Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

Inwoners die er met hulp van het eigen netwerk niet (meer) in slagen zelfstandig thuis te wonen, zowel jeugdigen als volwassenen, kunnen een beroep doen op ondersteuning thuis. De ondersteuning thuis is gericht op volwassenen, gezinnen met kinderen en jeugdigen die problemen hebben van specifieke medische, gedragswetenschappelijke, psychiatrische, psychosociale of paramedische aard. De ondersteuning bieden wij zoveel mogelijk thuis of in de buurt aan. Doel is dat inwoners, ondanks eventuele problemen of beperkingen, zo lang mogelijk zelfstandig deelnemen aan de samenleving en de regie over hun eigen leven kunnen behouden.

Als gemeente zijn we ook verantwoordelijk voor jeugdhulp, inclusief gedwongen jeugdhulp, zoals jeugdbescherming (JB) en jeugdreclassering (JR). Onze taak daarbij is kinderen, zowel fysiek als geestelijk, veiligheid te bieden wanneer ouders dat niet (voldoende) doen. Dit gebeurt binnen verschillende schakels in de keten, te beginnen bij preventie. Gedwongen jeugdhulp mag alleen ingezet worden na een besluit van de kinderrechter en wordt alleen uitgevoerd door instellingen die daartoe gecerti€ceerd zijn.

Activiteiten

Toelichting

01. Bieden van ondersteuning thuis

Ondersteuning thuis betreft hulp en ondersteuning bij het dagelijks leven, met als doel dat iemand zo lang mogelijk zelfstandig, dan wel bij ouder(s)/gezin, thuis kan blijven wonen en zo lang mogelijk mee kan blijven doen aan de samenleving. Als gemeente zorgen we voor een kwalitatief en dekkend hulpaanbod.

In 2020 is ingezet op het voortzetten van zorg en ondersteuning binnen de geldende coronamaatregelen. Als gevolg van de coronamaatregelen is de zorg met name in het tweede kwartaal voor Wmo minder en voor Jeugd en Wmo anders ingezet. Zorg en ondersteuning zijn veelal digitaal en op afstand ingezet.

Voor de Wmo geldt dat in 2020 één van de gecontracteerde aanbieders voor het leveren en onderhouden van Wmo hulpmiddelen failliet is gegaan. De hulpmiddelen, en bijbehorende dienstverlening, zijn per 1 september overgenomen door de twee overige gecontracteerde aanbieders. Vanuit de tussentijdse instroommogelijkheid van de aanbesteding zijn acht nieuwe zorgaanbieders gecontracteerd voor verschillende vormen van zorg en ondersteuning. Voor de Jeugdhulp geldt dat in 2020 de trajecten langer duurden en uitstroom achterblijft wat leidt tot stijgende kosten.

Sinds half 2018 is in Haarlemmermeer gestart met de pilot POH GGZ (Praktijk Ondersteuner Huisarts - Geestelijke GezondheidsZorg) Jeugd bij de huisartsen. Deze pilot bestaat uit de inzet van praktijkondersteuners GGZ jeugd in de huisartspraktijken, aangesloten bij Stichting Gezondheidscentra Haarlemmermeer (SGH) en Zorgroep Haarlemmermeer (ZH). Uit rapportages van de huisartsen blijkt dat in 2020 door de inzet van de POH jeugd GGZ in Haarlemmermeer in het derde kwartaal 25% van de gevallen de klachten bij jeugdigen waren opgelost. Op basis hiervan kan geconcludeerd dat er sprake is van een dempend effect op de kosten, een exact bedrag is echter niet te geven. Er is sprake van een structurele inzet van POH-ers jeugd GGZ in Haarlemmermeer.

Het project ‘Hestia’ heeft als doel om met gerichte aandacht van gemeente en professionals kwetsbare gezinnen integraal te ondersteunen en tegelijkertijd effectiever en daarmee kostenbesparend te werken. In de meest urgente gevallen gaat het om een relatief klein aantal gezinnen, met een hoog zorggebruik (en hoge zorgkosten), die vaak al bekend zijn bij één of meer hulpverleners. In 2020 is met de maatwerk methode voor vijf gezinnen een doorbraak gerealiseerd. In 2021 wordt de aanpak verder doorontwikkeld.

02. Bieden van groepsondersteuning en vervoer

Onder groepsondersteuning valt zowel dagbesteding als dagbehandeling (alleen voor jeugd). Wanneer jeugdigen of volwassenen niet zelfstandig kunnen reizen naar de dagbesteding of dagbehandeling, of waarvan ouders of het netwerk dit ook niet kunnen, kan vervoer worden ingezet.

In 2020 hebben we vooral ingezet op het voortzetten van zorg en ondersteuning binnen de geldende coronamaatregelen. Tijdens de eerste lockdown periode waren bijna alle dagbestedingslocaties gesloten. De ondersteuning is digitaal en op afstand voortgezet. Vanaf juni is de dagbesteding weer fysiek gestart binnen de geldende richtlijnen. Hierdoor kunnen wel minder dagdelen per cliënt worden geboden. Dit is zoveel als mogelijk gecompenseerd door zorg op afstand, vanuit de Wmo onder andere met behulp van inzet van de Compaan (ouderentablet).

RegioRijder voerde het Wmo- en leerlingenvervoer uit voor acht gemeenten. In 2020 fluctueerde het vervoer, door de coronamaatregelen, enorm. Het Wmo-vervoer lag vrijwel stil in de eerste lockdown, daarna herstelde het zich tot maximaal 60% van de omvang van januari 2020. Het leerlingenvervoer heeft van half maart tot 11 mei volledig stilgelegen en was per 1 juni weer volledig actief. Volgens landelijke afspraken is het vervoer voor de periode van maart tot en met augustus voor 80% doorbetaald. Voor de periode van september tot en met december is de doorbetaling afgeschaald naar 70%. Naast aandacht voor operationele zaken is dit jaar veel aandacht gegeven aan sturen op kritieke prestatie indicatoren (KPI's) en werken aan strategische partnerschappen met regiecentrale en vervoerders. In september is met onze bijdrage een landelijk platform opdrachtgevers doelgroepenvervoer opgericht dat ressorteert onder de VNG. We delen kennis en behartigen onze belangen richting betrokken partijen, waaronder brancheorganisaties.

03. Laten uitvoeren van jeugdbescherming en jeugdreclassering

De jeugdbeschermings- en jeugdreclasseringsketen is erg in beweging. In 2019 is een voorzichtige start gemaakt met een ontwikkelagenda om te komen tot een meer effectieve jeugdbeschermingsketen. Daarnaast hebben de Gecertificeerde Instellingen (GI’s) die uitvoering geven aan de jeugdbeschermings- en jeugdreclasseringsmaatregelen aangegeven dat zij onvoldoende capaciteit en financiering hebben om hun taken uit te kunnen voeren.

De Inspecties hebben halverwege 2020 een voortgangsrapportage gepubliceerd (‘Kwetsbare kinderen onvoldoende beschermd’) waaruit bleek dat veel kinderen geen vaste jeugdbeschermer hebben en te lang moeten wachten op passende hulp. Een onorthodoxe aanpak is landelijk geïnitieerd. In Haarlemmermeer zijn er geen kinderen die hiervoor in aanmerking komen maar om tijdig te kunnen anticiperen op knelpunten zijn bestaande afspraken aangescherpt en wordt er continue gemonitord.

In 2021 lopen de contracten met de (vier gecontracteerde) GI’s af. Ter voorbereiding op de aanbesteding is in 2020 onderzoek uitgezet naar de kwaliteit van het gezinsgericht werken en de werklast en tarieven van de vier GI’s. Begin 2021 wordt het onderzoek opgeleverd. Daarnaast heeft één van onze GI’s een Early Warning bij de accounthoudende regio (Amsterdam-Amstelland) afgegeven. Het instrument Early Warning is (door VNG, Rijk en brancheorganisaties) ontwikkeld om tijdig een verslechterende financiële positie te herkennen en deze met de gemeenten die de betreffende GI hebben ingekocht, te bespreken. In samenwerking met andere gemeenten is met de betreffende GI de financiële situatie in kaart gebracht. Bij de nieuwe aanbesteding moeten we rekening houden met de indexering van tarieven.

04. Veilig Thuis organiseren

In 2020 is Veilig Thuis qua bedrijfsvoering (financieel/personeel) ondergebracht bij de VRK. De inhoudelijke aansturing blijft bij de stuurgroep Veilig Thuis.

Eind 2020 hebben de colleges de regiovisie ‘Verbinden en versterken in de aanpak van huiselijk geweld, 2020-2024' ter vaststelling aan de gemeenteraden aangeboden.

In het kader van het programma Geweld Hoort Nergens Thuis is in 2020 een nieuwe regionale projectleider aangesteld die het actieprogramma behorend bij de regiovisie in 2021 verder gaat uitwerken en samen met de partners tot uitvoering gaat brengen.

Alle medewerkers van het Centrum voor Jeugd en Gezin en het Meer-team zijn getraind op het herkennen en signaleren van relationeel geweld onder andere ook middels het toepassen van de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Andere gemeentelijke teams die contacten met inwoners onderhouden worden momenteel ook getraind. Door de coronamaatregelen is een aantal trainingen wel uitgesteld. Deze worden in 2021 opgepakt.

Op regionaal niveau zijn bij alle partnerorganisaties aandachtsfunctionarissen geworven. De aandachtsfunctionarissen van de gemeentelijke teams in Haarlemmermeer komen regelmatig samen om relationeel geweld en kindermishandling goed onder de aandacht te houden.

In 2020 zijn verdere voorbereidingen gedaan om te komen tot een integrale, samenhangende crisisaanpak. De besluitvorming hierover is voorzien in het eerste kwartaal 2021.

05. Het Meer-team: partner voor professional

Het Meer-team is een tweedelijns-organisatie voor ondersteuning van professionals bij problematiek in huishoudens op meerdere leefgebieden wanneer er een procesregisseur nodig is, de hulpverlening stagneert of maatwerkoplossingen nodig zijn. De meerwaarde van het Meer-team zit vooral in het meedenken met professionals en de procesregierol, en daarbij in onorthodoxe en duurzame oplossingen. Ook voert het Meer-team veiligheidsregie bij zaken die door Veilig Thuis, de Integrale Crisisdienst of een gecertificeerde instelling worden gemeld. Deze veiligheidsregie betekent in de praktijk dat het Meer-team casusregie is gaan voeren bij zaken waarbij onveiligheid speelt maar die niet vastgelopen zijn. Dit is geen gewenste ontwikkeling en vraagt om evaluatie die medio 2021 plaats zal gaan vinden.

De coronacrisis heeft de nodige aandacht gevraagd om onze dienstverlening naar professionals en inwoners door te kunnen laten gaan. In 2020 zijn samenwerkingsafspraken met ketenpartners waar nodig opnieuw vastgesteld. In 2020 heeft het Meer-team geparticipeerd in het project Hestia, onder begeleiding van Instituut Publieke Waarde (IPW). Er is gestart met het toepassen van een methode om maatwerk mogelijk te maken (en te legitimeren). Hiertoe zijn medewerkers van het Meer-team als actieonderzoeker getraind. In 2021 worden alle consulenten van het Meer-team getraind om deze methode toe te kunnen passen en wordt de aanpak verder doorontwikkeld.