Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

Inwoners hebben recht op een bestaansminimum. Het is aan de overheid om daarin te voorzien als inwoners hier (tijdelijk) niet zelf toe in staat zijn. Dit is vastgelegd in de Participatiewet. Een uitkering wordt verstrekt als een inwoner niet beschikt over (voldoende) middelen om in de noodzakelijke kosten van het bestaan te kunnen voorzien. De Participatiewet is het vangnet binnen de sociale zekerheid. Tegenover deze rechten staan ook plichten. Wij handhaven die plichten, in nauwe samenhang met de mogelijkheden van inwoners om aan het werk te gaan (beleidsdoel C).

Activiteiten

Toelichting

01. Algemene bijstand voor levensonderhoud

Het aantal mensen dat een uitkering ontving is in 2024 voor het tweede jaar op rij gestegen. In Haarlemmermeer is het aandeel huishoudens met een bijstandsuitkering 3,1%. Dit percentage zit wel onder het landelijk gemiddelde van 4,7%. Bij de aanvraag is er oog en aandacht voor de omstandigheden van onze inwoners. Indien noodzakelijk verstrekken we voorschotten om te voorkomen dat er bijvoorbeeld schulden ontstaan. Inwoners wijzen we op de mogelijkheid van het aanvragen van bijzondere bijstand en informeren we over andere mogelijkheden van (landelijke) financiële ondersteuning en de mogelijkheid van schuldhulpverlening. In november is een nieuw digitaal portaal voor inwoners in gebruik genomen. Via dit portaal kunnen zij eenvoudig een uitkering aanvragen. Als zij dat willen, kunnen ze hierbij hulp krijgen van cliëntondersteuners of onze maatschappelijke partners.

02. Aanvullende inkomensondersteuning vanuit bijzondere bijstand en minimabeleid

Wij stimuleren en ondersteunen inwoners met een minimuminkomen om deel te nemen aan voorzieningen die gericht zijn op maatschappelijke participatie. Een middel hiervoor is het verstrekken van bijzondere bijstand en minimaregelingen. Om de toegang tot onze inkomensondersteunende regelingen zo eenvoudig mogelijk te maken, werken we met de tool ‘Bereken uw recht’. In 2024 hebben wij een productcatalogus toegevoegd aan de tool om een duidelijk overzicht te geven waar inwoners inkomensondersteuning voor kunnen aanvragen. Door de toegang laagdrempelig te houden, willen wij het ‘niet-gebruik’ van onze inkomensondersteunende regelingen terugdringen.

Het is van groot belang dat kinderen zich kunnen ontwikkelen en mee kunnen doen in de samenleving, ook wanneer zij opgroeien in een huishouden met een laag inkomen of problematische schulden. Hiervoor hebben we het Kindpakket. Ouders kunnen een vergoeding aanvragen voor schoolkosten, bijles, sport, zwemmen of culturele activiteiten en een laptop voor school. Voor het Kindpakket hebben wij een samenwerking met Leergeld. De vrijwilligers van Leergeld controleren ook direct of de kinderen in aanmerking komen voor andere vergoedingen van Leergeld of hun samenwerkingspartners zoals Jarige Job.

Voor inwoners met een zorgbehoefte hebben we de collectieve aanvullende zorgverzekering (gemeentepolis). Voor inwoners met een inkomen tot 120% van de bijstandsnorm geven wij een korting op de maandelijkse premie die automatisch wordt verwerkt bij de zorgverzekeraar. In 2024 hebben wij voor het tweede jaar op rij goedbezochte inloopsspreekuren georganiseerd samen met de zorgverzekeraars die de gemeentepolis aanbieden.

Net als in voorgaande jaren hebben wij in 2024 de werkzaamheden uitgevoerd die voortvloeien uit de kinderopvangtoeslagenaffaire. Bij de gedupeerde inwoners van de toeslagenaffaire zijn we verantwoordelijk voor de brede ondersteuning en nazorg voor inwoners op basis van vijf leefgebieden: financiën, wonen, zorg, gezin en werk. Voor de kinderen en toeslagpartners van gedupeerde ouders bieden wij dezelfde brede ondersteuning aan. Daarnaast hebben we in 2024 huishoudens ondersteund waarvan het inkomen onder de armoedegrens valt door een samenloop van toeslagen en regelingen, beter bekend als de alleenverdienersproblematiek.

03. Handhaving en terugvordering

Zoals afgelopen jaren, hebben we in 2024 ons ingezet voor de bestrijding van oneigenlijk gebruik en misbruik van inkomensvoorzieningen. Dit doen we door inzet van handhaving, het verbeteren van de informatievoorziening en vroegtijdige opsporing van situaties waar de inlichtingenplicht wordt geschonden. Daarnaast vindt ‘aan de poort’ controle op rechtmatigheid plaats en wordt het uitkeringsbestand steekproefsgewijs en bij meldingen van vermoeden van fraude, gecontroleerd. Als er sprake is van terugvorderingen, dan denken we met de inwoner mee hoe er in de individuele situatie het beste voldaan kan worden aan de betalingsverplichtingen. Op deze manier bieden we zoveel mogelijk maatwerk en voorkomen we dat inwoners in de problemen komen met de gemaakte betalingsafspraken.

04. Bieden van schuldhulpverlening

Wij zijn verantwoordelijk voor het aanbieden van schuldhulpverlening aan onze inwoners. Het gaat daarbij niet alleen om hulp bij het wegnemen van de financiële problemen en problematische schulden, maar ook om het aanpakken van de oorzaken. In 2024 zijn 497 nieuwe meldingen binnengekomen en zijn in totaal 946 dossiers behandeld. De schuldhulpverleningtaken worden uitgevoerd door Verder (voormalig Plangroep). Met vroegsignalering en preventie willen we voorkomen dat inwoners een beroep moeten doen op schuldhulpverlening. Naar aanleiding van signalen van vaste lastenpartners (zoals woningcorporaties, waterschappen en zorgverzekeraars) over hardnekkige achterstanden van betalingen van inwoners, benaderen Stichting MeerWaarde en Verder deze inwoners om hulp aan te bieden. Sinds 1 januari 2024 is de Wettelijke schuldsanering gehalveerd van 36 maanden naar 18 maanden. Ook de Minnelijke schuldsanering Natuurlijke personen wordt aangepast op deze 18 maanden. In januari 2024 heeft de raad besloten (10178897) vanaf 2026 de onderdelen Intake, Stabilisatie en Nazorg van schuldhulpverlening zelf te gaan uitvoeren. Een projectteam is in het voorjaar van 2024 aan de slag gegaan met de voorbereidingen voor deze uitvoering.

Indicatoren

Figuur 17