Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

Het doel is dat inwoners zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. Voor sommige inwoners is zelfstandig thuis wonen op een gegeven moment niet meer mogelijk. Als volwassenen permanent niet meer thuis kunnen wonen en in een instelling moeten worden opgenomen, vallen zij onder de Wet langdurige zorg (Wlz).

Op het gebied van de jeugdhulp zorgen we voor een dekkend en kwalitatief aanbod voor residentiële hulp. We versterken de kracht van ouders, jeugdigen en hun sociale omgeving door opvoedprogramma's en het versterken van respijtzorg. Ons uitgangspunt is om de residentiële hulp zoveel als mogelijk af te bouwen en kleinschalige gezinsgerichte woonvormen en intensieve ambulante hulp te versterken. Want als hulp met verblijf noodzakelijk is, heeft opvang in een kleinschalige gezinsgerichte woonvormen (zoals pleegzorg of een gezinshuis) altijd de voorkeur boven verblijf en behandeling in een instelling. Voor de continuïteit van zorg aan jeugdigen die volwassen worden, besteden we specifiek aandacht aan jeugdigen die na een verblijf in een residentiële instelling terugkeren naar Haarlemmermeer.

In 2022 is de inkoop gestart van zorg in 2023. Ook in de nieuwe inkoopperiode zijn de doelstellingen in het sociaal domein leidend. De ervaringen die we tot nu toe hebben opgedaan, hebben ook input gegeven aan de nieuwe aanbestedingen voor de Jeugdwet (gunning per 1 januari 2023) en voor de Wmo (gunning per 1 juli 2023.)

De gemeente Haarlem is als centrumgemeente verantwoordelijk voor maatschappelijke opvang en beschermd wonen voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Vanaf 2022 zijn gemeenten al verplicht samen beslissingen te nemen over beschermd wonen. Wij zijn zelf verantwoordelijk voor het voorkomen van dakloosheid, het ondersteunen van maatschappelijk herstel en goede nazorg bij uitstroom uit intramurale voorzieningen.

Activiteiten

Toelichting

01. Voorzien in pleegzorg en gezinshuizen

In 2022 is door middel van de aanbesteding Jeugdhulp een dekkend aanbod verkregen voor jeugdigen die (tijdelijk) niet thuis kunnen wonen. Dit door het gezinsgerichte aanbod te verbeteren, zoals bij een pleeggezin of een gezinshuis. Gezinshuizen zijn bedoeld voor jeugdigen met vaak meerdere en ingewikkelde problemen. In een gezinshuis woont een maximaal aantal jeugdigen samen met een of beide betaalde opvoedouder(s), die voor verzorging, opvoeding en behandeling zorgen. Er zijn verschillende vormen van pleegzorg: voor korte of voor langere tijd, zeven dagen per week of een dag(deel) per week, voor weekenden en vakanties of tijdens crisissituaties. In 2022 hebben pleegouders volgens contract de begeleiding en ondersteuning gekregen die zij nodig hebben van de pleegzorgaanbieder. Als gemeente hebben we de wervingsactiviteiten voor pleeggezinnen ondersteund die gezamenlijk door de aanbieders worden georganiseerd.

02. Bieden van residentiële hulp of behandeling

Ons uitgangspunt is dat kinderen die (tijdelijk) niet thuis kunnen wonen, zo veel mogelijk in een ‘zo thuis als mogelijke‘ woonvorm worden opgevangen. Daarin past de ambitie om kleinschalige woonvoorzieningen en intensieve ambulante jeugdhulp te ontwikkelen in samenspraak met zeven andere jeugdzorgregio’s, aanbieders, GI’s en de samenwerkingsverbanden voortgezet onderwijs in Noord-Holland voor de meest kwetsbare jeugdigen. Ons Regionaal Expertteam heeft eenmaal een beroep gedaan op het Bovenregionaal Expertteam Noord Holland voor een casus met meervoudige complexe problematiek. Dit team heeft expertise die niet door Haarlemmermeer geleverd kan worden. Dit netwerk fungeert als vangnet voor gemeenten.

03. Voorzien in gesloten jeugdhulp

Gesloten jeugdhulp is een zeer intensieve vorm van gespecialiseerde jeugdhulp waarbij de vrijheden van de jeugdige kunnen worden ingeperkt, om te voorkomen dat de jeugdige zich onttrekt of onttrokken wordt aan de hulp die hij nodig heeft. Het heeft als doel jeugdigen met ernstige gedragsproblemen te behandelen en dusdanige gedragsverandering te bewerkstelligen dat de jeugdige weer kan deelnemen aan de maatschappij. Al enkele jaren neemt het aantal jeugdigen in gesloten jeugdhulp landelijk af. Daardoor wordt meer ingezet op kleinschalige voorzieningen. Deze transformatie wordt mede vormgegeven in samenwerking met negen andere jeugdzorgregio’s in Noord-Holland, de aanbieders en de samenwerkingsverbanden van het voortgezet onderwijs. Sinds medio 2022 is de gesloten JeugdzorgPlus instelling de Koppeling opgeheven. Van deze voorziening maakte slechte enkele jongeren uit Haarlemmermeer gebruik. De jongeren zijn herplaatst naar een kleinschalige woonvoorziening in de regio IJmond. Onze jeugdzorgregio zit al een aantal jaar onder het landelijke gemiddelde wat betreft het aantal jeugdigen in een gesloten instelling.

04. Laten uitvoeren van beschermd wonen en maatschappelijke opvang

Het Rijk heeft de intentie de middelen voor Beschermd Wonen (BW) op basis van een nieuw verdeelmodel uit te keren aan alle gemeenten in plaats van alleen aan de centrumgemeenten. Eind 2021 heeft de raad ingestemd met de oprichting van het Gemeenschappelijk Orgaan Beschermd Wonen (GO BW) Zuid-Kennemerland, IJmond en Haarlemmermeer (2021.0003060). In juni 2022 is bekend geworden dat deze doordecentralisatie is uitgesteld naar 1 januari 2024. Vanwege het uitstellen van de wettelijke doordecentralisatie zal het GO BW pas per 1 januari 2024 van start gaan. Dit vraagt een aantal aanpassingen in de samenwerkings-overeenkomst. Ook zijn aanpassingen nodig in de ontwerpbegroting die in 2022 is opgesteld (2022.0000698). De nodige aanpassingen worden in 2023 aan de raad voorgelegd.

Daarnaast is in 2022 het proces van de inkoop van BW en maatschappelijke opvang (MO) gestart. Op basis van het selectiedocument zijn de aanbieders geselecteerd en hebben de eerste dialogen plaatsgevonden. Voor 2022 kunnen we de volgende activiteiten noemen voor beschermd wonen en maatschappelijke opvang:

• De druk op de maatschappelijke opvang voor dakloze inwoners en de vraag om advies en ondersteuning bij dreigende dakloosheid was onverminderd hoog. Het betrof hier 382 meldingen tegen 336 in 2021. In het pand aan de Etta Palmstraat zijn 16 dakloze inwoners opgevangen op basis van een Wmo-beschikking. In 2021 waren dat er 13. De kosten voor onze gemeente zijn aanzienlijk lager dan opvang in een hotel of vakantiepark. Dakloze inwoners met psychische of psychosociale problematiek worden opgevangen door de centrumgemeente Haarlem.

• Ook konden 19 inwoners met de Opstapregeling vanuit onder andere beschermd wonen en de maatschappelijke opvang uitstromen naar een zelfstandige woning met ambulante begeleiding. Met de partners van de samenwerkingsovereenkomst is uitgewerkt hoe we kunnen omgaan met schrijnende situaties van inwoners. Het gaat om inwoners die de beste mogelijkheden voor herstel hebben in Haarlemmermeer, maar nu niet in aanmerking komen voor de Opstapregeling, omdat ze onvoldoende regiobinding hebben. Als de samenwerkingspartijen akkoord gaan wordt dit in 2023 geïmplementeerd.

• De nieuwe woonvorm uit 2021 aan de Mastbos loopt goed. In de loop van 2022 is het aantal jongvolwassenen dat hier woont met begeleiding uitgebreid naar het maximum aantal van 12.

• Met het veldwerk op Schiphol wordt de sociale problematiek van daklozen en mensen met verward gedrag aangepakt.

• We zijn van start gegaan met de voorbereiding van lokaal beleid en uitvoeringsprogramma voor BW. In 2023 wordt dit aan de raad voorgelegd. Daarnaast is samen met GGZ-ingeest, MeerWaarde en ervaringsdeskundigen de pilot “GGZ in de wijk” voorbereid, om de wijken en kernen beter toegankelijk te maken voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. De pilot start in 2023.

05. Kortdurend verblijf organiseren

Wij hebben bij een aantal zorgaanbieders logeeropvang (respijtzorg) beschikbaar gesteld voor jeugdigen en volwassenen met beperkingen die nog thuis wonen. Hierdoor kunnen mantelzorgers tijdelijk ontlast worden, waardoor zij uiteindelijk hun mantelzorgtaken langer vol kunnen houden.

Ook is kortdurend verblijf op grond van de Jeugdwet opnieuw aanbesteed om voor 2023 en verder een kwalitatief en dekkend ondersteuningsaanbod te hebben.