeken afgelegd bij inwoners die 80 jaar zijn geworden om hen attent te maken op het beschikbare aanbod. In 2024 is de ‘Thematafel Ouderen’ voortgezet, de overlegstructuur die voortvloeit uit het IZA . We hebben de lopende initiatieven in kaart gebracht en hebben verbindingen tot stand gebracht tussen organisaties. Daarnaast hebben we onderzocht wat we gezamenlijk kunnen oppakken rondom ‘gezond ouder worden’ en ‘wijkgericht werken’.

We hebben een start gemaakt met het project ‘Dementievriendelijk Badhoevedorp: een betekenisvolle daginvulling voor iedereen’. In dit project doen we onderzoek in Badhoevedorp naar de behoeften van mensen met dementie en hun naasten. Op basis van deze bevindingen maken we een plan om het aanbod aan dagactiviteiten te verbeteren. Door het uitvoeren van dit plan en het delen van de resultaten willen we komen tot een aantrekkelijker en toegankelijker aanbod voor mensen met dementie dat aansluit bij de behoeften.

05. Zorg dragen voor openbare geestelijke gezondheidszorg

De Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) activiteiten richten zich met name op preventie en toeleiding van inwoners met psychische en psychiatrische problemen. In Haarlemmermeer voert de GGD de zorgcoördinatie uit voor kwetsbare personen en risicogroepen van deze doelgroep. In aanvulling hierop zorgt GGZ inGeest voor de bemoeizorg voor inwoners met een psychische kwetsbaarheid. Dit doen zij door het inzetten van een sociaal psychiatrisch verpleegkundige. Aan de gemeenten in Zuid Kennemerland, IJmond en Haarlemmermeer is door ZonMW eind 2024 een subsidie toegekend om de bemoeizorg te versterken inzake de complexe casuïstiek en zorgmijdende inwoners met een verslavingsprobleem. Hierdoor kunnen we vanaf 2025 meer capaciteit inzetten voor deze doelgroep.

Wij hebben verschillende initiatieven opgezet om de mentale gezondheid van jongeren te ondersteunen en suïcidepreventie te bevorderen. Zo lanceerden we de campagne ‘Hey, het is oké’ om gesprekken over mentale problemen zoals somberheid en stress te stimuleren. Daarnaast brachten we het rondreizende kunstproject ‘Stille Strijd’ naar onze gemeente om het taboe op zelfdoding onder jongeren te doorbreken. Ook organiseerden we de expositie ‘KIND VAN’, die aandacht vraagt voor kinderen met ouders met psychische of verslavingsproblemen. Met deze acties willen we het stigma rond mentale gezondheid verminderen en jongeren aanmoedigen om hulp te zoeken.

06. Bieden van informatie en advies en lichte begeleiding

Op het gebied van ondersteuning van inwoners in een kwetsbare situatie werkten wij met MeerWaarde en ketenpartners. MeerWaarde is alliantiepartner in het kader van Meer Voor Elkaar (partners in sociaal domein), de aanpak van eenzaamheid, de Regenboogagenda, het Lokaal Sportakkoord en Welzijn op Recept. We faciliteerden Humanitas in het op locatie beschikbaar stellen van vrijwilligers die hielpen bij de thuisadministratie. Humanitas en SchuldHulpMaatje boden verder ook individuele hulp aan via huisbezoeken door vrijwilligers. Daarnaast boden vrijwilligers hulp in het inloopspreekuur van de samenwerkende zelforganisaties voor inwoners met een migratieachtergrond (Stichting Maatschappelijke ondersteuning Migranten en Stichting Islamitisch Sociaal Cultureel Centrum Haarlemmermeer). Voor diverse vrijwilligersorganisaties biedt Maatvast faciliteiten, zodat zij op locatie hun hulp kunnen bieden aan individuele inwoners. Medewerkers van Maatvast bieden ondersteuning en verwijzen ook door bij vragen van bezoekers.