Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

Voor sommige inwoners is zelfstandig thuis wonen op een gegeven moment niet meer mogelijk. We versterken de kracht van ouders, jeugdigen en hun sociale omgeving door opvoedprogramma's. Daarnaast bieden we kortdurend verblijf. Hierdoor kunnen mantelzorgers tijdelijk ontlast worden, waardoor zij uiteindelijk hun mantelzorgtaken langer kunnen volhouden. Of om de inwoner zelf tijdelijk uit de omgeving te halen om escalatie te voorkomen, waardoor hij uiteindelijk langer zelfstandig kan wonen. Het is van belang dat inwoners die (tijdelijk) niet thuis kunnen wonen, een zo thuis mogelijke plek krijgen om op te groeien of toe te werken naar zelfstandigheid. Voor jeugdigen heeft opvang in een gezinssituatie (zoals pleegzorg of een gezinshuis) altijd de voorkeur boven verblijf en behandeling in een instelling. Het uitgangspunt is jeugdhulp met verblijf zoveel mogelijk naar zorg thuis en deeltijdvarianten om te bouwen.

Soms vraagt een hulpvraag van een jeugdige meer expertise en zorg. We vinden het belangrijk dat jeugdigen in één keer de juiste zorg ontvangen en na een uithuisplaatsing niet opnieuw moeten verhuizen. We werken daarvoor op schaal van de provincie Noord-Holland (vanuit het bovenregionale plan 'Een Thuis voor Noordje') samen met aanbieders, gecerticeerde instellingen en Samenwerkingsverbanden voortgezet onderwijs om waar nodig jeugdhulp met verblijf kleinschaliger vorm te geven. We zorgen voor een dekkend hulpaanbod. Dit doen wij onder andere door het inkopen van zorg en ondersteuning bij zorgaanbieders. Voor het blijven doorgaan van zorg aan jeugdigen die volwassen worden, besteden we speciek aandacht aan jeugdigen die na verblijf in een instelling terugkeren naar Haarlemmermeer.

De gemeente Haarlem is op dit moment als centrumgemeente verantwoordelijk voor maatschappelijke opvang en beschermd wonen voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Wij zijn zelf verantwoordelijk voor het voorkomen van dakloosheid, het ondersteunen van maatschappelijk herstel en goede nazorg bij uitstroom uit instellingen. Als volwassenen permanent niet meer thuis kunnen wonen en in een instelling moeten worden opgenomen, vallen zij onder de Wet langdurige zorg (Wlz), die niet door de gemeente wordt uitgevoerd.

Activiteiten

Toelichting

01. Ontwikkeling kleinschalige woonvoorzieningen voor jeugdverblijf

Bij het ontwikkelen van de kleinschalige woonvoorzieningen (KWV’s) houden we vast aan de uitgangspunten die zijn beschreven in het bovenregionaal plan ‘Een thuis voor Noordje’. In september 2024 is in Vijfhuizen een KWV geopend door zorgaanbieder Prodeba met acht verblijfsplekken. We creëren een zo thuis mogelijke situatie voor Haarlemmermeerse jongeren die (tijdelijk) niet meer thuis kunnen wonen.

02. Voorbereiding om te voorzien in beschermd wonen (BW) binnen Haarlemmermeer

De bekostiging en uitvoering van beschermd wonen (BW) loopt op dit moment nog via centrumgemeenten. Het Rijk wil deze middelen geleidelijk gaan uitkeren aan alle gemeenten afzonderlijk, op basis van een nieuw verdeelmodel. Tegelijkertijd wordt het woonplaatsbeginsel BW ingevoerd, waardoor gemeenten financieel verantwoordelijk worden voor BW voor hun eigen inwoners. Deze ‘doordecentralisatie’ waarbij wordt ingezet op het zo lokaal en thuis mogelijk ondersteunen van inwoners is uitgesteld en staat nu gepland voor 2026. Met ingang van 2025 gaan we wel al de toegang tot beschermd wonen zelf uitvoeren. Samenwerking tussen gemeenten is gewenst en op een aantal punten ook verplicht. Vooruitlopend op de doordecentralisatie is daarom in januari 2024 het Gemeenschappelijk Orgaan Beschermd Wonen (GO BW) opgericht. In de Gemeenschappelijke Regeling (GR) bij het GO BW zijn samenwerkingsafspraken vastgelegd over beleid, organisatie, bekostiging en inkoop van (regionale) BW-voorzieningen (2021.0003060). In juli 2024 is samen met de regio de inkoop van BW en maatschappelijke opvang (MO) afgerond. In september hebben wij het uitvoeringsprogramma Opvang, Wonen en Herstel 2024-2027 vastgesteld (11304923). Hierin zijn ambities, doelstellingen en activiteiten voor Haarlemmermeer opgenomen voor BW en MO.

03. Voorbereiding om te voorzien in maatschappelijke opvang (MO)

De centrumgemeente Haarlem voert de maatschappelijke opvang (MO) voor onze gemeente uit. In Haarlemmermeer hebben we een kleinschalige locatie met negen opvangplekken in de Etta Palmstraat te Hoofddorp. Deze locatie is toegevoegd aan het aanbod van maatschappelijke opvang door Haarlem. Hiermee geven we invulling aan spreiding van kleinschaliger voorzieningen van maatschappelijke opvang in de regiogemeenten. Wij werken voor uitstroom uit voorzieningen (zowel MO als BW) met de Opstapregeling. Dit is een samenwerking tussen Ymere, een aantal zorgaanbieders en de gemeente. In de eerste twee jaren wordt ambulante begeleiding gericht op zelfstandig kunnen wonen geboden. Nadat dit traject succesvol is afgerond, krijgt de inwoner een huurcontract op eigen naam. We zien dat de uitstroom uit BW en MO goed op gang gekomen is dit jaar. Voor de Opstapregeling is het aantal aanmeldingen toegenomen van 40 in 2023 naar 57 in 2024. Het aantal toegewezen woningen is toegenomen van 29 naar 46.

04. Doorontwikkeling kortdurend verblijf organiseren (respijtzorg)

Wij hebben bij een aantal zorgaanbieders kortdurend verblijf (respijtzorg) beschikbaar gesteld voor jeugdigen en volwassenen met beperkingen die nog thuis wonen. Hierdoor worden mantelzorgers tijdelijk ontlast, waardoor zij uiteindelijk hun mantelzorgtaken langer kunnen volhouden. Er is de afgelopen jaren weinig gebruik gemaakt van kortdurend verblijf voor volwassenen. Wij hebben onderzoek gedaan naar de oorzaken hiervoor. Hier komt onder andere onbekendheid en beperkte beschikbaarheid van logeerbedden uit naar voren. Het onderzoek geeft aanleiding om (afspraken met aanbieders voor) kortdurend verblijf voor volwassenen in 2025 te verbeteren.