Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan?

Haarlemmermeer is volop in ontwikkeling. De huidige en toekomstige economische dynamiek in de gemeente en metropoolregio is groot. We zetten daarom in op een nieuwe economische koers die inspeelt op de kansen en uitdagingen van de toekomst. Een koers die flexibel is en aansluit op de ontwikkelingen en wensen van zowel ondernemers als hun klanten. Het doel van onze nieuwe koers is om de economie van Haarlemmermeer zo te ontwikkelen, dat deze niet alleen kwantitatief maar ook kwalitatief in de top vijf in Nederland staat (van ‘grijs groeien’ naar ‘groen ontwikkelen’). Om deze omslag te realiseren, focussen we op diversificatie, selectiviteit en kwaliteit. Met diversificatie zet de gemeente in op het aantrekken van bedrijven die uit andere sectoren komen dan de luchtvaart of logistiek, zoals de sectoren Life Sciences & Health/Pharma en ICT/datagedreven economie/robotisering. Selectiviteit heeft te maken met de toenemende schaarse ruimte, waardoor goede keuzes moeten worden gemaakt bij de ontwikkeling en gronduitgifte, alsmede het soort bedrijven dat de gemeente wil aantrekken. We sturen daarbij op de kwaliteit van de groei, zoals de maatschappelijke waarde en de kwaliteit van de banen die een bedrijf biedt. Thema’s als duurzaamheid, circulariteit en vergroening, innovatie, aantrekkelijk werkgeverschap en sociaal maatschappelijke verbondenheid spelen hierbij een belangrijke rol. Met het inzetten op kwaliteit boven kwantiteit slaat de gemeente duidelijk een nieuwe weg in.

Activiteiten

Toelichting

01. Het ondersteunen, faciliteren en stimuleren van het startend ondernemerschap en Midden- en kleinbedrijf (MKB) om zich krachtig te ontwikkelen en te innoveren

De lokale MKB-ondernemers laten al jaren zien dat zij een belangrijke bijdrage leveren aan de economie in de Haarlemmermeer. Onze ondernemers hebben te maken met (nieuwe) uitdagende omstandigheden, zoals prijs- en loonstijgingen (inflatie), de krappe arbeids- en energiemarkt.

Mede aan de hand de MKB-agenda die eind 2023 is vastgesteld ondersteunen en faciliteren we onze ondernemers met als doel de lokale economie te versterken. Deze MKB-agenda is onderdeel van de uitwerking en uitvoering van het uitvoeringsprogramma van de Economische Koers. Belangrijk uitgangspunt is het streven om het lokaal ondernemerschap te versterken en de lokale economie te laten groeien. Dit is een pijler onder een duurzame en welvarende toekomst voor onze gemeente.

Er is in 2024 hard gewerkt aan het verbeteren van de communicatie tussen ons en de lokale ondernemers, waardoor een effectieve samenwerking mogelijk wordt. Hiertoe hebben we in goed overleg met de ondernemers een project uitgevoerd ter verbetering van het ondernemersloket. De realisatie van de verbeteringen wordt in fasen doorgevoerd. Ook hebben we gewerkt aan het versterken van de organisatiegraad van onze ondernemers (Bedrijveninvesteringszone (BIZ), ondernemersvereniging en park- of energiemanagement) en onze banden met hen. Concrete initiatieven aangaande het versterken van de organisatiegraad van onze ondernemers in 2024 zijn geweest:

1. Het verlengen van de BIZ periode van vijf jaar voor Graan voor Visch Zuid na een geslaagde draagvlakmeting.

2. Het opzetten van een nieuwe BIZ voor het bedrijventerrein De Weeren, waarvan de draagvlakmeting doorloopt naar 2025

3. Het stimuleren van samenwerking op het bedrijventerrein Hoofddorp Noord, waarbij de vorm van organisatie in 2025 zal worden gekozen.

4. Het stimuleren van samenwerking op het bedrijventerrein Cruquius Zuid, waarbij de vorm van organisatie in 2025 zal worden gekozen.

We hebben vanuit onze duurzame regelingen ondersteuning kunnen bieden aan tal van milieuvriendelijke initiatieven. Ook werd de veiligheid en kwaliteit van de werk- en winkellocaties verbeterd (in samenwerking met ondernemers). Door invoering van circulaire principes werd verspilling verminderd en hergebruik vergroot.

We hebben ondersteuningsmogelijkheden, als ons werkgeversservicepunt en het Regionaal Werkcentrum (RWC), ingezet voor de krapte op de arbeidsmarkt. Ook startups en groeiende ondernemers blijven wij faciliteren en ondersteunen met het ZAAI-traject. Het ZAAI-traject is succesvol afgerond en voor de tiende maal is de selectie van een nieuwe groep ondernemers gestart.

02. Het uitwerken van een nieuwe economische koers

Het is de missie van de gemeente, om de economie bnnen haar gemeentegrenzen zo te ontwikkelen, dat deze ook kwalitatief structureel tot de top vijf in Nederland wordt gerekend. Hiertoe is de Economische Koers Haarlemmermeer 2024 ‘Van grijs groeien naar groen ontwikkelen’ vastgesteld en de uitvoering gestart. Deze economische koers bestaat uit missie, strategie en uitvoeringsprogramma en vormt in een aantal opzichten een trendbreuk. We willen de rijke economie binnen de gemeente verder ontwikkelen langs een aantal lijnen, die anders zijn dan de volumegroei die (alleen) gerelateerd leek aan de luchthaven en die typerend was voor de economie en groei in de afgelopen decennia. Deze trendbreuk vatten we samen in drie pijlers onder de strategie. Voor de middellange (tot 2026) en langere termijn (tot 2030) gaan we uit van diversificatie, selectiviteit en kwaliteit. Er is geen hiërarchie tussen deze drie, ze zijn onderling aanvullend en parallel van toepassing.

In het uitvoeringsprogramma werken we uit hoe we dit in de praktijk brengen en we koppelen hieraan een monitoringsystematiek om de voortgang te bewaken. In het uitvoeringsprogramma zetten we samen met onze ondernemers en andere belanghebbenden onze schouders onder de uitvoering. We sturen hierbij op het effectief realiseren van de missie en strategie van onze Koers.

03. Verbeteren kwaliteit werklocaties en de aansluiting van het aanbod op de veranderde vraag
In oktober 2023 is de nieuwe Koers Werklocatiemarkt (7963359) vastgesteld door de raad. Hiermee werd het eerste deel van de Integrale Beschouwing van de Werklocatiemarkt afgerond. Het vormt een onderdeel van de bredere economische koers ‘Economische koers Haarlemmermeer 2024 'van grijs groeien naar groen ontwikkelen' (10973869), zoals vastgesteld in september 2024.

Binnen onze Economische Koers vormt het toekomstbestendig ontwikkelen van nieuwe werklocaties en het herstructureren, transformeren en verduurzamen van bestaande locaties een zwaartepunt, want onze gemeente kent ruim zeventig werklocaties.

In 2024 is hier verder uitwerking aan gegeven: de algemene ruimtelijke economische uitwerking van onze werklocaties werd in december 2024 afgerond middels een eindrapportage en deze is begin 2025 aangeboden aan de raad. De inhoud van het rapport is (onder andere middels dialoogsessies) afgestemd met de grote ontwikkelaars en kleinere MKB-partijen. We zetten in op kwaliteit, selectiviteit en diversificatie om de kwaliteit en toekomstbestendigheid van onze bestaande werklocaties te verbeteren. Er zijn werklocatietypologieën en kritische prestatie-indicatoren (kpi’s) ontwikkeld om de ruimtelijke ontwikkeling op maat te kunnen ondersteunen.

In de gebiedsontwikkelingsprojecten, zoals Schiphol Trade Park, Badhoevedorp Zuid, Beukenhorst Oost Oost en De President, is rekening gehouden met onze economische koers.

04. Het ondersteunen en faciliteren van het ontwikkelen in het aanbod commerciële voorzieningen

Het versterken van de positie van de detailhandel en economisch herstel zijn onderdelen van de MKB-agenda. Vanuit de Economische koers hebben wij een bijdrage geleverd aan gebiedsontwikkelingen, zoals Stadscentrum Hoofddorp, Nieuwe Kom in Nieuw-Vennep, Badhoevedorp en Spoorzone Hoofddorp. Meer hierover in het programma Ruimtelijke Ontwikkelingen.

Eind 2024 is gestart met de actualisatie van het beleid voor commerciële voorzieningen. Het huidige beleid dateert uit 2019. Diverse woningbouw- en gebiedsontwikkelingen bevinden zich in een andere fase en de inwonersprognoses zijn aanzienlijk hoger dan in 2019. Er is een nieuwe Economische Koers vastgesteld. Een actueel beeld van het functioneren van de voorzieningencentra is gewenst om na te gaan of de uitgangspunten en beleidsregels wijzigingen behoeven en om een doorkijk te geven naar wat ons afkomt. Dit zal een nieuwe basis opleveren voor toetsing van initiatieven, gebiedsontwikkelingen en visies voor de komende jaren.

05. Economische research en gegevensbeheer

Dit betreft onderzoek, analyse en publicatie van werkgelegenheidsstatistieken en andere economische rapportages zowel nationaal, regionaal als lokaal.

Ook dit jaar is een enquête gehouden onder de Haarlemmermeerse ondernemers met vragen over de werkgelegenheid, maatschappelijk verantwoord ondernemen, circulair ondernemen, uitbreiding van het bedrijf en het gebruik van vluchten via Schiphol. Ook is het gebruik en de leegstand bij kantoren en winkels onderzocht. Daaraanvolgend zijn de mutaties in werkgelegenheid, gebruik en leegstand gemonitord en geanalyseerd om beleid te evalueren en te ontwikkelen. Het aantal banen is hoger dan ooit tevoren in Haarlemmermeer. Bij 20.392 bedrijven in 2024 zijn 164.791 werkzame personen geteld. Deze groei is vooral te danken aan de bestaande bedrijven. Een groei die zichtbaar is op Schiphol en op de bedrijventerreinen. Daarbij is de Luchtvaartsector bijna weer op het niveau van voor corona. De lokale economie groeit ook, maar relatief minder. De werkgelegenheid bij de focussectoren, die zijn vastgelegd in de nieuwe economische koers, is ook gestegen. Dit zijn: ICT & Technologie, Groothandel & Consumer Goods, Specialistische zakelijke dienstverlening, Life Sciences & Health, Energie & Grondstoffen en Luchtvaart & Logistiek. Daarbij blijft de vraag naar ruimte voor nieuwe bedrijven of bedrijfsverplaatsingen hoog.

Separaat is de monitor Economie Haarlemmermeer eerste halfjaar 2024 (XS-24101007.599) toegestuurd aan de raad.